Ben bir eser yazmaktayım ve merak ettiğim bir fantastik kitabı neler farklı kılar? Örneğin, ana konusu, karakterleri, dünyası, içindeki ilginç büyüler, icatlar, mekanlar, olgular gibi bir sürü şeyin tam kıvamında olması için neler gerekir ve başka kitaplardaki fikirleri değiştirerek yenisini bulmak infiale girer mi bunları tartışalım istiyorum. Lütfen buyurun…
Tecrübeli ve yetenekli yazarlar için kitabın alt metni, verdiği mesaj, tutarlı kurgusu ve sürükleyici aynı zamanda edebi yazım dilidir. Örnek: Tolkien, Ursula
Tecrübeli ama yeteneksiz yazarlar için evren tasarımının özgünlüğüdür. Sanderson
Hem tecrübesiz hem de yeteneksiz yazarlar için hikaye örgüsünün içine katılacak özgün hayal gücüdür.
Özetle bir kitabın farklı olması isteniyorsa öncelikle evren kurgusuna dikkat edilmeli.
1 Beğeni
Evren kurgusunu biraz açabilir misiniz? Bu konuyu nasıl işlemek gerekir? Ayrıca, alt metnin nasıl öğeler içermesi gerekiyor? Verdiği mesajların anlatımı ve gücü nasıl ayarlanmalı? Edebi dili hem lotr gibi sert hem de harry potter gibi soft yani hepsinin karışımı olması, kitabı herkesin beğenmesini sağlar mı?
Evren kurgusunu şöyle açayım: Vakti zamanında Tolkien eserinde elflere, cücelere, orklara, hobbitlere yer verdi, bunlar hakkında kültür tasarladı, bu ırklara mensup karakterlerin davranışları yarattığı evrenin kurgusuna göre şekillendirdi. Seri içindeki konuşmalarda, davranışlarda, edinilen amaçlarda, yapılan savaşlarda her şey yazarın tasarladığı kurguya göre işledi. Evren kurgusu bu.
Peki evren kurgusu nasıl özgün olur? Bir yazar gidip 2021 yılında Tolkien’in evren kurgusunu alıp elflerle cüceleri savaştırırsa özgün olmaz, hatta ve hatta bu ırkların karakter rollerini alıp kendi tasarladığı yeni ırklarda kullanırsa da özgün olmaz (örn. Wot). Yazarın yeni bir şeyler çıkarması gerekir, mesela kötü ırkları Tolkien’in orkları gibi saf kötü bilinçsiz yaratıkları yapmak yerine Sanderson’un parshmen’leri gibi tamamıyla kendi amaçlarına hizmet eden mantıklı bir ırk olarak yaratır. Özgün evren kurgusunda yazar 50 yıllık kalıbı kullanmaz, kendi hayal gücünü çalıştırıp ortaya alışılagelmedik bir eser çıkarır.
Alt metin konusu karışık. Yazarın vermek istediği mesaja bağlı. İsterse gitsin alt metinde, en başından beri asla eskimemiş "iyi ve kötünün savaşı"nı işlesin, isterse gitsin shounen animelerdeki gibi "arkadaşlığın ve duyguların gücüyle kötü adama karşı savaşıyorum"u işlesin, isterse gitsin siyasi otoriteleri eleştirsin. Bu onun bileceği iş. Bununla birlikte bu kısım en değiştirilemez kısım, çünkü yazarın karakterini yansıtıyor. Mesela ben yazmak istesem asla ciddi bir şey yazamam, metni Douglas Adams, Terry Pratchett misali bol bol hicivle, ironiyle doldururum.
Kendi okuma tecrübelerim arasında, dil becerisi konusunda en becerikli yazar olarak Patrick Rothfuss’u görüyorum. Adam hem edebi kaliteyi korumuş hem de inanılmaz derecede akıcı yazmış. Bu konudaki tavsiyem ne ağdalı bir dille yazacağım diye yazıyı okunmaz hale getirmen, ne de tamamıyla içeriğe odaklanıp dili boş vermen yönünde olur. Eğer yazı hem okuyucuda edebî zevk uyandıracak kadar dil yoğunluğuyla yazılmışsa hem de akıcıysa herkes memnun olur.
3 Beğeni
Öncelikle verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim. Ek olarak ise merak ettiğim son konu neyin intihale girip girmediği! Bütün kitapları okuma şansımız yok, hatta kısa ve bilinmeyen antolojik hikayeleri hiç saymıyorum. Bu durumda nasıl olacak da yazdığım eserdeki mekan, ırk, karakter, özel güç, icat, büyü gibi olguları başka kitaplardan telif yemeden, intihale girmeden yazacağım?
Özgün olmak istiyorsan zaten başka eserlerdeki ögeleri kopyalamazsın. Tesadüf eseri başka bir yazarın yarattığı kurgunun bir ögesini aynı şekilde yaratmak da olasılık sınırlarını zorladığı için bu konu hakkında çok düşünmeye gerek yok.
Yine de beğendiğin kitaplardan bir şeyi almak istiyorsan üzerinde azıcık oynama yaparsan muhtemelen yasal bir problem çıkmaz ama okuyucu seni hırsız olarak görür.
1 Beğeni
O azıcık aldığımızda çalınmış gibi görünen, sırıtan olgulara örnekler verebilir misiniz?
Aklıma spesifik bir örnek gelmedi. Ancak demek istediğim şey okuyucunun "Bunun aynısını şu yazar 20 sene önce yapmıştı dediği şeyler.
Kralkatili Güncesi Yerdeniz’in yıllar önce yaptığı şeyi yaptı. Yine de çok beğeniliyor. Demek ki okurlar kitabın diğer özellikleri yeterince iyiyse şu serinin çakması falan demiyorlar. @ojela Bence diğer eserlere benzerliği çok aşırı olmadığı sürece umursamayın. Her yazar okuduğu kitaplardan esinlenmiştir zaten. Okumadığınız kitaplarla ilgili de endişelenmenize gerek yok. Bir kişinin okumadığı bir kitaba rahatsız edecek kadar benzer bir şey yazması bence pek mümkün değil.
@Akahige Hatırlamadığımdan soruyorum; Kralkatili Yerdeniz’in hangi özelliğini kopyaladı?
Kitabın genel özgünlük seviyesi belirli bir düzeyin üstünde olduğu sürece beğenileceği görüşüne ben de katılıyorum. Ancak kitaptaki bir ögenin -ister kurgu ögesi, ister alt metin ögesi- başka bir yazarının eserini çağrıştırıyor olması ve bu ögenin eskisinin alternatifi olarak görülmesi kitabın itibarını zedeliyor.
1 Beğeni
Romanda benzerlik hangi alanlarda olursa daha masum hangi alanlarda olursa daha itici olur dersiniz? Örneğin, karakterler benzese pek göze batmaz, ama mekanlar benzese batar gibi?
Büyü sistemi. İki seri de büyü sistemini her şeyin kullandığımız dışında gerçek bir ismi olduğu ve ve bu ismi bilenin o şeye hükmedebileceği üzerine kurmuş.
Karakter benzerlikleri çok dikkat çekici olmadığı sürece sorun olmaz. Ancak özgün karakter tasarlanmak istiyorsa bence bazı tabuların yıkılması gerekiyor.
Mekanlar da zorlama olmadığı sürece göze batmaz.
Tecrübelerime ve amatör gözlemlerime göre çeşitli kitapları benzer yapan en belirgin şey serilerin temaları. Tema ne demek? Yazarın seriyi kurgularken kullandığı kalıp demek. Mesela epik-fantastik türünün temelinde yatan ahlaka anlayışı, iyi ve kötülerin davranışları, gerçekleşecek olayların gidişatı bir temadır. Aynı şekilde grimdark türünün gri karakterleri, yaşanan olayların acımasızlığı da bir temadır. Özetle tema, okuyucunun kitap okurken girdiği atmosferin bütünüdür. Eğer okuyucu bir kitabı okurken hissettiği şeyleri daha önce okuduğu bir kitapta yaşamışsa bu iki kitabın benzer olduğuna dolayısıyla yeni kitabın özgün olmadığını gösterir.
@Akahige Şimdi hatırladım, teşekkür ederim. Ancak Yerdenizi okurken büyü sisteminin belirsizliği yüzünden bu durum pek gözüme batmamıştı.
Naçizane bir öneri… Elbette yazdığınız türde çok okuyun ama sonra hepsini unutun ve kendinizi katın öyküye, karakterlere. Siz biriciksiniz, eğer gerçekten bilinçdışınıza ulaşabilir ve kendinizden ne kadar çok şey katarsanız öykünüz o kadar biricik olur.
İyi çalışmalar,
Sevgiler,
2 Beğeni
Bütün kitapları okumadan, bütün kitaplardaki kendine özgü öğeleri listeleyen bir internet sitesi olsaydı harika olurdu, sizce bulabilir miyim?
lütfen bana bir öneride bulunun her fantastik eserdeki orijinal fikirlere nasıl ulaşırım?
kusura bakmayın çocuksu bir üslupla yazıyor olabilirim, ama tamamen zihinsel yalnızlık çektiğimden ötürü gerçekleşen bir dışavurum.
Kitap incelemelerini oku ve kitapları okurken sadece zevk almak amacıyla değil kitabın yapısını anlamaya çalışarak oku.
Genellikle bir fantastik roman çok kaliteli değilse, içinde çok aykırı öğeler bulunması ihtimali de epey düşüyor ve yüzeysel bir içeriğe sahip olur diyebilir miyiz?