Künye:
Adı: Tek Kişilik Firar
Yazar: Tevfik Uyar
Türü: Bilimkurgu (Öykü)
Yayın Yılı: 2016
Sayfa Sayısı: 144
Yayınevi: Kırmızı Kedi Yayınevi
Tanıtım:
İki bilim kitabının çevirmenliğini yapmakla birlikte, İz Odası adlı bilimkurgu kitabı ile Astronominin Bilimle İmtihanı adlı popüler bilim kitabının da yazarı, Açık Bilim Dergisi kurucu edtörlerinden ve bilimsel kuşkucu Yalansavar ekibinden Tevfik Uyar, yeni bilimkurgu öyküleri seçkisiyle merhaba diyor.
Lafını dolandırmadan aktarılan öykülerde, idealleriyle içgüdüleri arasında bocalayan insanın insanlık hallerine yer veriliyor.
Yorumum:
Malumunuz, insanın, ne amaçla olursa olsun, sınırlarını aşma gayesi ve bu gayenin yolunda ortaya atılan fikrin, buluşun, icadın ve varılan noktaların haddi hesabı yok. Bu saymakla bitmezler tarihinde, bahsedilmeye gerek duyulmamışlar vardır bir de. Varoluşla dünyevilik arası gidip gelen sorunlar, çıkışsızlıklar ve çelişkiler; önemsiz ayrıntılardan, hedeflere ulaşırken ki tümseklerden, hayatın yapısından gelme pürüzlerden sayılmaktadır. Kimi zaman, aşırılıkları, tezatlıkları veya da her ikisini birden içerebilecek duygu ve davranışlar, gene kafamızda taşıdığımız bir buçuk kiloluk süngergilliden çıkar; insanı, kimini kavrayıp, kimini kavrayamadığı hadiselerinin içerisine sokar durur.
Tevfik Uyar’ın öyküleri insanoğluna dair. Öyküler, soğuk ve emreder tonda “Prizma ışığı ayrıştırır." didaktikliğinde kafaya bilgi kakmak yerine; sıcak ve aktardığının ilginçliğini vurgulayan ses tonunu kullanan, durumu kontrollü deneyle açıklamayı seçen ve muhatabının merakını uyandırtan cinsten bir doğallığa sahip.
Bu doğallık içinde; Uzay Yolu’ndan kat be kat yetersizlikteki teknoloji ve göreve adanmışlık içeren, misyon olarak da, başarısızlıklarla dolu uzay kaşifliğinin mutsuzluğunun verdiği boşluğu, yanlış yöntemlerle gidermesi; Otostopçu’nun Galaksi Rehberi havasında, evrensel kuralların kendini hissettirmeden olaya müdahil olduğu uzaylı işgali; insanların can sıkıntılarından sebep, abuk sabup "challenge"ler peşinde koştuğu bir dünya (bu pekte yabancısı olunan bir şey değil); saydıklarıma oranla sakin yapısı, etkileyicilik açısındansa geri durmayan Tanrı Misafiri öyküsü ve niceleri, doğallıklarından gelen samimiyet ile sayfalardaki yerlerini alıyor.
Öykülerin, ton ve anlatı elementleri; neyi, hangi bilimkurgusal alt türde anlattığına göre değişse de, bunun bahsettiğim doğal tavra etkisi, doğallığın yeterliliğine etki ediyor sadece. Doğallığın doğrudan anlatılageleni yeterince destekleyemediği vakit, bilimsel bilgi takviyesi uygulanıyor öykü içerisine. Lakin bir iki öyküde, aktarılanların gizemliliği, soyutluğu veya da doğrudan bilginin kendini fazla gösterirmiş gibi yapması; anlatılmak istenenin göz önündeliği sebebiyle doğallığın biraz ötelemesine sebebiyet vermiş
Son olarak, kimi öykülerde yer edinen yoldaşlık kavramına da değinilmeli. Öykülerdeki yoldaşlığın ve hatta topluluk olmanın insan icraatlarındaki etkisi öne çıkmakta. Yoldaşlığın; derecesi, varlığı veya yokluğu, olumlu veya olumsuzluğa yol açan durumlarıyla üstünkörü geçilebilecek bir kavram olmadığı mesajı, hemen kendini hissettiriyor.
Sonuç itibariyle sırrına ve hükmüne erişemediğimiz evrende, insanoğlunu hem var edip ileri taşıyan hem de başına belalar açan hallerin harmanlandığı öyküler, bu derlemede ikamet ediyor.