Son bir yıldır Japonya’nın geleneksel sporu Sumo güreşine ilgi duymaya başladım.
Çoğu kimse için birbiriyle çarpışan çıplak şişman adamlar olsalar da aslında köklü bir tarihe, kendine has geleneklere, basit kurallara sahip olan izlemesi keyifli bir spor.
Sumo izlemeye başladıktan sonra yağlı güreş ya da grekoromen güreş o kadar da ilgimi çekmemeye başladı.
Keşke bu spor uluslararası düzeyde yaşam buluyor olsaydı, o zamanlar olimpiyatlarda bile izleyebilirdik. Ne yazık ki düzenli bir şekilde organize edilen tek ülke Japonya. Tabii ki Japon olmayanlar bu sporu yapamaz diye bir şey yok. Organizasyonlarda başka ülkelerden sumocular da katılıyorlar.
Bu başlıkta Sumo maçları hakkında sohbet edebiliriz, Sumo sporu ve gelenekleri hakkında bilgilerimizi paylaşabiliriz.
Bu arada maçları takip etmek isteyenler, Youtube’daki Natto Sumo kanalına göz atabilirler. Linkini aşağı bırakıyorum.
Aslında her şey kiloya bakıyor gibi görünse de kendinden 90 kilo fazla olan rakibini aklıyla ve çevikliğiyle alt edeni de gördüm çoğu zaman. Diğer yandan tecrübe de çok önemli. Eğlenceli bir spor dalı. Çekirdek gibi de izlemeye başlayınca bırakamıyor insan.
Pek çok kişi daha kilolu olmanın Sumo’da bir avantaj sağladığını sanıyor. Ki gerçekten de pek çok Sumocu daha çok kilo almaya çalışıyor gibi görünüyor. Fakat asıl marifet o kiloya rağmen sizin de dediğiniz gibi çevik ve akıllı olabilmekte. Zayıf olan güreşçinin kilolu olanı yenmesi nadir görülen bir durum değil.
Kilo konusunda bir de şöyle bir ayrıntı var: Diğer güreş türlerinde sporcular bokstaki gibi kilolarına göre sınıflandırılırlar. Hafif siklet vardır, ağır siklet vardır, ona göre sınıflandırılıp kendilerine denk olanlarla güreşirler. Sumo’da böyle bir şey yok. 180 kiloluk bir güreşçi, 120 kiloluk bir güreşçi ile karşılaşabilir.
Somucular kendi aralarında prestijlerine göre sınıflara ayrılıyorlar. Buna göre maaşları değişiyor. Aynı zamanda aldıkları prim de değişiyor. Bununla ilgili bir şey olabilir.
Bugün Natto Sumo’da yayınlanan maçlardan da görüleceği üzere pandemi Sumo ligini de etkilemiş. Birkaç güreşçi Covid-19 virüsüne yakalandığı için maça çıkamadı ve onların bugünkü rakipleri hükmen galip oldu.
Başka bir spor türünde bu kadar çok sporcu virüse yakalansaydı herhâlde turnuvalara bir süre ara verilirdi. Fakat Sumo’da böyle değil. Sumo kuralları oldukça acımasız. Covid-19’a aldırmadan yılda 6 kere turnuva düzenlemeye çalışıyorlar. Sporcuların sağlığına bence hiç önem verilmiyor. Virüse yakalanan sporcular sanki kendi suçlarıymış gibi hükmen yeniliyorlar.
Hatta yere çarpan, ayakta duramayan, belli ki travma geçiren bir sporcuyu zorla ayağa kaldırıp rakibini selamlatmaya çalıştıklarını görmüştüm. Sistem bu kadar acımasız ki zaten buraya gelene kadar çok zorlu bir hayat sürüyorlar. Fakat o da başka bir günün konusu olsun.
Konusu açılmışken Sumocuların sağlığı hakkında da birkaç şey söylemek gerekir. Çünkü bu sporun karanlık bir yüzlerinden biri sağlık meselesidir. Sumo sporunun en çok eleştirilen yönü sporcuların yaşadığı sağlık sorunları. Diğer pek çok spor, sağlıklı bir yaşam için yapılırken, Sumo güreşi insanların daha çok sağlıksız olmasına neden oluyor.
Normal bir yetişkin erkeğin günde 2.500 kalori alması gerekir. Fakat Sumocular o vücutları yapabilmek günde yaklaşık 8.000 ila 10.000 kalori almaya çalışıyorlar. Hatta bunun için kendine has yemek tarifleri bile var.
Pek çok Sumo güreşçisi tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon sorunlarından mustarip. Vücutlarındaki yüksek miktardaki yağ ve devasa vücut kütlesi nedeniyle kalp krizine yatkınlar. Aşırı alkol tüketimi nedeniyle karaciğer sorunları ve fazla kiloların eklemlerde yaptığı baskı nedeniyle artrite yakalanabiliyorlar. Sumocuların ortalama yaşam süresi Japonya’daki erkeklerin ortalama yaşam süresinden 20 yıl daha kısa. Geceleri yatarken oksijen maskeleri takıyorlar.
Bu durum, katı Sumo kurallarının biraz gevşetilmesine de neden oldu aslında. Sumo için koyulan katı kilo alma kuralları biraz gevşetildi. Bu da Sumocuların daha çeşitli kilolarda olmasına neden oldu. 110 kiloluk güreşçiler olduğu gibi 200 kiloluk güreşçiler de var. Dünyanın en ağır güreşçisi ise Orora Satoshi. Kendisi 292.6 kilo. Ben o kiloda olsam herhâlde yerimden kalkamam ama bu adam bir de güreşiyor.
Bir Geyşanın Anıları filminde bir sahnede genç geyşaya sumo güreşini anlatıldığı bir sahne var. Çok manidar! Gövdesi küçük olan adam teknik kullanarak karşısındaki iri yarı adamı al aşağı ediyor. Hem anlatıma hem de sumo güreşine hayran kalmıştım o an.
Ortalama bir sumo güreşçisinden oldukça küçük olan fakat kendinden kütlece büyük rakipleri ustalıkla alt eden Enhō Akira (Yūya Nakamura): 168 boy, 97 kilo.
Bu konunun ilk mesajında bağlantısı verdiğim Youtube kanalı kapatılmış. Görünüşe bakılırsa maçları sumo liginin Japonya’daki resmî yayıncısının izni olmadan Youtube’da yayınlıyorlarmış. Ben de Youtube kanalı kapatılınca bunu öğrenmiş oldum. Maçları başka bir şekilde takip edeceğiz artık.
Sumocular ne yer, bugün ona bir bakış atalım.
Daha önce sumocuların günde 10.000 kalori almaya ihtiyaçları olduğunu söylemiştim. Bunu hamburger yiyerek kola içerek yapmıyorlar. Görece daha sağlıklı diyebileceğimiz, kalorisi yüksek ve geleneksel Japon mutfağına uygun yemek tariflerine sahipler.
Sumocuların kendine has yemeklerinin en ünlüsü ise Chanko Nabe adlı yemektir. Somu Yahnisi olarak da bilinir. Bütün sumo güreşçileri bu yemeği yapmayı bilir ve hayatı boyunca sık sık bu yemekten yer. Malzemeleri çok çeşitli olup bir insanın ihtiyaç duyabileceği her türlü besini içerir. Kalorisi de bir hayli yüksektir.
