Stanisław Herman Lem 12/13 Eylül 1921 – 27 Mart 2006), fütüroloji ve edebiyat eleştirisi dahil olmak üzere çeşitli konularda denemeler yazmış Polonyalı felsefi-bilimkurgu yazarı. Dünya çapında, en çok uzun metrajlı film haline getirilen, 1961 tarihli Solaris’in yazarı olarak tanınır. Lem’in, toplam da 41 dile çevrilip 45 milyonun üzerinde kopyasının sattıldığı eserlerinin birçoğunun hikâyesi hiciv ve mizah içermektedir. 1950’lerden 2000’lere kadar hem bilimkurgu hem de felsefi / gelecek bilim olmak üzere birçok kitap yayınladı.[5] 1976’da Theodore Sturgeon, Lem’in dünyadaki en çok okunan bilimkurgu yazarı olduğunu yazdı. Günümüzde ise Lem’in eserlerinin toplam baskısı 30 milyonun üzerindedir.
II. Dünya Savaşı döneminde Lem, bir süre Nazi kamplarında tutuldu. Savaş sonrası, 1946’da Krakow’a yerleşti ve tıp eğitimini tamamlayarak doktor oldu. Aynı yıllarda şiir yazmaya ve bilimsel yöntem üzerine kuramsal araştırmalara başladı. 1950’lerde bilimkurgu türüne yönelen Lem’in ilk kitabı ‘Kazanılan Zaman’ 1955’te yayımlandı. Bilimkurgu kitapları yazdığı ilk yıllarda modern bilimle hümanist ahlakı birleştirmeye çalıştı. Daha sonraları “Yıldız Günceleri - 1957” gibi kitaplarıyla parodik metinler üretti.
Yazarın başyapıtı sayılan Solaris, Andrei Tarkovski tarafından 1972’de, Steven Soderbergh tarafından da 2002’de filme çekildi. ‘Solaris’te, iletişimin ne olduğunu sorgulayan Lem’in metinlerindeki ortak nokta “ironi” duygusu oldu. Ursula K. Le Guin ve Philip K. Dick’le birlikte bilimkurgu edebiyatının “ciddiye alınmasını sağlayan” yazarlar arasında sayılan Stanislaw Lem, felsefeye ve dilbilime esin kaynağı olarak görülen metinler üretti. Lem’in Lehçe yazdığı kitaplar 40’tan fazla dile çevrildi ve yaklaşık 27 milyon adet sattı.
Stanislaw Lem, 84 yaşında 27 Mart 2006’da Kraków’da öldü.
Romanları
| Orijinal isim | İngilizce İsim | Türkçe İsim | Yayınevi | Basım | Yıl[1] |
|---|---|---|---|---|---|
| Czlowiek z Marsa | A Man from Mars | 1946 | |||
| Astronauci | The Astronauts | 1951 | |||
| Obłok Magellana | The Magellan Nebula | 1955 | |||
| Eden | Eden | Aden, Eden | İletişim,Alfa | Var | 1959 |
| Polowanie | The Hunt | 1950 | |||
| Sledztwo? | The Investigation | Soruşturma | İletişim | Yok | 1959 |
| Powrót z gwiazd | Return from the Stars | Yıldızlardan Dönüş | İletişim, Kastaş, Alfa | Var | 1961 |
| Solaris | Solaris | Solaris | İletişim | Var | 1961 |
| Niezwyciezony | The Invincible | Yenilmez | İthaki, İletişim | Var | 1964 |
| Glos Pana | His Master’s Voice | Sahibinin Sesi | Cem | Var | 1968 |
| Katar | The Chain of Chance | Kör Talih | İletişim, Alfa | Var | 1975 |
| Golem XIV [2] | Golem XIV | 1973 | |||
| Fiasko | Fiasco | Fiyasko | İletişim | Yok | 1987 |
Ijon Tichy Serisi
| Orijinal isim | İngilizce | Türkçe | Yayınevi | Baskı | Yıl |
|---|---|---|---|---|---|
| Dzienniki gwiazdowe | The Star Diaries | Yıldız Güncesi | İletişim, Alfa | Var | 1957 |
| Kongres futurologiczny | The Futurological Congress | Gelecekbilim Kongresi | Cem, İletişim, Alfa | Var | 1971 |
| Pokój na Ziemi | Peace on Earth | Dünyada Barış | İletişim, Alfa | Var | 1986 |
| Wizja lokalna | Observation on the Spot | 1982 |
Czas nieutracony/Time Saved Üçlemesi[3]
| Orijinal isim | İngilizce İsim | Türkçe İsim | Yayınevi | Basım | Yıl6 |
|---|---|---|---|---|---|
| Szpital Przemienienia | The Hospital of the Transfiguration, Time Saved | Dönüşüm Hastanesi | İletişim,Alfa | Var | 1948 |
| Wśród umarłych | Among the Dead | 1957 | |||
| Powrót | Return | 1965 |
Derlemeler [4]
| Orijinal isim | İngilizce İsim | Türkçe İsim | Yayınevi | Basım | Yıl |
|---|
| Sezam | Sesame | 1955 | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Inwazja z Aldebarana | The Invasion from Aldebaran | 1959 | |||
| Bajki robotów | Mortal Engines | Ölümlü Makineler | İletişim | Yok | 1961 |
| Cyberiada | The Cyberiad: Fables for the Cybernetic Age | Siberya | Cem | Var | 1965 |
| Doskonała próżnia | A Perfect Vacuum | Mükemmel Boşluk | Cem | Var | 1971 |
| Wielkość urojona | Imaginary Magnitude | Hayali Büyüklük | Pinhan | Yok | 1973 |
| Opowieści o pilocie Pirxie | Tales of Pirx the Pilot | 1973 | |||
| Prowokacja[5] | 1984 | ||||
| Biblioteka XXI wieku | One Human Minute | İnsanın Bir Dakikası | İletişim, Alfa | Var | 1986 |
| Zagadka | The Riddle | 1996 | |||
| Fantastyczny Lem[5:1] | 2001 |
Yazarın orjinal dili Lehçe olduğu için listeyi hazırlamak çok zamanımı aldı. Türkçelerini de ekledim. Goodreads sayfalarına çok daha müsait bir zamanda tekrar bakacağım. İşinize yaraması ümidiyle =)
-
Kitapların orjinal dilinde basım yılları baz alınmıştır. ↩︎
-
Imaginary Magnitude derlemesinde yer almaktadır. ↩︎
-
Serinin ilk kitabı 1948’de yayınlanmaya başlamış ancak sansür sebebiyle yayını durdurulmuştur. Sonrasında üçleme olarak yayınlanmıştır. ↩︎
-
The cosmic carnival of Stanislaw Lem ve Lemistry: a celebration of the work of Stanislaw Lem dahil edilmemiştir. ↩︎