Merhabalar, bugün bir tartışma yaratmak isteyerek bu konuyu açmak istedim. Geçen günlerde beeple, dijitalde yaptığı sanat eserlerini 69,3 milyon dolara satmayı başardı. Satmayı başardığı resim ise şuydu;
Bu dijital eserlerin fiyatının yüksek olması güncel fiziksel sanat eserlerinin tek olduğu varsayılarak değerinin yüksek olması kapsamında bence anlaşılabilir. Benim bir sorum var. Bu NFT mevzusu edebiyata da sıçrayabilir mi? Mesela bir yazar kendi öyküsünü, romanını veya bir çevirmen çevirdiği yazıya NFT ile şifreleyerek böyle bir satış yapabilir mi? Bu yasal olarak bir sorun oluşturur mu? Özellikle çevirmen başka bir yazardan yaptığı çeviriyi NFT ile satması hem yayınevinde hem de asıl yazarda hukuki bir sorun yaratabilir mi?
Bu gibi sorular ve kendi sorularınız ekseninde bu konuyu tartışalım isterseniz.
Diyelim yazar kitabını bilgisayarda word programı ile yazdı. Kitabın olduğu orijinal word dosyasını nft ile satabilir. Alan kişide bende x yazarın y kitabının orijinal taslağı dijital sertifikalı olarak var deme hakkı olur. Telif hakları vs yasal sorunlar biraz daha karışık. Yapılan anlaşma ile belirlenebilir. Yeni bir teknoloji olduğu için bunlar zamanla yerine oturacak şeyler.
Yanlıştan dönmeyi geçtim şimdiden ponzi sistemine çevirenler bile çıktı. Uğraşmak isteyenlere tavsiyem iyi araştırma yapmaları ve dikkatli olmalarıdır.
Bir sanat eseri satın alıyormuş gibi düşünün. Gerçek dünyada nasıl ticaret ağı, yollar varsa internet öyle bir şeyse, NFT ile içerik satın alımı da öyle bir şey. Ben biraz kara para aklama yöntemi olarak da görüyorum
Nft’yi anlamak için hayal gücünüzü kullanmalısınız tarzı bir şey yazmıştı birisi twitterda. Nft’nin gelecekte uygulanacağı alanlar gerçekten hayal gücümüze bağlı. Her alana uygulayabiliriz. Edebiyata da uygulanması kaçınılmaz. Zaten kitaplarını nft olarak satışa çıkaranlar bile oldu şimdiden. Nft’ler isteğe bağlı olarak kopyalanabiliyor. O yüzden kitapların, filmlerin, resimlerin dağıtılmasında herhangi bir sorun olmaz. Nft; sanatı, edebiyatı, sinemayı dönüştürecek.
Bana bu işler cennetten arsa satmak gibi geliyor. Bu NFT mevzusunun bir peçeteye “mars artık Mahmut kardeşimizindir” yazmaktan farkını anlayamadım. Okey, buradaki peçeteyi herkes gorebiliyor ve değiştirilemiyor, ama işlev olarak aynı şey değil mi? Ben mi yanlış anlıyorum?
Yo aslında şöyle düşün, orijinal bir tablo aldın, duvarına astın. Senden başka kimse göremez, senin izin verdiğin kişiler duvarına bakarak görebilir, herkes sende olduğunu bilir, ama kimse müdahale edemez değiştiremez.
NFT sanat eserleri de bunun gibi aslında. Buradaki nokta insanların neyi “sanat eseri” olarak kabul edeceği, neye para ödeyeceği orada biraz amaçlar değişebiliyor. Zaten fiziki eserlerde de aynı şeyler oluyor. Bir Monet tablosunun kaybolması ya da Banksy’nin eserinin üzerinin boyanmasıyla kıyaslayınca daha bile uzun süre dayabilirler.
Olayı çok çok yanlış anlamadıysam sistem böyle bir imkan tanımıyor. Okey değiştirilemez bir kayıt var, ama kalanlar doğru değil gibi:
A non-fungible token (NFT) is a unit of data stored on a blockchain (a digital ledger) which can represent a unique digital item like art.[1] An NFT is a cryptographic token, but unlike cryptocurrencies such as bitcoin and many network or utility tokens,[b] NFTs are not mutually interchangeable, i.e. not fungible.[4][5][6] An NFT is created by uploading a file, such as an artwork, to an NFT auction market, such as KnownOrigin, Rarible, or OpenSea.[7] This creates a copy of the file recorded on the digital ledger as an NFT, which can be bought with cryptocurrency and resold. Although an artist can sell an NFT representing a work, the artist can still retain the copyright to the work and create more NFTs of the same work.[8][9] The buyer of the NFT does not gain exclusive access to the work,[10] nor does the buyer gain possession of the “original” digital file.[11] A person who uploads a certain work as an NFT does not have to prove that they are the original artist,[12] and there have been numerous cases where art was used for NFTs without the creator’s permission
Hatta araştırdıkça “herkesin görebildiği ve değiştirilemeyen bir peçeteye ‘Mars artık Mahmut kardeşimizindir’ yazmak” analojimin daha doğru olduğunu görüyorum. BS sensörlerim susmuyor bu konuyla ilgili.
Hmm orijinal “ürün” yine yaratıcıda kalıyormuş onu bilmiyordum, satınalan aslında bir kopya alıyor.
Bilemiyorum bakış açılarımız farklı sanırım bana hala mantıklı geliyor.
Tüketici olarak paramızı neye harcayacağımıza karar vermek en büyük güç, bunu idrak edince çok şey değişecek.
O zaman az önce okuduğum süper gereksiz bilgi, yazı tura’nın doğrusu yazı ve tuğraymıs neden çünkü sikkelerin arkasında padişahların tuğrası var, çok mantıklı ve ben bunu 35 yaşımda fark ettim.
