FAHRENHEIT 451
KONUSU
Fahrenheit 451, insanların televizyonda beyin yıkayan şovlar seyrettiği ve kitap bulundurmanın suç olduğu bir geleceği anlatıyor. Yayınlanır yayınlanmaz adını klasikler arasına yazdıran ve halen distopya edebiyatının dört temel eserinden biri sayılan Fahrenheit 451 romanı, işi yangınları söndürmek değil kitapları yakmak olan bir itfaiyecinin sıra dışı hikayesine odaklanıyor. Romanın geçtiği bilim kurgu evreninde televizyon hayata tamamen hakim durumda. Her türlü kitap yasak, bulunan kitaplar derhal yok ediliyor. Kitap okumak ve kitaplar üzerine düşünmenin ağır cezalara çarptırıldığı bu gelecekte, kitaplar için direnenler de var. Ömrü kitap yakmakla geçen Montag, yeni komşusu Clarisse sayesinde kitapların gerçek dünyası ile tanışıyor. Böylece Montag, toplumun karanlığını sorgulamaya başlıyor ve tüm bildikleri ile yüzleşiyor. Mutluluğu ve mutsuzluğu sorgulayan roman, yaşadığı toplumun temel yoksunluklarını gören itfaiyeci Morgan üzerinden şu soruya yanıt arıyor: “Gerçeklerin öğrendikten sonra bu karanlık toplumda artık yaşanabilir mi?”
DÜŞÜNCELERİM
Dünyası, karakterleri ve uzunluğu, sırf vermek istediği mesaja oturması için yaratıldığından sönük kalmış. Bu yüzden mesajın sizde ne derece yankılandığı kitabı ne kadar beğendiğinizi belirleyecektir.
İlki açıkçası benim katılmadığım bir mesaj ama hala tekrarlandığına göre katılanı çok. “Televizyon kötüdür!” yazarların 80 yıldır ekmeğini yediği bir laf, gerçi günümüzde yerine internet aldı. Okuryazarlık, evlilik, komşu ilişkileri… her şeyi gelip mahvetmiş televizyon. Sanırsın ki radyodan önce herkes birbiriyle Shakespeare’i alıntılayarak konuşurmuş. Özüne indirgersek “Yeni nesil çok bozdu, biz böyle değildik.” goygoyu. Binlerce yıl önce de yapılıyordu, bugün de yapılıyor. Yazarın daha sonra birçok televizyon şovunda çalışması, hatta kendi şovunu yapması da büyük ironi.
Değindiği bir diğer konu da sansür, ve özellikle de bugünkü “cancel culture” denilen kavrama çok yakın bir şekli. Burada uzun uzun Amerikan azınlık politikalarını konuşmak istemiyorum. Keşke üzerinde daha çok dursaymış.
Bilim kurgu ögeleri açından ise takdir etmek gerek; kulaklık ve düz panel ekranlar var; araştırsak büyük ihtimalle daha eski eserlerde de örneklerini buluruz ama önemli olan bunları kullanış şekli.
170 sayfacık ve tür için önemli bir eser olduğundan okumanızı öneririm. Fahrenheit 451’e benzer bir kitap arıyorsanız Walter Tevis’in Mockingbird kitabını deneyebilirsiniz. Neredeyse aynı konu ama daha ilginç bir dünyada ve daha iyi yoğrulmuş karakterlerle.