MARK TWAIN KİMDİR?
Asıl adı Samuel Langhorne Clemens olan Mark Twain, 30 Kasım 1835 tarihinde ABD’nin Missouri eyaletine bağlı bir köyde doğmuştur. Dört yaşındayken Clemens ailesi başka bir küçük köye, çocukluğunun geçtiği Mississippi ırmağı kıyısındaki Hannibal köyüne taşındı.
On iki yaşında babasını yitirince okuldan ayrıldı. Bir basımevine girip dizgici çıraklığı yapmaya başladı. Ardından ağabeyinin çıkardığı Hannibal Journal adlı yerel gazetede dizgiciliğe başladı. Aynı gazeteye ve Boston’da çıkan mizah dergisi The Carpet-Bag’e mizah yazıları yazdı. On sekiz yaşında evinden ayrılarak serüven aramaya çıktı. 24 yaşındayken 1859’dan Amerikan İç Savaşı’na dek Mississippi gemilerinde kaptanlık ve kılavuzluk yaptı. İç savaş başlayınca askere katıldı, ancak 14 günlük askeri eğitimden sonra ordudan ayrılıp Nevada’da vali olan ağabeyi Orion’un yanına gitti.
Zengin olma hayaliyle Nevada Dağları’nda altın aradı, ama başarılı olamadı. Abisiyle batıya gitti; gazete muhabiri olarak çalışmaya başladı. Mark Twain adını ilk kez 1863’te mizahi bir gezi yazısında kullandı.
1867’de ilk kitabı “The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County” (Calaveras İlçesinin Ünlü Sıçrayan Kurbağası) yayımlandı.
Daktilo makinesini ilk satın alanlardan birisi olan Mark Twain, daktilo ile yazan ilk romancı olarak da anılır.
1866’da bir gazete adına Hawaii’ye giderek oradan yazılar gönderdi. İki sene sonra yine yerel bir gazetenin isteği üzerine Akdeniz’de bir gemi turuna çıktı ve gezi yazılarını “Saflar Yabancı Ülkede” adlı kitabında topladı. Bu eseri ile ülkesinde çok ünlü bir güldürü yazarı oldu. Avrupa ile ilgili bir kitap yazmak için bir yayınevi ile 1878’de anlaşma yapınca ailesi ile Avrupa seyahatine gitti, Avrupa ve Orta Doğu’yu gezdi, bu arada İstanbul’a da uğradı. 1879 Eylül’ünde geri döndü.
1880’lerde bir dizgi makinesine yatırım yaptı ama 1894’te yayınevi iflas etti. Kitaplarının geliri ve birçok ülkede yaptığı konuşmalarla borçlarını ödeyebildi. Borçlarını ödeyip 1900’de ülkesine dönüşüne kadar ailesiyle birlikte İsviçre, Avusturya ve İngiltere’de yaşadı. ABD’ye döndükten sonra eşi Olivia’nın sağlığı bozuldu. Doktor tavsiyesi üzerine 1903 sonunda İtalya’ya gittiler, ne var ki sağlığına kavuşamayan Olivia’yı 1904’te Floransa’da kaybetti.
Eserlerinde gülmenin güzelliğini, esaretin ne kadar kötü bir şey olduğunu anlatmaya çabalamış ve gemicilerin suyun derinliğini ölçerken kullandıkları “iki kulaç derinlik” anlamında bir denizcilik terimi olan “Mark Twain” imzası ile 30 kitap yayımlamıştır.
MARK TWAIN BİBLİYOGRAFİSİ
1. ÖYKÜLERİ
SIRA | ORİJİNAL ADI | YIL | TÜRKÇE ADI | BASKI | YAYINEVLERİ |
---|---|---|---|---|---|
1. | The Notorious Jumping Frog of Calaveras County | 1865 | Calaveras İlçesinin Kötü Şöhretli Sıçrayan Kurbağası | VAR | ALFA TÖ1, İŞ KÜLTÜR, YAPI KREDİ |
2. | The Story of the Bad Little Boy | 1865 | Kötü Yürekli Küçük Çocuğun Öyküsü | VAR | ALFA TÖ1, DİPNOT |
3. | Cannibalism in the Cars | 1868 | Trende Yamyamlık | VAR | ALFA TÖ1 |
4. | A Day at Niagara | 1869 | Niagara’da Bir Gün | VAR | ALFA TÖ1 |
5. | Legend of the Capitoline Venus | 1869 | Capitol Venüsü Efsanesi | VAR | ALFA TÖ1, ANTİK BATI |
6. | Journalism in Tennessee | 1869 | Tennessee’de Gazetecilik | VAR | ALFA TÖ1 |
7. | A Curious Dream | 1870 | Tuhaf Bir Rüya | VAR | ALFA TÖ1, DİPNOT, ANTİK BATI |
8. | The Facts in the Great Beef Contract | 1870 | Ünlü Sığır Eti Alım Sözleşmesindeki Gerçekler | VAR | ALFA TÖ1 |
9. | How I Edited an Agricultural Paper | 1870 | Bir Tarım Gazetesini Nasıl Yayına Hazırladım | VAR | ALFA TÖ1 |
10. | A Medieval Romance | 1870 | Bir Ortaçağ Aşk Öyküsü | VAR | ALFA TÖ1, DİPNOT, ANTİK BATI |
11. | My Watch | 1870 | Saatim | VAR | ALFA TÖ1 |
12. | Political Economy | 1870 | Siyasal Ekonomi | VAR | ALFA TÖ1 |
13. | Science vs. Luck | 1870 | Bilim Şansa Karşı | VAR | ALFA TÖ1 |
14. | The Story of the Good Little Boy | 1870 | İyi Yürekli Küçük Çocuğun Öyküsü | VAR | ALFA TÖ1, DİPNOT |
15. | Buck Fanshaw’s Funeral | 1872 | Buck Fanshaw’ın Cenaze Töreni | VAR | ALFA TÖ1 |
16. | The Story of the Old Ram | 1872 | Yaşlı Koçun Öyküsü | VAR | ALFA TÖ1 |
17. | Tom Quartz | 1872 | Tom Quartz | VAR | ALFA TÖ1 |
18. | A Trial | 1872 | Bir Dava | VAR | ALFA TÖ1, CEM, ANTİK BATI |
19. | The Trials of Simon Erickson | 1872 | Simon Erickson’un Dertleri | VAR | ALFA TÖ1 |
20. | A True Story | 1874 | Gerçek Bir Öykü | VAR | ALFA TÖ1 |
21. | Experience of the McWilliamses with Membranous Croup | 1875 | McWilliams Ailesinin Kuşpalazı Hastalığıyla Mücadelesi | VAR | ALFA TÖ1 |
22. | Some Learned Fables for Good Old Boys and Girls | 1875 | Aklı Yetenler için Ders İçeren Bazı Fabllar Üç Bölüm | VAR | ALFA TÖ1 |
23. | The Canvasser’s Tale | 1876 | Bir Seyyar Satıcının Öyküsü | VAR | ALFA TÖ1 |
24. | The Loves of Alonzo Fitz Clarence and Rosannah Ethelton | 1878 | Alonzo Fitz Clarence ile Rosannah Ethelton’un Aşkları | VAR | ALFA TÖ1, ANTİK BATI |
25. | Edward Mills and George Benton: A Tale | 1880 | Edward Mills ile George Benton: Bir Kıssa | VAR | ALFA TÖ1 |
26. | The Man Who Put Up at Gadsby’s | 1880 | Gadsby Otelinde Konaklayan Adam | VAR | ALFA TÖ1 |
27. | Mrs. McWilliams and the Lightning | 1880 | Bayan McWilliams ve Yıldırım | VAR | ALFA TÖ1, ANTİK BATI |
28. | What Stumped the Bluejays | 1880 | Mavi Alakargaları Şaşkına Döndüren Şey | VAR | ALFA TÖ1 |
29. | A Curious Experience | 1881 | Acayip Bir Deneyim | VAR | ALFA TÖ2 |
30. | The Invalid’s Story | 1882 | Engelli Bir Adamın Öyküsü | VAR | ALFA TÖ2 |
31. | The McWilliamses and the Burglar Alarm | 1882 | McWilliams’lar Ve Hırsız Alarmı | VAR | ALFA TÖ2 |
32. | The Stolen White Elephant | 1882 | Çalınan Beyaz Fil | VAR | ALFA TÖ2, CEM, YAPI KREDİ, DİPNOT, ANTİK BATI, ALAKARGA |
33. | A Burning Brand | 1883 | YOK | ||
34. | A Dying Man’s Confession | 1883 | YOK | ||
35. | The Professor’s Yarn | 1883 | YOK | ||
36. | A Ghost Story | 1888 | Bir Hayalet Hikayesi | VAR | ALFA TÖ2 |
37. | Luck | 1891 | Kısmet | VAR | ALFA TÖ2 |
38. | Playing Courier | 1891 | Rehberlik Oyunu | VAR | ALFA TÖ2, DİPNOT |
39. | The Californian’s Tale | 1893 | California’lının Hikayesi | VAR | ALFA TÖ2 |
40. | The Esquimau Maiden’s Romance | 1893 | Eskimo Kızının Aşkı | VAR | ALFA TÖ2, İŞ KÜLTÜR, CEM, DİPNOT, ANTİK BATI |
41. | Is He Living or Is He Dead? | 1893 | Ölü Mü Diri Mi? | VAR | ALFA TÖ2, YAPI KREDİ, ANTİK BATI |
42. | The PS1,000,000 Bank-Note | 1893 | Bir Milyon Sterlinlik Banknot | VAR | ALFA TÖ2, İŞ KÜLTÜR, CEM, YAPI KREDİ |
43. | Cecil Rhodes and the Shark | 1897 | Cecıl Rhodes Ve Köpekbalığı | VAR | ALFA TÖ2, CEM |
44. | The Joke That Made Ed’s Fortune | 1897 | Ed’in Kısmetini Açan Şaka | VAR | ALFA TÖ2 |
45. | A Story Without an End | 1897 | Sonu Olmayan Bir Hikaye | VAR | ALFA TÖ2 |
46. | The Man That Corrupted Hadleyburg | 1899 | Hadleyburg’ü Yoldan Çıkaran Adam | VAR | ALFA TÖ3, İŞ KÜLTÜR |
47. | The Death Disk | 1901 | Ölüm Diski | VAR | ALFA TÖ3, ANTİK BATI |
48. | Two Little Tales | 1901 | İki Küçük Öykü | VAR | ALFA TÖ3 |
49. | The Belated Russian Passport | 1902 | Geciken Pasaport | VAR | ALFA TÖ3, CEM, YAPI KREDİ, ANTİK BATI |
50. | A Double-Barreled Detective Story | 1902 | Çifte Kavrulmuş Bir Dedektiflik Öyküsü | VAR | ALFA TÖ3 |
51. | The Five Boons of Life | 1902 | Hayatın Beş Nimeti | VAR | ALFA TÖ3 |
52. | Was It Heaven? Or Hell? | 1902 | Cennet miydi? Yoksa Cehennem mi? | VAR | ALFA TÖ3 |
53. | A Dog’s Tale | 1903 | Bir Köpeğin Öyküsü | VAR | ALFA TÖ4, ALAKARGA |
54. | The $30,000 Bequest | 1904 | 30000 Dolarlık Miras | VAR | ALFA TÖ4 |
55. | Nicodemus Dodge—Printer | 1905 | İskelet İle Nicodemus Dodges | VAR | YAPI KREDİ, İŞ KÜLTÜR |
56. | A Horse’s Tale | 1906 | Bir Atın Öyküsü | VAR | ALFA TÖ4, ANTİK BATI |
57. | Hunting the Deceitful Turkey | 1906 | Hilebaz Hindinin Peşinde | VAR | ALFA TÖ4 |
58. | Extract from Captain Stormfield’s Visit to Heaven | 1907 | Kaptan Stormfield’ın Ahret Ziyareti | VAR | ALFA, ALAKARGA |
59. | A Fable | 1909 | Bir Fabl | VAR | ALFA TÖ4 |
60. | The Mysterious Stranger | 1916 | Esrarengiz Yabancı | VAR | ALFA TÖ4, İŞ KÜLTÜR, KARBON, ALAKARGA |
61. | A Murder, a Mystery, and a Marriage[1] | 2001 | Bir Cinayet, Bir Sır ve Bir Evlilik | VAR | YAPI KREDİ |
62. | The Purloining of Prince Oleomargarine [2] | 2017 | Prens Oleomargarin’in Aşırılması | VAR | CAN |
2. Türkçe'ye Çevrilmiş Bazı Kurgu Dışı Yazılar
SIRA | ORİJİNAL ADI | YIL | TÜRKÇE ADI | BASKI | YAYINEVLERİ |
---|---|---|---|---|---|
1 | Curing a Cold (How to Cure a Cold) | 1863 | Nezle Tedavisi | VAR | DİPNOT |
2 | The Facts Concerning The Recent Resignation | 1868 | Son İstifama Dair | VAR | DİPNOT |
3 | An Encounter with an Interviewer | 1874 | Bir Söyleşi | VAR | DİPNOT |
4 | On Masturbation [3] | 1879 | Mastürbasyon İlmi Üzerine | VAR | ALTIKIRKBEŞ |
5 | My Long Crawl in the Dark [4] | 1880 | Uykusuz Gece | VAR | DİPNOT |
3. KURGU DIŞI KİTAPLARI
SIRA | ORİJİNAL ADI | YIL | TÜRKÇE ADI | BASKI | YAYINEVLERİ | TÜR |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | The Innocents Abroad | 1869 | YOK | Gezi Kitabı | ||
2 | Roughing It | 1872 | YOK | Gezi ve Otobiyografik Kitap | ||
3 | A Tramp Abroad | 1880 | YOK | Gezi Kitabı | ||
4 | On the Decay of the Art of Lying | 1880 | Yalan Söyleme Sanatı | VAR | KOPERNİK | Deneme |
5 | Life on the Mississippi | 1883 | Mississippi’de Hayat | VAR | ALFA | Gezi ve Anı Kitabı |
6 | Following the Equator | 1897 | YOK | Gezi Kitabı | ||
7 | What Is Man? | 1905 | İnsan Nedir? | VAR | DEDALUS, TURKUVAZ, REN | Deneme |
8 | Is Shakespeare Dead? | 1905 | Shakespeare Öldü Mü? | VAR | 1984 YAYINEVİ | Eleştiri, Yarı Otobiyografik |
4. ROMANLARI
SIRA | ORİJİNAL ADI | YIL | TÜRKÇE ADI | BASKI | YAYINEVLERİ |
---|---|---|---|---|---|
1 | The Gilded Age: A Tale of Today (Charles Dudley Warner ile birlikte) | 1873 | YOK | ||
2 | The Adventures of Tom Sawyer | 1876 | Tom Sawyer’ın Maceraları | VAR | İŞ KÜLTÜR, ÇINAR, CAN, İTHAKİ |
3 | The Prince and the Pauper | 1881 | Prens ve Dilenci (Çalınan Taç) | VAR | ALFA, İLETİŞİM, İŞ KÜLTÜR |
4 | Adventures of Huckleberry Finn | 1884 | Huckleberry Finn’in Maceraları | VAR | İŞ KÜLTÜR, YORDAM, ÇINAR, CAN |
5 | A Connecticut Yankee in King Arthur’s Court | 1889 | Kral Arthur’un Sarayında Connecticut’lı Bir Yankee | VAR | İTHAKİ, NORA |
6 | The American Claimant | 1892 | YOK | ||
7 | The Diaries of Adam and Eve | 1893 | Adem İle Havva’nın Güncesi | VAR | ALFA, YAPI KREDİ, NORA, İTHAKİ, KARBON |
8 | The Tragedy of Pudd’nhead Wilson | 1894 | Ahmak Wilson’ın Trajedisi | YOK | MAYA |
9 | Tom Sawyer Abroad | 1894 | Tom Sawyer’ın İki Yeni Macerası-Uzaklarda | VAR | TURKUVAZ |
10 | Personal Recollections of Joan of Arc | 1896 | YOK | ||
11 | Tom Sawyer, Detective | 1896 | Tom Sawyer’ın İki Yeni Macerası-Dedektifler | VAR | TURKUVAZ |
DİPNOTLAR
- Öyküler bölümünde Türkçe karşılık olarak Alfa baskılarındaki çeviri alınmıştır.
- Yayınevleri sütununda belirttiğim ALFA TÖ, Alfa Yayınlarının bastığı ilgili Toplu Öyküler cildine işaret etmektedir.
-
Bir Cinayet, Bir Sır ve Bir Evlilik 1876 yılında yazılmış olsa da 2001 yılında resmi olarak ilk kez basılmıştır. Yapı Kredi arka kapak tanıtımında yarım kalmış bir metin olduğu yazmakta. ↩︎
-
Prens Oleomargarin’in Aşırılması Mark Twain’in 1879 yılında yazmış olduğu yarım kalmış taslaklarının 2011 yılında bulunmasından sonra Philip Stead tarafından tamamlanıyor ve 2017 yılında basılıyor. ↩︎
-
Mark Twain’in bir konuşmasından. ↩︎
-
A Tramp Abroad kitabından bir bölüm. ↩︎