Hocam, bu liste r/Fantasy subreddit’inin 2019 yılındaki en iyi fantastik kitaplar oylamasının sonucu. Adayları yine kullanıcılar belirliyor. Oylayanlar da muhtemelen sevdiği eserin adını görür görmez oyunu bastı. Eminim aynı sitedeki böyle bir liste sizin daha çok hoşunuza gidecektir.
Fantastik deyince herkesin algısı değişiyor, her kesmi kapsayıcı bir tanımını görmedim daha. Bilim-kurguyu fantastiğin alt türü kabul eden de var, Epik dışını fantastik kabul etmeyen de. Ben çözümü '‘x fantastiktir’'e karşı çıkmamakta buldum, eminim önerenin kendince mantıklı sebepleri vardır .
r/Fantasy’deki popülerlik oylaması bu. Kurallarda her türlü spekülatif kurguya izin verdikleri için 1984 vs. var. Bence verilmemeliymiş, çünkü fantastik zaten yeterince geniş bir tür.
Olay benim hoşuma gidip gitmemesi değil ki. Bir türü belirleyen ve diğer türlerden ayıran somut, nesnel ayrımlar olmalı. Oylamayla insanların beğenisine göre, öyle istiyorlar diye Orhan Pamuk bilimkurgu yazarı sayılabilir mi? Veya insanlar öyle olmasını istiyorlar diye Balzac’ın kitapları fantastik türüne sokulabilir mi? Evet yapılabilir, internette her türlü hakikati bükebilirsiniz, destek de toplarsınız.
Bence bu kadar basit olmamalı, nesnel ayrımların olması gerekiyor. Eğer edebiyat üniversitelerde okutulan, üzerine kürsüler kurulan bir dalsa böyle olması gerekiyor. Mümkün olabildiği kadar, kişiden kişiye göre değişmeyen kriterler olmalı ve bence zaten var da.
İnsanlar öyle istiyor, kimse üzülmesin, kimse kırılmasın diye “hakikat” oyun hamuru gibi bükülüyor internet ortamında. Onun için yetkinliği ve bilgisinin ne olduğu belli olmayan kişiler tarafından hazırlanan bu tür listeleri ciddiye alamıyorum. Bunlar tabii yalnız kalmayı göze alarak ifade ettiğim kendi doğrularımdır, yoksa popülist olanlar çok daha fazla destek toplarlar bunun da farkındayım.
Yazarlar, yayınevi editörleri, edebiyat akademisyenleri tarafından hazırlanan yahut bir edebiyat dergisinin hazırladığı ve kriterlerinin açıklandığı bir liste olsa ciddiye alıp incelerim ama sanal alemdeki “kullanıcıların” beğenilerine göre hazırlanan “en iyiler listesinin” kıymeti yok açıkcası benim için çünkü oy veren kişilerin böyle bir liste oluşturmak için yeterli liyakata sahip olduklarını düşünmek için bir sebep göremiyorum.
Daha önce Notos Dergi edebiyat akademisyenleriyle görüşüp benzer listeler hazırlamıştı örneğin bu listeleri merak ve ilgiyle incelemiştim.
27 Haziran 2020’de 27 imiş listeden okuduğum kitap sayısı. Şimdi tekrar baktım, 42’ye yükselmiş. Sene sonuna kadar sanırım 50 olur (okuma listemde olan kitaplar da var).
Daha önce işaretleyenlerde durum nasıl acaba?
En makul çözüm. Herhangi bir kitap bu listeden çıksa ne olur, bu listeye girse ne olur…
Araştırdım baktım, paylaşmaya en uygun yer burası sanki.
Bilenler vardır. Reddit’te her sene en sevilen fantazya serileri için yazarlar tarafından oylanan Top Fantasy Novels isimli bir anket düzenleniyor. 2023 sonuçları aşağıda.
https://www.reddit.com/r/Fantasy/comments/11mvwsa/rfantasy_top_novels_2023_results/
Bu ankette ilk 20’ye giren serilerden kaçının Türkçeye çevrildiğini ve ülkemizde erişilebilir olduğuna dair kendimce ufak bir araştırma yaptım.
-
Stormlight Archive - Brandon Sanderson: Türün süperyıldızı Brandon Sanderson’un 10 kitaba varacak epik fantazya serisini Fırtınaışığı Arşivi olarak Akılçelen Kitaplar tarafından yayınlanıyor. 5. kitabı globalde Aralık ayında çıkacak. İlk 4 kitabı ise dilimize çevrildi ve basıldı.
-
Middle-Earth Universe - J.R.R. Tolkien: Yüzüklerin Efendisi üçlemesini Metis parsellemişken, diğer tüm kitapları İthaki yayınlamakta.
-
First Law Universe - Joe Abercrombie: Grim Dark’ın zeki yazarı Abercrombie’nin bu şahane serisinin lk üçlemesini İhtaki Kadim Kanunlar olarak yayınladı. Standalone kitapları ve ikinci üçleme (The Age of Madness) henüz ortalarda yok.
-
A Song of Ice and Fire - George R. R. Martin: Son iki kitabı yazılmamış ve yazılacak gibi de durmayan bu popüler serinin diğer tüm kitapları çevrilmiş ve basılmış (Fire&Blood dahil) halde Epsilon’da.
-
Mistborn - Brandon Sanderson: Sissoylu adıyla yamulmuyorsam tüm seri Akılçelen Kitaplar tarafından yayınlanıyor.
-
The Wheel of Time - Robert Jordan: İyisiyle kötüsüyle meşhur Zaman Çarkı. Ciltli Ciltsiz, 14+1 kitabın tamamını İthaki basıyor. Böbrek vererek alabilirsiniz.
-
Realm of the Elderling - Robin Hobb: Alfa Yayınları serinin ilk üçlemesi olan Farseer Trilogy’yi yayınladı. Gerisi de gelir umarız. Robin Hobb, Top 10’daki ilk kadın yazar bu arada.
-
Discworld - Terry Pratchett: Diskdünya’nın kaç kitabını basıp yayınladılar bilmiyorum, neredeyse 40 kitaplık bu serinin bir kısmını İthaki bir kısmını Delidolu yayınlamış olmalı. Bir noktadan sonra takip edemedim, üzgünüm.
-
Malazan - Steven Erikson: Fantazya aleminin ağır abisi, 10 kitaplık devasa seri Malazan Yitikler Kitabı, ciltli ve ciltsiz olmak üzere İthaki tarafından yayınlanıyor. Henüz 4 kitabı basıldı. 5.'si Mayıs’ta geliyormuş.
-
The Green Bone Saga - Fonda Lee: Eksikparça yayınları bu üçlemenin ilk iki kitabını bastı. Uzakdoğulu, mafya hesaplaşmalı bir fantazya. Üçüncüsü yazıldı ama henüz dilimize çevrilmedi. Fonda Lee, listedeki ikinci kadın yazarımız. İlk 10’a 20 sıra birden atlayarak gelen son yılların bayağı popüler serilerinden.
-
Gentleman Bastard - Scott Lynch: Gentilmen Piç olarak İthaki’de. 4. ve son kitabının eli kulağında deniyor. Yazılmış olan 3 tanesinin tamamı Türkçe’ye çevrildi ve yayınlandı.
-
Harry Potter - J.K. Rowling: Yapı kredi yayınlarında malumunuz. Ve beraberinde ıvır zıvır bir sürü merchandise kitapçık ürüncük. Rowling’in listedeki kaçıncı kadın yazar olduğu önemli değil, en zengini olduğu kesin.
-
The Kingkiller Chronicle - Patrick Rothfuss: 3. Kitap hala yazılmadı. Yazılan iki kitap da ithaki tarafından yayınlanmakta. Yazarı ise seriyi tamamlayacağına milyonluk bağışlar toplamak ve twitch yayını yapmakla meşgul.
-
Red Rising - Pierce Brown: Pegasus yayınlıyor. 5. Kitabı çevrildi ve yayınlandı. 6 bekleniyor diye biliyorum.
-
Dune - Frank Herbert: Bir zamanlar Sarmal ve Kabalcı’nın da yayınlamış olduğu, Frank Herbert tarafından yazılan 6 kitap ve Brian Herbert’in bağzı devam kitaplarıyla birlikte İthaki’de.
-
The Dresden Files - Jim Butcher: İhtaki birkaç kitabını yayınlamıştı. Normalde seri 20 kitap filan. Gerisi hala yok.
-
Cradle - Will Wight: Bu klasiği de Türkçeye çeviren, yayınlayan filan yok. Ayıptır.
-
The Murderbot Diaries - Martha Wells: Katilbot Günlükleri olarak 6 kitabı da İthaki tarafından yayınlanıyor.
-
The Broken Earth - N.K. Jemisin: İlk iki kitabı Dex yayınları Kırık Diyar olarak bastı, sonra üçüncüyü yayınlamadan bıraktı. İlk kitabın baskısı da bitti duruyor öyle.
-
Earthsea Cycle - Ursula K. Le Guin: Malum Yerdeniz serisi. Metis bunu hala basıp satıyor. En son tüm seriyi tek kitap ciltli bile çıkardılar.
Takip etmediğim Diskdünya gibi seriler için verdiğim bilgiler arasında yanlış varsa, düzeltirseniz sevinirim.
Görüldüğü üzere bu en popüler 20 serinin 19’u öyle ya da böyle Türkçeye çevrilmiş, raflara kadar inmiş. Türkiye gibi dünyayı her konuda geriden takip etmeyi alışkanlık haline getirmiş bir ülke için hiç de fena bir skor değil. Gerisi biz okurlarda.
İstatiksel olarak The Green Bone Saga’nın 20 sıra birden yükselişi, First Law ve Malazan gibi bitmiş serilerin top 10’da sebepsiz yükselişi, devam kitapları gelmeyen The Kingkiller Chronicles ve Gentelman Bastard gibi serilerin düşüşü, Gene Wolfe’nin The Book of the New Sun serisinin yazımından 40 sene sonra 19 sıra birden yükselişi (hayırdır?) gibi enteresan istatikler mevcut.
Bu janraya dönmek, yeniden başlamak isteyen ama nereden başlayacağını bilemeyenler için seçenekler babında paylaşayım dedim.
Ellerine sağlık çok güzel olmuş. Stormlight Akılçelen tarafından çıkarılıyor İthaki yazmışsın. Onun dışında benim bildiğim kadarıyla doğru. Asoiaf’ın devam kitapları çıkmadığı halde yerini koruması kalitesini gösteriyor. Stormlight’ın Asoiaf’a göre tek artısı yazarının çok daha çalışkan olması (Stormlight asla ama asla Asoiaf kadar ağır yoğunlukta bir seri değil onun da etkisi var tabi). Onun dışında Asoiaf ele alınabilecek çoğu yönden belki büyü sistemi dışında çünkü yok üstün. Zaten bu seride büyü sistemi de olamaz. Seriyi komple değiştirmen gerekir. Listede Robin Hobb’dan ‘The Tawny Man Trilogy’ i sadece görmek daha mantıklı olurdu direkt evren olarak almışlar. En ünlü serisi Farseer buraya girecek kadar kaliteli değil mesela. Lotr sevdası da iyi hoşta bu kadar yükseklerde olması fazla nostalji sevdası gibi geliyor. Firstlaw şaşırttı. İlk 10 beklerdim ama ilk 3 fazla şaşırttı. Malazan daha da yükselecek ilk 5 bekliyorum bir iki seneye. Yabancı yt kanallarında baya hyplandı son bir yılda. Seri de gerçekten kaliteli olanca yükseliş kaçınılmaz. Hak ediyor zaten.
Stormlight dikkatimden kaçmış hemen düzelttim, teşekkürler. First Law’un The Age of Madness üçlemesi 2021 yılında bitti ve aşırı övgüler alıyor. Sebebi bu olabilir diye düşünüyorum. Asoiaf’ın hala yükselmesinin sebebi House of The Dragon etkisi olmalı, çünkü dizi de 2022 sonbaharda çıkmıştı. Brandon Sanderson için kaleminden ziyade emeğiyle bu noktada diyebiliriz belki. Lotr konusunda kesinlikle hemfikiriz. Malazan’ın booktuberlar tarafından bu noktaya getirilmesi de enteresan. Belki TV adaptasyonu için gelişmeler olursa çok daha yukarıları zorlaması mümkün gibi geliyor.
Benim ilk 10
1- A Song of Ice and Fire (Bitmese bile fantastik bir seride okuyucuya verdikleri ile bir başyapıt. İnşallah bitirirsin Martin. )
2- Stormlight Archive
3- The Tawny Man Trilogy
4- Kingkiller Chronicles
5- The First Law
6- Lord of the Rings
7- Farseer Trilogy (Kalitesiz villian yüzünden)
8- Discworld
9- Earthsea
10- Wheel of Time (Brandon hatrına)
Malazan uyarlaması zor bir seri. Hbo altından kalkar ama baya törpülerler. Seriyi Türkçe okuduğumdan çok da bilgili değilim evrene ve seriye dair. Umarım uyarlama vs olur. Asoiaf’ın bence Hotd ile pek alakası yok. Yıllardır ilk 3’te. O kötü finalden sonra bile o sene zirvedeydi. Tepki oyları felan oldu galiba 4. Olmuş bu sene . Serinin fanı çok ve okuyupta beğenmeyen çok az gördüm. Yüksek fantazi arayanlar felan beğenmiyor pek o kadar. Ama devamı gelmediği sürece ne yazık ki birinci olamacak. O beni üzüyor.
Brandon için katılıyorum.
26, güzel kitaplar olsa da ne alaka dediklerim de bol. Birkaç sene sonra tekrar bakmak lazım.
Son 4-5 yıldır doğru düzgün kitap okumadığımı düşünürsek fena değil sanırım.
36 çıktı. Başlayıp, çoğunu okuyup, bitirmek istediklerimi ekledim, kapağını sonsuza kadar kapattıklarımı eklemedim.
Tam ilk mesajdakini dolduruyordum ki @M3rett0 2023 listesini paylaşmış, iyi denk geldi .
Maymun iştahlılık yaptıklarımı dahil etmemeye çalıştım ama bu kadar az çıkmasını da beklememiştim Okumadığım ne kadar çok varmış diye hayıflandım ki çoğu da kütüphanemde duruyor
.
26’dan 45’e çıktı, İsmet ve Utku’yla yaptığımız İngilizce okuma etkinliklerimiz sağ olsun güncel kitaplardan da bayağı okumuşum. Okuma listemde de 10 tane falan var.
@isos81 senin 60’ı geçmiştir şimdi.
Telden takip ediyorum, benim de var aklımda bir güncelleme çekmek. Akşam eski ve yeni listeyi bi kontrol edeyim.