Yıllar önce A. Orçun Can yazmıştı bu güzel öyküyü. Ben de çevirmiştim. Kaybolup gitmesin.
THE ICE CREAM VAN
Deliberately dedicated to M. Melis Uslu,
who thought a story about an ice cream van
would be worth reading…
The Ice Cream Van was a magical place to be. It was not only because it provided the children with the best-tasting, best-smelling, best-feeling, best-advertised ice creams everyday at exactly 10 a.m; but also because of the mere fact that it was magical. One may ask himself, how magical can a “van” be at this point and the only answer he could get would be just take a look inside.
It was not an ice cream van. It was the Ice Cream Van. It provided all sorts of icy tastes from Mr. Bingo’s Dazzling Dumbos to Fryday Fries, from Melt-Down Ice Cubes to Jibbly Boos, from Tetterman’s Treasure Chests to of course the most famous, most expensive and most delicious above all, Frooty Troops.
Everyday at 9 a.m, kids from all over the neighborhood would gather around at that exact location The Ice Cream Van would come. Some parents would accompany their children, some mothers would come by themselves as their kids would be big enough to go to school - and unfortunately miss The Ice Cream Van. The parents couldn’t understand the magic of the Ice Cream Van. Sure, they liked the cooling, breath-taking taste of Tornado Yummies as much as the next person; but for them ice cream was ice cream. No magic.
The magic of the van came from the van’s back door. The daily routine was something like this: The children would gather around 9 a.m. The Ice Cream Van would arrive at its spot at 10 a.m sharp with its jingling song echoing through the neighborhood. The Smiling Ice Cream Van Man (or the Ice Man as kids called him) would jump out of his van, tell the kids to calm down and get in line, open up the customized shelves and start giving out ice creams one by one. He would not leave before all ice creams were gone, which only took about 45 minutes, even less on week-ends. He would wave one last time to the kids, promise to bring more ice creams the next day for the crying kids who were not able to get their hands on their favorite flavors before they were gone and get back on his van. Then the magical part would begin.
The children, knowing the next part of their adventure, would surround the van, disabling the Ice Man from going away. They would shout “Open the doors! Open the doors!”. The Ice Man would laugh and tell them to go away. He would say that the remaining ice creams are for the children from other neighborhoods; but he would know that the kids are not after getting more ice creams. He would know that what they only want is to see the back of the van. The back of the van, where magic began.
He would shut the engine again, jump off the van again. He would get to the back of the van. The children would all run and get behind him. He would say:
“Alright, alright…” still smiling, “But just for five minutes. Understand?”
The Children would nod, or yell out “Yes!” with as much excitement and enthusiasm you could see… and then the magic would begin.
The opening back doors of The Ice Cream Van would transform into the gates that opened to the marvelous magical land of icy mountains, frozen giants, sabre-toothed snow tigers, ice trolls and every other magical creature that existed only in this magical land of cold and snow.
The breeze would be shivering. The kids would shrug for a split second as the first wave of cold air touched their chest, their mouth, their lungs and left their body from their nose. Then they would get used to it. They would breathe it and breathe it again. It would feel like the air itself was an ice cream. An ice cream above all, where every flavor of Mr. Bingo’s Dazzling Dumbos, Fryday Fries, Melt-Down Ice Cubes, Jibbly Boos, Tetterman’s Treasure Chests, Frooty Troops and Tornado Yummies has been combined, melted down, frozen up and spread to the air to form the best ice cream in the whole world in gaseous form for easy consumption.
Five minutes that seem like a whole day with its sunrise and sunset for the kids, that was actually about 40 seconds as the Ice Man could not risk warming the remaining ice creams would pass and the Ice Man would close the doors again. He would get back on the van, hunk the horn to hear the children scream and yell out with excitement, wave at them, and depart to get to the next neighborhood. And the children would be left behind, waving back at him, trying to fight the normal warm air take over the remaining feel that the ice cream air have left.
DONDURMA KAMYONU
Dondurma kamyonuna dair bir öykünün
okunmaya layık olduğunu düşünen M. Melis Uslu’ya
bile isteye ithaf olunmuştur.
Dondurma Kamyonu tam yeriydi efsunun. Sırf her gün saat sabahın 10’u oldu mu, çoluğa çocuğa nefis mi nefis, mis ki mis, hoş mu hoş, alımlı satımlı dondurmalar yetirdiğinden değil, apaçık efsunlu olduğu hakikatinden de. Soran vardır illa ki, bir “kamyon” nasıl efsunlanır? Yanıtını da şöyle bir içine bakınca alır.
Dondurma kamyonu değildi sade. Dondurma Kamyonu’ydu o. Tombalak Amca’nın Göz Kamaştıran Dombolarından tutun da Cuma Kavruklarına, Eriyesi Buz Mikaplarından tutun da Salla Mallalara, Tattırcı’nın Hazine Sandıklarından tutun da illa ki ve en mühimi, en pahalısı ve de en lezizi olan Meyvalı Alaylarına kadar her türlü buzlu tat mevcuttu içinde.
Her gün saat 9’da, mahallenin tüm bebeleri toplaşırdı Dondurma Kamyonu nereye gelecekse, tam yerine. Kimi analar babalar da düşerdi yavrusunun yanına; çocuğu geldiyse okula gidecek çağa, bazı analar da gelirlerdi kendi başlarına – lakin kaçırırlardı Dondurma Kamyonunu, talih bu ya. Ana babalar kavrayamazdı Dondurma Kamyonu’nun efsununu. Elbet, severlerdi onlar da her ademoğlu gibi, Talazlı Lezizlerin o serin mi serin, nefes uğratan tadını; ama dondurma da dondurmaydı işte. Efsun bunun neresinde?
Kamyonun efsunu geliyordu açtım mı arka kapısını. Şöyle geçerdi Allah’ın günü: Çoluk çocuk toplaşırdı 9 gibi. Dondurma Kamyonu da, 10’u vurdu mu varırdı tam yerine, çın çın şarkısıyla çınlatırdı mahalleyi. Güleç Dondurmacı (ya da çocukların taktığı mahlas ile, Dondur Amca) kamyonundan atlar, çocuklara bir nefes almalarını söyleyip sıraya girmelerini tembihlerdi. Sonra tahsis ettiği dondurmaları birer birer vermeye başlardı. Tüm dondurmalar bitmeden de gitmezdi, bu da hepi topu 45 dakka sürerdi, hafta sonlarınıysa hiç sormayın. Çocuklar gitmeden, Dondur Amca son bir kez el sallardı onlara, müptela oldukları lezzetlere el bile süremeyip ağıda duran çocuklara da söz verirdi, gelecek sefere daha çok dondurma getiririm diye ve binerdi ekmek teknesine. İşte o zaman efsunlu kısım başlardı.
Çocuklar, bilerek serüvenlerinin sonraki kısmını, sararlardı kamyonun her yanını; salmazlardı Dondur Amca’larını. Hep bir ağız “Aç Kapıları! Kapıları Aç!” diye bağırırlardı. Dondur Amca kahkahayı basıp kovalardı hepsini. Dondurmaların kalanı da öbür mahallelerin çocuklarına, diye anlatırdı ama bilirdi ki çocuklar daha çok dondurma derdinde değiller. Bilirdi ki onların tek dileği kamyonun arkasını görmek. Kamyonun arkası, ordadır harikası.
Yeniden kapatıp motoru, atlardı kamyonundan aşağı. Geçerdi arka tarafa. Çocuklar da koşardı peşi sıra. Şöyle derdi:
“Tamam, peki…” yüzünde güller, “ama sırf beş dakka. He mi?”
Çocuklar da ya baş sallar ya da “He!” diye çığırırlardı, görüp göreceğiniz en büyük coşku ve şevkle. Sonra gelirdik harikanın başladığı yere.
Dondurma Kamyonu’nun açılan ard kapıları, dönüşürdü efsunlu fevkalade bir memlekete açılan kapılara. O memleket ki karlı dağların, buzdan devlerin, kılıç dişli kar kaplanlarının, buz cücelerinin ve envai efsunlu mahlukatın toprağıydı ve zaten bu efsunlu soğuk ve kar toprağından gayrı, başka yere de yakışmazdı hiçbiri.
Bir yel vururdu tir tir titreten. Çocuklar bir anlığına büzüşürlerdi, çünkü o ilk soğuk hava dalgası bağırlarına, ağızlarına ve de ciğerlerine değer sonra da burunlarından terk ederdi bedenlerini. Ardından alışırlardı hemen soğuğa. Teneffüs ederlerdi boyuna. Havanın kendisi dondurma olup çıkardı sanki. Dondurmaların en üstünü. Tombalak Amca’nın Göz Kamaştıran Dombolarının, Cuma Kavruklarının, Eriyesi Buz Mikaplarının, Salla Mallaların, Tattırcı’nın Hazine Sandıklarının, Meyvalı Alayların ve de Talazlı Lezizlerin tadı hep bir olur, erir karışır, donar ve dağılırdı havaya. Böylece tüm cihan dondurmalarının şahı ortaya çıkar, bir gaz haline bürünürdü ki istihlakı yormasın.
Beş dakika koca bir gün gibi gelirdi çocuklara, gün doğumu ve de gün batımıyla. 40 saniye sürer sürmezdi halbuki; Dondur Amca kalan dondurmaları sıcakta bırakmaya kıyamaz, kapatırdı yeniden kapıları. Kamyonuna döner, klaksona asılırdı ki çocukların coşkulu çığırışını, bağırışını duyabilsin. El sallayıp bir de, öbür mahallenin yolunu tutardı. Çocuklar da geride kalır, Dondur Amca’nın ardından el sallar, o güzide dondurmadan geriye kalan hissiyatın üstüne çöreklenen alelade havayla cebelleşmeye çalışırlardı.
Eviri: Bülent Özgün
