Kitap İncelemesi Yazma Teknikleri

Kitaplarla ilgili incelemelerimi / yorumlarımı yazarken, bu işi pek beceremediğimi, başkalarının ise çok güzel şeyler yazdıklarını fark ettim. Merak ettiğim, bu işin bir tekniği var mıdır? Kitabı okurken not alıyor musunuz? Sonradan notlarınızı nasıl derliyorsunuz?

4 Beğeni

Kitabın üslubunu taklit eden incelemeler çok uzun olmamak kaydı ile hoşuma gider.

Beğenmediği kitabı çok üstün bir esermiş gibi anlatarak ironiyi kullanan incelemeler de var. Şeyma Subaşı’nın kitabına forumdan biri böyle bir şey yapmıştı. @AeroKnight-sama mıydı başka biri miydi emin değilim.

2 Beğeni

Ben kitabı okurken not alıyorum. Kitabı bitirdikden sonra foruma fikirlerimi yazıyorum. Ama not almasam yazabilmiyorum. :slightly_smiling_face:

1 Beğeni

Ben Bilimkurgu Kulübü için yazdığım incelemelerde şu yöntemleri kullanırım; ilk olarak kitap ve yazar hakkında bilgiler veririm. Daha sonra kitabın içeriğine değinirim konu, karakter, anlatım tarzı vs. Bu ikisi bitince metindeki alt mesajları, göndermeleri ve dikkat çeken detayları yazarım. Son olarak da kitabın güzel olup olmadığını, onun hakkındaki övgülerimi ve varsa eksi yönlerini belirttiğim son kısmı yazıp bırakırım.

Kitap incelemelerimi kısa tutmayı severim genellikle çok da uzun olmayan beş paragraftan oluşurlar. İster inceleme diyin ister başka bir şey. :slight_smile: Fakat forumda okuduğum kitaplar hakkındaki düşümcelerim daha sadedir. Bunun sebebi de karşı tarafı çok uzun bir metni okumaya zorlamaktan çekinmemdir. Not tuttuğum da tuttmadığım da oluyor. Dilimin dönmediği yerler için de araştıa yapıyorum ayrıca.

5 Beğeni

Evet, kitap incelemenin tekniği vardır, edebiyat bölümlerinde öğrettikleri bir konu hatta. En kolay yöntem inceleyeceğiniz kitabı/metni üç bölüme ayırıp o bölümlerle ilgili sorulara teker teker cevap vermek. Olabildiğince kısa özetlemeye çalışacağım şimdi.

1- Metindeki/kitaptaki gerçeklik.

  • Kitabın konusu nedir?
  • Kitaptaki önemli temalar neler? (Macera, psikolojik, ölüm, aşk, isyan gibi birkaç anahtar kelimeyle özetlemeniz gerekiyor). Aynı temaları ele alan başka kitaplardan örnek verebilirsiniz. Benzerliklerini ve farklılıklarını kısaca inceleyebilirsiniz.
  • En önemli karakterler hangileri? Hangileri daha az önemli? Kişilikleri ve görünüşleri nasıl? Bir karakter evrimi var mı? Olay örgüsündeki rolleri neler? Psikolojik, fiziksel veya sosyal sorunları neler (analiz etmeden)?
  • Hikaye hangi zamanda/dönemde/mekanda geçiyor? Anlatımı hızlı mı yavaş mı? Zaman kronolojik mi yoksa geri dönüşler, eş zamanlı etkinlikler vs. var mı? Hikayenin gerçekleştiği mekanlar olay örgüsü için önemli mi?

2- Kitap nasıl yazılmış?

  • Metnin yapısı nasıl? Farklı bölümlere mi bölünmüş? Eylem anlatıları, açıklamaları, diyaloglar ve monologlar nasıl dağıtılmış?
  • Yazar kitabın başlığını neye göre seçmiş? Başlık ve hikaye arasındaki ilişki nedir?
  • Kitabın türü nedir?
  • Edebi akımı nedir?
  • Modern bir kitap değilse edebiyat tarihinin hangi döneminde sınıflandırılabilir? Kitapta bu dönemin özelliklerini nerede buluyorsunuz?
  • Yazar kim? Biyografisini biliyor musunuz? Bu kitabı anlamanıza yardımcı oluyor mu veya anlamanız için bilmeniz mi gerekiyor?
  • Yazar görüşlerini okuyucuya nasıl iletiyor? Doğrudan mı yoksa bir karakter üzerinden mi? Yazarın görüşlerine katılıyor musunuz?
  • Kitabın bakış açısı nedir?
  • Yazarın bu kitabı neden yazdığını düşünüyorsunuz? Öncelikli olarak ne tür bir okuyucuya hitap etmek istemiş?

3- Sonuç.

Özetle kitap hakkındaki görüşleriniz. Sizi en çok etkileyen neydi, neyi beğenmediniz vs.

Bu soruları yanıtlayıp daha sonra düzgün bir sıra içine koymak inceleme yazmada gerçekten faydalı oluyor. Bunların dışında aksesuarlar dediğimiz şeyler var, dikkat çekici alıntılar ya da büyük bir sembolik değeri olan ayrıntılar (okuyucular tarafından bulunmuş ya da yazar tarafından itiraf edilmiş olabilir) gibi. Yazınızda tekrarlamadan kaçınmak için basit cümleler, kesin terimler kullanmak da faydalı olabilir.
Mümkün olduğunca kısaltmaya çalıştım ama bu haliyle de kapsamlı oldu bence. Yazılı Anlatım dersi notlarımdan referans alarak hazırladım, resmi belgelerle konuşuyorum yani :joy: Umarım faydası olur :blush:

17 Beğeni

Bu yöntemleri kullanacağım. :slightly_smiling_face: :+1:

1 Beğeni

Hem incelemeri okurken hem de kendi kısmi incelemelerimi yazarken odaklandığım nokta hep kitabı benzerlerinden ayıran özellikler oluyor. Eğer kitap aynı türdeki birkaç kitapla kısaca karşılaştırılmışsa o kitabı tanımam daha kolay oluyor. Tabii bu durum çoğu zaman aşina olduğum türün kitaplarında işe yarıyor.

Eğer tanımadığım bir türün incelemesini okuyorsam dikkat ettiğim yerler kitabın türü, konusu, özgünlüğü ve okuma akıcılığı oluyor.

Yazarın beğendiği noktalar da o kitabı okumamda yardımcı oluyor. Eğer inceleme yazarı “şu noktayı şu nedenden ötürü sevdim” derse kitabın benim zevkime uygun olup olmadığını az çok anlayabiliyorum.

1 Beğeni

Benim inceleme veya yorum adı altında yazılan metinlerde veya videolarda gördüğüm en sakat nokta, sözde inceleme/yorum yapan insanların “konu” kelimesinin ne anlama geldiğini bilmemesi.

“Kitabın konusu…” diye bir başlıyolar, “Şöyle bir ülke var, burada şu tip insanlar yaşayıp şöyle şeyler yapıyorlar. Kahramanımızın babası ölünce gemiyle bu ülkeye geliyor. Bu ülkede bulunan en iyi dövüş okuluna kabul ediliyor. Şöyle şöyle üstün özellikleri olduğu için düşmanlar ediniyor. Düşmanları onu kaçırıp esir alıyorlar. Yardımına en yakın arkadaşı geliyor ve olaylar gelişiyor” diye kitabın yarısını özet geçiyor. Dokuz paragraflık kitap konusu olmaz. Bu kitabın konusu da değil yorumu da değil, bu kitabın ilk yarısının kısa özeti.

Okullarda temel edebiyat bilgisinin doğru verilmemesinin sonuçları diye düşünüyorum.

2 Beğeni

Forumdaki arkadaşlarımız bunu okursa daha iyi incelemeler okuyabileceğimize inanıyorum.

1 Beğeni