Dünya tarihinden(orta seviye detay), evrimsel psikolojinin günümüz insanlarına yansıyışından, geçmişte temeli atılmış politik olayların günümüz siyasi konjüktürüne yansıyışı, güncel ekonomik, politik hareketlerin yorumlanıp geleceğe dair bir projeksiyon çizilebilmesine kadar bilgi sahibi olup olaylar hakkında doğru ve objektif yorum yapabilmek istiyorum.
Tabi ki bu alanlarda Kitaplar okudum ama birbirine bağlanmayan şeyler var, ayrıca yorumlama yapmakda da eksiğim.
Bilmem derdimi anlatabildim mi
Yardımcı olursanız sevinirim cidden .
Saydığınız konuların hepsini içerecek kadar kapsamlı bir eser bilmiyorum, ancak birçoğuna değinen ve haklarında iyi bir fikir verecek birkaç kitap önerebilirim. Dünyayı anlamakta faydasını görüp iyi ki okumuşum dediklerim:
Civilized to Death: The Price of Progress - Christopher Ryan (Medeniyetin insanları aslında perişan etmesine, mutsuz zombiler olarak yaşayıp nalları dikmemize ve bu döngüyü nasıl kıracağımıza dair bilimsel bir inceleme. Noah Harari Sapiens’de aynı konuya hafiften değiniyordu, bu kitapta etraflıca ele alınmış. Mükemmel bir eser, gözlerimi açtı. Türkçeye henüz çevrilmedi.)
Bende Diamond ve Harari’yi önerecektim, ilk iki mesajla direk önermiş arkadaşlar saolsun İki kitap da aradığını karşılar diye düşündüm .Hayvanlardan Tanrılara Sapiens’in okuması biraz daha kolay. İkisi de referans kitap ama Tüfek Mikrop Çelik biraz daha fazla referans kitap .
Maalesef abi, Pegasus’un bastığı 5 Diamond kitabını da aldım zamanında. Ama sadece Tüfek, Mikrop ve Çelik’i okuyabildim.
Diamond’ın biraz daha sindire sindire okunası bir tarzı var. Böyle aldığı referanslarda, yaptığı atıflarda falan es verip bu neymiş diye bakınca daha bir anlamlı ve derinlikli okuma olur diye düşünüp bomboş bir zamanında okurum diye öteledim.
Tüfek, Mikrop ve Çelik, Çöküş ve Üçüncü Şempanze’yi okudum.
Tüfek, Mikrop ve Çelik ve Çöküş mükemmel kitaplar.
Tüfek, Mikrop ve Çelik insanlığın doğuşu ve gelişimini, Çöküş ise daha önce çökmüş eğer yanılmıyorsam dokuz tane toplumu analiz ederek çöküşün sebeplerini araştıran bir eser. Kesinlikle okumanızı tavsiye ederim.
Üçüncü Şempanze ise dünyada Homo Sapiens ve Neandertalden başka üçüncü bir insan türü olduğuna dair savlar üzerine yazılmış bir kitap.
Bu da ilginç bir kitaptı.
Yorumlar için teşekkür ederim, özellikle Çöküş’ü okumak için sabırsızlanıyorum. Bunun konusu sanırım ucundan Daron Acemoğlu reyizin Ulusların Düşüşü: Güç, Zenginlik ve Yoksulluğun Kökenleri’ne benziyor. @nefarrias_bredd sonuncuyu okumuştu diye hatırlıyorum.
Burada bir hata var sanırım hocam. Üçüncü şempanzeden kasıt zaten insanlar, yani Homo Sapiens olmalı. Kitap insanların diğer benzer kökenli insansı türlerden (Sempanzeler, Gorillalar, Neanderthaller vs.) farklılaşmalarını inceliyor gibi anladım yorumlardan.
Üçüncü Şempanze ifadesi ile denilmek istenilen genel anlamda bizim türümüz. anlamında. Hani şu meşhur “lucy” fosili benzeri bir tanımlama.
Kitap daha çok geçmişin derinliklerinde türümüzün evrimi, türümüzün davranışları kökenleri ve kuyruksuz maymunlar, Atasal maymunlar ve türümüz ile alakalı.
Üçüncü Şempanze ile ilgili olarak evet hata olabilir. Okuyalı uzun zaman oldu, yanlış hatırlamış olabilirim.
Yazarken de aklıma geldi aslında ama kitap koli içinde olduğu için çıkarıp bakmaya da üşendim.
Aslında bu tarz türümüzün evrimini anlatan kitaplar aynı şeyi anlattıkları için büyük ölçüde bir süre sonra birbirinin aynısı gibi oluyor. Okuması ve anlaşılması kolay, okuru çok zorlamayan bir kitap diye anımsıyorum.
Önce şunu belirteyim Harari’nin Sapiens kitabında İnsan türüne ilişkin yazdıklarını Jared Diamond yıllar öncesinden (1992) yazmış.
Kitabın giriş kısmında “Ana Fikir” olarak kitabın tüm içeriğinin bir özeti yapılmakta.
“ İnsan türü büyük memelilerin sıradan bir türüyken kısa bir süre içinde dünya fatihi olmak üzere nasıl değişti; ve tüm bu ilerlemeyi bir gecede geriye çevirme kapasitesini nasıl kazandık.”
Kitap 5 kısımdan oluşuyor ve bu kısımlar içerisinde insan türünün geçmiş, gelecek davranış ve evrimlerine ilişkin sorulara yanıt arıyor. Alet yapamayan ve sınırlı bir alanda yaşayan insan türünden alet yapan ve dünyayı fetheden insanlara doğru olan bu evrimsel yolculuk İnsan türünün davranışlarının altında yatanları evrimsel öncüleri olan hayvan davranışlarını gözlemleyerek anlamlandırmaya çalışıyor.
Soykırımı tartıştığı başlıkta Diamond bence bilimsel yöntemine gölge düşürüyor. İstatistikleri paylaştığı tabloda Türklerin soykırım yaptığı iddiasına yer veriyor, aslında ilgili başlığın tamamına baktığımız da Diamond soykırımı toplu öldürmeler olarak görüyor ama yine de kelimenin taşıdığı anlam nedeniyle Türklerin o tabloda olması batı bakışlı sakat ve emperyalist yalanın bir ürünü olduğu gerçeğini de değiştirmiyor.
Kitap 5 kısımdan oluşuyor.
1- Büyük memelerinin sıradan bir türü
2- Tuhaf hayat döngüsüne sahip bir hayvan
3- Eşsiz İnsan
4- Dünya Fatihleri
5- İlerlemeyi bir gecede geri çevirmek
Ayrıca kitabın sonunda ileri okuma için kitap ve yayın önerilerinde bulunuyor (İngilizce)
Valla hocam çok şey istiyorsunuz hahahahah. Ben şahsen pek bunu başarabildiğimi sanmıyorum, bana öyle geliyor ki bu ömürlük bir quest ve muhtemelen tek bir yolu da yok.
Dünya çok büyük, kaotik ve karmaşık bir yer. İç içe milyonlarca, milyarlarca sistemin beraber işlediği girift bir yapı. Bana öyle geliyor ki dünyayı anlamlandırmanın yolu systems science bakış açısından geçiyor; tabi bu biraz soyut oldu. Ben kendi "anlamlandırma yolu"mu şekillendiren eser ya da bilim "dalları"ndan bir kısmını paylaşabilirim:
1- İstatistik temelleri, bence istatistiksel düşünme çok değerli bir beceri. Gözlemlerden çıkarıma/bilgiye giderken tökezlememek için olmazsa olmaz bence.
2- Bilgi teorisi. Bence insanın hemen her şeye bakış açısını kökten değiştiren bir konu bu. Bilgi nedir, nasıl saklanır, neye sığar, "ne kadar"dır, bence bunları bilmek çok değerli içgörüler katıyor insana.
3- Termodinamik. Yaşadığımız fiziksel gerçekliğin biz fani memeliler için en can alıcı noktaları bence burada.
4- Gen Bencildir, Richard Dawkins’in kitabı. Biyolojik evrim konusunda aydınlatıcı olduğu kadar kültür evrimi konusunda da aydınlatıcı.
5- Gödel, escher, bach: Bir ebedi gökçe belik.
6- Hesapsal karmaşıklık teorisi. Şaka yapmıyorum, neyin hesaplanabilir, neyin hesaplanamaz oluşu, neden böyle oluşu, bence eşsiz bir bakış açısı katıyor insana. Sadece bilgisayar bilimi bağlamında bahsetmiyorum tabi ki, bunu anlatması biraz zor ama bu complexity theory mevzularında çok temel, böyle çok; evreni kökünden kavrarcasına bir his var gibi geliyor bana
Direkt bam diye bilim dalı sıralamanın pek makul olmayabileceğinin farkındayım; ama amaç zaten bunlarda uzman olmak değil. Bu konulardan iyi bir giriş kitabına bakıp bakış açısını görmek aslolan.
Bu listedeki ekonomiyle ilgili bir şey olmayışı onun işe yaramazlığından ziyade, fikrimce “ab initio” olmamasından. Yani ekonomiyle ilgili okuyup aydınladığım olsa da bana yepyeni bir bakış açısı kazandıran pek bir şey olmadı diye düşünüyorum ben (fiat para kavramı hariç tabi).
Siyaset ise bana seçkin bir kulüpte bir kaç bin adamın oynadığı bilinmez bir oyun gibi geliyor. O kulüpte değilseniz bu işler bana vakit kaybı gibi geliyor . Yorum yapmak için gerekli bilgiye ulaşmanız imkansız zaten, gerisi de amaçsız spekülasyon gibi. (Tabi çok belli, bariz adımlar ve politikalar hariç diyelim).
İnsanların bilişsel gelişimleri, psikolojik evrimleri, çevrelerinde yaşanan değişimleri yorumlama biçimleri ve bunun gelişimi hakkında bilgi edinebilmek için sanat tarihine bakılmalı. Görsel sanatlar için Gombrich’in Sanatın Öyküsü kitabı bu konuda 1 numaralı kaynaktır bence.
Hem dünyayı mikro ölçekte stratejik bakımdan hem de Dünya’yı makro ölçekte evrendeki konumu bakımından anlayabilmek için Stratejik Derinlik’i öneriyorum. Prolifik bilim adamı Davutoğlu’nun Richard Dawkins ve Brian Greene’le yıllar boyu süren kolebarasyonu sonucu ortaya çıkmış bu şaheser aklımıza gelebilecek her soruya yanıt veriyor.
Sadece tek bir kitabı okuyarak her şeyi bilebilmenin bir yolu var mı, evet artık var. Uluslararası politikadan yıldızlararası seyahate, Homo Sapiens’in Neandertallere uyguladığı soykırımdan Kolombus’un Amerikan yerlilerini köleleştirmesine, en ilkel dinlerden yaratıcı akla oradan da haydi bismillah Darwinci evrime kadar geniş bir yelpazede okurun ufkunu genişletiyor.
Yıllar önce stratejik kitap tavsiyesi isteyen arkadaşa da bu kitabı önermiştim hatırlarsanız. O arkadaş bu kitabı okuduktan sonra şimdi adını vermeyeceğim bir doğu Avrupa ülkesinin başbakanı oldu, bana teşekkür etmek için her sene postkart yolluyor.
İki kitap da aradığını karşılar diye düşündüm .Hayvanlardan Tanrılara Sapiens’in okuması biraz daha kolay. İkisi de referans kitap ama Tüfek Mikrop Çelik biraz daha fazla referans kitap 
.
