Okuma Hedefleri ve Okuma Listeleri Ne Kadar Mantıklı?

Az sonra bahsedeceğim konuda bir kafa karışıklığına sahibim, o nedenle şahsi fikirlerinizi öğrenmek istiyorum.

Şunu da baştan belirteyim, bu konuda bir “doğru” olduğunu düşünmüyorum. Sonuçta herkesin kendi fikri ve zevki. Sadece başka okurlar nasıl bir yol izliyoru merak ediyorum.

Başlangıç

Goodreads gibi okuma bazlı sosyal medya platformlarının hayatıma girmesiyle birlikte, ilk defa (2012) yıllık bir okuma hedefi belirledim. Yılda ya da ayda kaç kitap okuduğumu o ana kadar hiç hesaplamamış, kaydını tutmamıştım. Ama site böyle bir imkan verince neredeyse tüm üyeler kendilerine hedefler koydu ve o doğrultuda kaç kitap (ve hangilerini) okuduklarını görmüş olduk.

Hal böyle olunca kendimi pek bir cahil hisseden ben, bazı kişilere bakarak kendi yıllık/aylık okuma adedimi bir hayli düşük bulmuş ve kendime koyduğum 2012 yılının hedefi olan 100 kitap doğrultusunda epey çaba harcamıştım. Yok, 100 olmamıştı :slight_smile: 60’larda kalmıştım sanırım.

Sonrasında bunun bir hedefe doğru körlemesine koşmak olduğunu düşününce bu eylemden vazgeçtim. Evet, ne kadar kitap okuduğumun listesini tutmamda çok yardımcıydı, ama bende saçma bir rekabet hissi oluşturmuştu. Bunda sitenin yapısının da etkisi var elbette. Fakat okuma eylemini adetler üzerinden yürütmek sanki bu eylemin kendisini hiçe saymak gibiydi. Kendi adıma diyorum bunları tabii. Ben de vazgeçtim.

İkinci Yöntem

Ardından başka bir yöntem denedim. Kendi okuma seyrimi yönetebilmek için merak ettiğim kitapların yanı sıra, kütüphanemde hala okumadığım kitapları aralarına serpiştirdim. Ancak bu defa da bir okuma listesini takip ederken zaman zaman zorlandım. Özellikle günün ve yaşamın akışı içerisinde ruh halimin değişimi, o sırada listede sırası gelen kitapla uyuşmayabiliyordu. Ayrıca okunması gereken kitaplar canımın okumak istemediği zamanlarda gözüme batarak sanki beni bekliyorlarmış gibi bir hisse kapılmama neden oluyordu.

Bundan da zamanla vazgeçtim.

Son Yöntem

Yine okuma seyrimi yönetebilmek için attığım bir adımdı. Ancak bu defa kendi görüşümce sağlıklı bir okuma seyri için yaptığım bir düzenlemeydi.

Ben bir okur olarak zaman zaman garip vicdan azaplarına kapılıyorum. Şöyle ki, “Şu aralar ne kadar çok eğlencelik kitap okudum” gibi düşünceler oluşabiliyor bende. Ya da okur profilimi yeterince beslemediğimden yakınabiliyorum.

Çözümüm şöyle oldu: Ben yine ruh halime göre kitaplar okudum. Okumak istemediğimde yine okumadım. Elimde bir liste de var bir kez daha. Ancak bu defa sadece eğlenmek için okuduğum kitapların yanı sıra kendimi ve zihnimi beslemek için seçtiğim kitaplar o listede. Arada bir kendimi bu konuda tetikliyor ve o listeden bir kitap seçiyorum. Bu şekilde kendimce dengeyi buldum.

Peki ya Yüzlerce Kitap Okuyanlar?

Yılda kaç kitap okunduğunun bir okurun profilini oluşturamayacağını düşünüyorum. Bir yılda yüz ve yüzden fazla kitap okuyan kişilerin bir kısmı değerli birer okur olsa da, takip ettiğim kadarıyla belli bir kısmının kitaplara yaptığı yorumlar akıl tutulması izlenimi veriyor. Bu kadar çok kitap okumuş bir insanın halen nasıl bu derece düz yorumlar yapabildiğine, kitabın asıl anlatmak istediğini “ıskalayabildiğine” anlam veremiyorum.

Okuduğumuz kitaptan ne aldığımız bence sayısından daha önemli. Gerek bu forumda, gerekse başka ortamlarda bir yılda okudukları kitap sayısıyla böbürlenen çok kişi gördüm. Günün sonunda, o kitaplar bana ne kattı, ben okur olarak ne oranda geliştime bakıyorum.

Sizin tecrübeleriniz ne yönde?

8 Beğeni

Esasen üzerine makale yazabileceğim bir husus fakat olabildiğince kısa tutmaya çalışacağım.

Kişiden kişiye göre değişen bir durum bu; üniversitedeki bir arkadaşım öğrenci olmasına rağmen bildiğin memur hayatı yaşıyordu, saat 11’e doğru yatıyor, sabah 7-8 gibi de kalkıyordu. Ben ne öğrencilikte, ne çalışma hayatında böyle bir sistem oturtamadım. Aynı durum okuma hususunda da mevcut. Kaotik bir okurum, ilgimi çeken bir şey olursa direkt olarak başlarım, ilgimi yitirdiğim anda o kitap benim için belirsiz bir süreliğine bitmiştir, iyi veya kötü, tartışılır.

Okuma listeleri ve okuma sistemini tartışırken kitaplara yaklaşımı da tartışmak gerek, çünkü bu da kişiden kişiye göre değişiyor. Şahsen hiçbir zaman kitap okumayı övenleri, kutsal gösterenleri çözemedim. Aslında çözdüm ama burada değinmeyeceğim :smiley: Schopenhauer’in söylediği bir söz vardı, kelimesi kelimesine aklımda değil lâkin genel itibariyle şunu diyordu; kitap okurken beyninizi başka birine teslim edersiniz, onun sizin yerine düşünmesine izin verirsiniz. Bütünüyle katıldığım bir söz, gerek akademik, gerek edebî eserler bir noktadan sonra insanın düşünme yetisini ve hayâl gücünü yontuyor.

Şöyle “tl;dr” yazmam gerekirse, canınız okumak istediğinde okuyun, istemediğinde okumayın. Kitap okumak bir zorunluluk, insana üstünlük sağlayan bir şey değil sonuçta. Pekâlâ bir etkinlik.

6 Beğeni

O kadar hızlı okuyanların kitaptan çıkarılması gereken noktaları, göndermeleri, alegorileri ve hicivleri anladıklarına ihtimal vermiyorum şahsen. Bazı kitaplar üzerine düşünülmesi gereken hususlara değinebiliyorlar. Ayrıca kitap okumayı film veya dizi izlemekten ayıran da hazmederek okunması değil mi.

2 Beğeni

Okuma listelerinin tekrar ve tekrar düzenlenmeleri gibi bir kaderleri olduğu ve bundan kaçamadıklarını anladığımda bıraktım…

Evet yüzlerce ve yüzlerce kitap okuyanlar var ki ne mutlu onlara kimine göre küçük kimine göre koskoca bir yıla sığdırabiliyorlar…

Fakat ben keyif odaklı bir okurum. Kimi zaman elime sağlam bir roman alır onun içinde kayboluyorum. Baktım ki sıkılıyorum bir kaç şiir patlatiyorum Nazım olsun Cemal olsun Turgut olsun… Kimi zaman bir öykü okuyorum ve koca gün bir şey okumadan onun verdiği hissiyatla lezzetle düşüncelere dalıyorum. Şu sıralar mesela tex’i dizi izler gibi okuyorum. En heyecanlı yerinde duruyor ve ertesi gün devam ediyorum. Kaliteli çizgiler ise cabası!

Şu yıl bu kadar okudum, bu yıl bu kadar okudum ve benzeri söylemler bence güzel değil. Sonuçta eserlerin değerleri sayfa sayıları yahut kantardaki ağırlıklarıyla ölçülmüyor. Ha sahaflar hurdacılardan kilo hesabı satın alıyor o başka! Bence kitap sayısından ziyade eserin neler kattığı söylense daha hoş olur.

Örneğin 6 ay boyunca keyifle kral katili güncesini okudum(kimi beğenir kimi beğenmez saygı duyarım) ve oradaki müziğin esere nüfuz etmesinden dolayı bir ud aldım kursa gittim ve telli çalgılarla aramın iyi olduğunu anladım. Şimdi keyifle çalıyorum ve yazarın bana kattığı bu güzel hobi için de kitaplarına ayrıca şükran borçluyum… (Pat 3. kitap nerede, adamı hasta etme:)

7 Beğeni

Kendime hiç okuma hedefi belirlemedim. Günlük hayatta her şey o kadar değişken ki pek çok şeyi ertelemek, iptal etmek zorunda kalıyoruz. Temel ihtiyaçlarımızın bile önem sırası değişebiliyor. Bu yüzden bir okuma listesine sadık kalmak çok daha zor görünüyor bana. Eğer okuduğumuz anda kitap bize fazla bir değer katmayacaksa, odaklanmakta güçlük çekiyorsak okumakta inat etmenin anlamı yok. Alacağımız verim önceliğimiz olmalı.

4 Beğeni

Goodreads kitaplar üzerine bir sosyal medya olduğundan bence en faydalı sosyal medya da odur ama kusursuz değil elbette. Başlıca kusura Hazal dikkat çekmiş zaten.

Bütün sosyal medya site ve uygulamalarının kusuru aynıdır: İnsanı gösterişe teşvik ederler. Goodreads bundan muaf değil. İnsanlar kitaptan bir şeyler alabilmek ya da eğlenmek için okumuyorlar. Bu yüzden anlamadan okuyorlar. Çünkü iki motivasyonları var. Birincisi, belirledikleri hedefe ulaşma gayesi. İkincisi de “ben şunu şunu okudum, hepinizden daha ötede bir insanım, ben hepinizden çok okuyan biriyim” diye gösteriş yapma gayesi.

Bir başka sorun da hedeflerin gerçekçi olmaması. Yılbaşında ne kadar yüksek hedef belirlersek, tam tersine o kadar az kitap okuyoruz. Bu benim kişisel gözlemim. Kesin doğrudur demiyorum. 30 kitap belirleyen bir kişi bu sayının iki katını rahatlıkla aşıyor. 50 kitap belirleyen kişi bu sayıyı zorlukla yakalıyor. 100 kitap diyen kişi de 20’nin altında kalabiliyor.

9 Beğeni

Okuma hedefi koymak bence kendini okumaya şartlandırmak, zorlamak gibi birşey. Zorla güzellik olmaz. Bu nedenle hedef sayısı koymadan ‘şu kitap gözüme çok hoş göründü. Konusu beni çok etkiledi’ diyerek alıp okunmalı bence.

Kitap listesi içinse sizlerden çok farklı düşüncelere sahip değilim.

1 Beğeni

Bir istatistik tutmak ihtiyacı hissediyorsanız “sayfa sayısı” en mantıklı istatistik olur. Hedef belirleyerek okumak isteyenler için de güzel bir hedefleme. Bununla birlikte özellikle akademisyenlerin başvurduğu çapraz okuma denen şeyi uyarlarsanız bir bakmışsınız onlarca kitabı okumuşsunuz.

Çapraz okumaya basitçe değineceğim (özellikle İlber Ortaylı gibi tarihçilerin sıkça başvurduğu bir yöntem) aynı zamanda birden fazla kitap okuma. Ben bizzat dün başladım. Okumam gereken -mesleki sebepler- bir kitap çok sıkıcı olduğu için yanında bir de polisiye bir kitaba başladım. Sıkıldıkça değiştiriyorum. Bunun bir benzerini yatak başına bir kitap, çantaya (otobüste beklerken vs okumak için) başka bir kitap, ofise başka bir kitap şeklinde yapanlar var.

@DigitalMilitia’ya da katılıyorum. Kitap okumak çok güzel bir şey olmakla birlikte x sayıda kitap okunmalı, mutlaka okunmalı gibi şeyler biraz gösteriş.

Henüz denemedim fakat elektronik kitapların okuma sayısını arttırdığı söyleniyor, kullanıcıları tarafından. Çapraz okuma olayına da büyük fayda sağlayabilir. Fakat ucuz (basılısından 2 tl ucuz olan ekitaplara ucuz diyemiyorum) olmayan ve az sayıda olan yasal ekitap bulmak sıkıntı olduğu için şuan elektronik kitap hedefim yok.

5 Beğeni

Son iki yıldır okuma düzenim berbat halde. Hem çok çok az kitap okuyorum hem de çoğu zaman kitaplar elimde sürünüyor. Yani normalde kısa sürede bitmesi gereken kitaplar bitemiyor. Ben de bunun önüne geçebilmek için yakın zamanda (aynı zamanda ilk defa) bir okuma hedefi koydum.

Hedefim de kitaplığımdaki okumadığım tüm kitapları bitirene kadar başka kitap almamak ve okumamak. Yaklaşık 20 - 25 taneler ve ben de bunu 25 haftaya yaydım. Bilmiyorum doğru mu ettim ama iyi bir başlangıç olacağını düşünüyorum.

2 Beğeni

Listelemek, sıraya koymak ilk başta en mantıklısı gibi geliyor. Lakin @Mustafaizmirli mesajının başında belirttiği gibi, o listede devamlı değişiklikler olup duruyor.

Goodreads’ta yaptığım okuyacaklarım listesinde, eklendikleri günden itibaren durumu değişmemiş çok kitap var. Okuma şevkinin gelmemesi, yeni kitapların “Oku beni!” cazibesiyle aklımı çelmesi, başka başka sebepler… Kısacası listelere uymak güç.

Sayı konusunda tutturmaya çalıştığım bir listem olmadı. Belli bir sayıyı tutturmaya çalışsaydım, @okanakinci’nın gözlemindeki gibi o listeyi tutturamazdım zaten; kendimi biliyorum, kesin, “Bu maraton niye?” diyerek hedeften sapardım. Özellikle okuduğum kitabı okumak ıstıraba dönüşmüşse, durum benim için daha vahim olurdu. İstisnalar hariç, beğenmesem bile başladığımı bitirmeye çalışırım çünkü. Böyle bir huyum varken, yıllık sayıyı tutturmak benim için daha da hayal olurdu zaten.

Yine de liste yapmayı yararlı buluyorum. Belli tür ve konularda okumam gerektiğini düşündüklerimi sıralamamı; bir tür yol haritası çizmemi sağlıyor. Zaman ilerledikçe, listeye yeni isimler ekleniyor; o yüzden, kısalacağına uzuyor. Haliyle benim liste de varoluş amacı gereği "Sonu Olmayan Liste"ye dönüşmüş durumda. Eh… Liste yapmaktaki amacımla örtüşmesi gereği bundan şikayetçi değilim.

Tek altın kuralım var; asla listeden isim eksiltmek niyetiyle kitabı sindirmeden bitirmeye çalışma. Sonuçta niyet, kaliteli zaman geçirmek veya bir şeyler öğrenmekken aceleci davranarak hedeften sapmanın alemi yok.

NOT: @danieljackson’ın bahsettiği taktiği uygulayacağım. Hız için değil ama; ilerlemekte zorlandıklarım olursa, bir bölüm ondan bir bölüm başka kitaptan giderek okuma sürecimi belki rahatlatıveririm.

3 Beğeni

Liste yapmayı hiçbir zaman beceremedim. Ne zaman liste yapmaya kalksam neye göre sıralayacağımı bilemiyorum ve yarım yamalak bir şey çıkartmış olsam da buna hiç uyamıyorum. Çünkü sıradaki kitaba baktığımda canım onu çekmeyebiliyor, sonra liste hop çöpe.

Ama hedef koymak bende genel olarak işe yarıyor. Sonuçta bu kendim için koyduğum bir hedef ve kimseyle yarışmıyorum (öyle olsaydı muhtemelen etkisi ters olurdu), o yüzden de okuma hızımı arttırdığını söyleyebilirim.

3 Beğeni

Kitap okuma liste ve hedeflerinin bir başka mantıksız yönü daha var. Hedefe ulaşamayınca kendimizi kötü hissediyoruz. 50 kitap yerine 20 kitap okuduğumuzda az okuduğumuz yanılgısına düşüyoruz. İşte mantıksız olan bu yanılgı. Az kitap okuyan bir kişi her zaman az okuyan biri değildir. Belki de dergi okuyordur. Gazete okuyordur. Çeşitli web sitelerini takip edip internette bol okuyordur. Sadece Kayıp Rıhtım’ı takip eden bir kişi bile bir yıl içinde bir sürü şey okuyor demektir.

Kısacası okunan kitap sayısı her zaman çok okumanın ölçüsü olamaz.

7 Beğeni

Hayatım boyunca spontane bir insan oldum. Aynı anda 10 kitap okuduğum da oldu, aylarca hiç kitap okumadığım da. Ben tamamen hislerime göre hareket eden biriyim. Yazarken bile sadece duygularımın beni yönlendirmesine izin veririm. Tatile giderken sadece 1 bavul kitap alırım çünkü ne okumak isteyeceğimi bilemem. Bazen öyle olur ki tatilde okuduğum bir yazarın başka kitabını alır bavuldakilere dokunmam.

Okuma listeleri olsun, kitap alışveriş listeleri olsun, okuma hedefleri olsun ben hiçbirine uyamam. Bunlar beni bunaltır. Her zaman bir alınacak listem vardır mesela ama alışveriş sonunda bakınca bu listeye yüzde 20 oranında uyabildiğimi görürüm. Ona da uymak denirse… Denk gelmiştir daha çok. Beğendiğim ve istediğim tüm kitapları alır kütüphaneme koyarım ve onlarla günlerce bakışırım ve o an gözüme biri çarpar, alıp hemen başlarım. Ruh halime uyuyorsa biter ama uymamışsa yerine koyar bir başkasını alırım. Her sene bir sayı belirlerim ama bunu sadece iş olsun diye yaparım.

Böyle biriyken bir şeylere uymak, o şeylerin insanı olmak bana göre değil. Üstelik ben ağır ağır okuyan birisiyim. Koştur koştur yılda şu kadar kitap okuyacağım diye kitap okuyamam. Okusam da bir şey anlamam. Bu tip siteleri daha çok neler okuduğumu benim yerime bir sistem kafasında tutsun diye ve kimler neler okumuş, ne yorum yapmışlar ve ben okuyunca neler düşünmüşüm, karşılaştırayım diye kullanırım. Bir de farklı ve değişik ilgimi çekecek kitapları keşfetmek için kullanıyorum. Geriye kalan tüm zincirleyici şeyler bana çok ters.

6 Beğeni