Hasan Ali Toptaş ile ilgili atılan bir Tweet sonrası gerçekler ortaya çıktı. Yazar Toptaş tarafından taciz edildiklerini ifade eden pek çok kadın, kısa süre içerisinde yerli bir Metoo Hareketi’nin fitilini ateşledi. Yazar Pelin Buzluk’un başından geçenleri anlattığı Tweet sonrası tepkiler büyüdü. Hasan Ali Toptaş ise özür dileyen bir açıklama metni paylaştı. Çağdaş edebiyatımızın öne çıkan… (DEVAMI…)
Geçmişte de başka isimlerin benzer olayları gündeme gelmiş, benzer açıklamalarda bulunmuştu. Bu tür açıklamalar “Bir şeyler olmuş olabilir, afedersiniz, çok pardon…” kalıbındadır. Genellikle “hasar kontrol” ne bileyim “imaj kurtarma” çabası gibidir.
Bir tanecik “umarım bir gün ifşan çıkar” twitiyle başlayan sürecin Toptaş’ı o türden bir açıklama yapmaya zorlaması… Ne bileyim… Louis C. K., Kevin Spacey gibi isimler daha açık ve ayrıntılı suçlamaların ertesinde o türden özür-savunma yapmıştılar…
“Bilmeden taciz” yapmış, “eril failliği kadınlardan mı öğrenecekmiş”… Çok yazık.
Daha önce kitaplarını okuyup şimdi bu rezaleti öğrenince şok yaşayanlar için benzer bir durumda Kant’ın nasıl davranmamız gerektiğini soruşturan çok faydalı bir metin de paylaşmak istiyorum.
Ne kadar berbat birisiymiş ya, özrü kabahatinden büyük. Bir insanı yanlışlıkla nasıl taciz edebilirsin? Hiç kitabını okumamıştım, okumayı düşünüyordum ama maskesi düştükten sonra asla yeltenip tek bir satırını okumam. Umarım bunun gibi başka yazarlar falan da varsa bir an önce ifşa olurlar da o kirli ruhlarıyla yazdıkları kitaplardan bizi kurtarırlar.
İğrenç bir adam. Bütün bu ve bunun gibi aydın bozuntularının ifşalanıp, rezil rüsva edilip bütün suç ortaklarıyla ve yaptığını savunanlarla birlikte ülkeden sürülmesini dilerim.
Lakin…
“Kitaplarını okumayın! Boykot edin! Yakın bunun kitaplarını!” gibi söylemlere, Toptaş’ın hiçbir kitabını okumamış biri olarak, katılamayacağım. Bu konu benim için Toptaş özelinde değildir, “Sanat eseri nedir?” sorusunun cevabı olarak tartışılabilecek bir konudur. Benim görüşümce, sanat eseri sanatçısının elinden çıktığı andan itibaren kendisine ait değildir artık. Ondan bağımsız bir varlık, bir kavramdır. Topluma, hedef kitlesine mal olmuştur. Herkes ondan farklı bir anlam çıkarır, farklı bir keyif duyar. Bir şarkı dinleyicisine, bir film izleyicisine, bir kitap okuyucusuna aittir. Bu bakımdan, hiçbir sanat eseri tüketicisinin, eserin yaratıcısıyla ilgili olumsuzluklardan ötürü vicdan muhasebeleri içerisinde kendisini yıpratmaması gerektiğini düşünüyorum. Koyu ırkçı ve kölelik taraftarlarının (Lovecraft), kumar bağımlısı ve büyük ihtimalle potansiyel psikopatların (Dostoyevski, biraz ırkçıdır da aynı zamanda), pedofililerin (Michael Jackson), sapık ve tacizcilerin (Hitchcock ve sayamacayağım kadar çok yönetmen ve yapımcı) eserlerini onların elinden kurtarıp kendinize ait bir değer yapabilirsiniz.
Kabullenmesi zor fakat maalesef dünyaya yön vermiş, insanlığın ortak değeri olabilecek kadar yetkin eserler çıkarmış birçok sanatçı iyi insanlar değiller. Ve yine maalesef ki bunun içine yazarlar da dahil. Edebiyat tutkunları olarak eser-yaratıcı ilişkisini aşamayıp bu kavramları duygularımızla değerlendirdiğimiz sürece bazı yönlerden eksik kalacağımızı düşünüyorum. Günün sonunda, pek çok karaktersiz bilim adamının yaptığı buluşları, ilerlettiği teknolojiyi de kullanıyoruz. Çünkü bilim ve teknoloji o insanların değil, insanlığındır. “Bu şerefsiz adamın anlattığı bilgileri kabul etmiyorum” noktasında kalsaydık medeniyet olarak çok da ilerleyemezdik. Yine başka bir örnek, ameliyat olacağınız cerrah pislik fakat yetkin mi, yoksa melek gibi fakat beceriksiz mi olsun isterdiniz?
En nihayetinde yine her sanat tüketicisinin kendi tercihi tabii hangi sanatçıların eserlerini tüketecekleri. Benim bu duruma bakışım böyle. Eyyorlamam bu kadar.
Bu tür konuları değerlendirirken tanımadığım değil de tanıdığım insanlara yapılmış gibi düşünüyorum. Doktordan örnek vermişsiniz, kadın tacizi kesinleşmiş doğum uzmanına karımı, kızımı götürmem veya kardeşimi taciz eden birinin kitabı çok güzelmiş diye okumam. Hem neden iki ucu olsun bu işin, hem iyi bir insan hem de işinde yetkin kişiler de var.
Var tabi. Kıyasın amacı, tamamen duygusal bakmanın bazı noktalarda doğru kararlar vermemizi engelleyebileceğini anlatmaktı.
“Senin anana bacına yapılsa hoşuna gider miydi” ilkesi de benimsenebilir tabii saygı duyarım. Bu tür konularda beni yoran bir bakış açısı olduğu için daha genel bakmayı tercih ediyorum.
Benim bakışımın duygusal ve kişiselleştirilmiş olduğunun farkındayım. Olaylara dışardan bakış açısından ziyade o olayı yaşayan birinin gözünden bakmayı tercih ettiğim için oluyor.
Hasan Ali Toptaş dilediği sözde özürle en azından sorumluluğunu kabul etti. Ancak kraldan çok kralcı, o öyle şey yapmazcı Ali Lidar ne olacak? Kötülüğü yayanlar asıl bu tür yancılardır bence.
Ali Lidar’ın tepki görme sebebi savunma refleksi ile “iddia halindeki bir durumu yorumlaması” değil. Asıl problem olası bir cinsel tacizin bahsedildiği konuya, tecavüz göndermeli “zevk almasına bakın” ifadesi ile yaklaşması.
Eğer durum dediğiniz gibiyse katılıyorum o halde @Ismail_Turhan’a. Ben biraz uzak kaldığım için sanki ‘‘olmaz öyle şey’’ şeklinde bir yorum varmış da o eleştiriliyormuş gibi anladım. Yorumumu da sileyim ki bazı şeyleri tartışmaya açıyor olmanın vereceği istenmeyen sebebiyetleri engelleyeyim. Edit: Gördüm tweeti. Gönderme yanlış olmuş bence de.
