Bonelli çizgiromanlarının Amerika macerasına bir bakalım.
1999 yılında Dark Horse, Nathan Never, Martin Mystere ve Dylan Dog serilerinden seçtiği altışar macerayı limitli seriler olarak yayınladı.
Daha sonra Dragonero ile Tex de Dark Horse kataloguna birer albümle girdiler.
Bonelli yayınları arasında seri oluşturmayan, “one-shot” çizgi roman eserleri de var.
Yukarıda “Le Storie” serisinden zatan bahsetmiştim.
Bunun dışında bir de “Romanzi a Fumetti” serisi var; yine her biri bağımsız eserlerden oluşan bir seri.
Bu seride yayınlanan albümlerden çoğu dilimize kazandırıldı.
| Orijinal Başlık | Orijinal Yayın Tarihi | Türkçe başlık | Yayınevi | Türkçe Yayın Tarihi |
|---|---|---|---|---|
| Dragonero | 2007 | Dragonero | Maceraperest | 2008 |
| Gli occhi e il buio | 2007 | Gözler ve Karanlık | Hoz | 2010 |
| Sighma | 2008 | Sighma | Hoz | 2012 |
| Mohican | 2010 | Mohican | 1001 Roman | 2011 |
| Stria | 2011 | Stria | Hoz | 2012 |
| Linea di Sangue | 2011 | Kan Bağı | Hoz | 2014 |
| Darwin | 2012 | Darwin | Hoz | 2014 |
| Sul pianeta perduto | 2012 | Kayıp Gezegende | Çizgi Düşler | 2016 |
| Belzoni | 2013 | Muhteşem Belzoni | Çizgi Düşler | 2016 |
| Greystorm Ex Vitro Vitta | 2016 | Türkçe baskısı yok | ||
| Il pionieri dell’ignoto | 2017 | Meçhule Giden Öncüler | Çizgi Düşler | 2020 |
| La bestia | 2017 | Canavar | Çizgi Düşler | 2020 |
| Cheyenne | 2017 | Cheyenne | Çizgi Düşler | 2019 |
| Monolith | 2018 | Türkçe baskısı yok | ||
| Mani Nude | 2018 | Türkçe baskısı yok |
Bu serilerin dışında, Bonelli’nin “one-shot” olarak yayınladığı iki albüm daha var; bunlar da dilimize çevrilmişti :
| Orijinal Başlık | Orijinal Yayın Tarihi | Türkçe başlık | Yayınevi | Türkçe Yayın Tarihi |
|---|---|---|---|---|
| Il Legionario | 2006 | Lejyoner | 1001 Roman | 2011 |
| Bandidos | 2007 | Bandidos | 1001 Roman | 2010 |
Adam Hughes muydu neydi, AH! imzasıyla ÇR ve figür formatında gırla Audrey Hepburn tasarımı sattı cahil cühelaya. Şunu öğrenince adamdan iki kere soğudum (Jim Balent CW 4ever). Julia 1 sayı bulabildim, göz atacağım, teşekkür ederim. Çok değerli bir başlık olmuş.
Son 15 günde aldıklarımı Goodreads’e kaydediyorum. Sair zamanda yayınevlerini tek tük eklemek zahmet olmuyor da, Dylan Dogların neredeyse tamamı aynı yerden kütüğe eklenmişken, Martin Mysterelerde 3 düzine eklenmemiş kitap önüme yığıldı. Üçte ikisi duruyor hala. 10, 15 yıldır yenileri piyasada, ne fumetti okuyan ne onları basan insanların, forumuna (cizgidiyari), balonlamasına kadar emeklerine karşılık, tutkularına sahip çıkıp şu disiplini göstermiş olmaları canımı sıktı. Orijinallerine bağlamak adına bir de İtalyancalarını buluyor olmasam yılacak insan değilim. Başkasının işini ben yapıyorum, kütüphaneme eklemek için dahi olsa, zamanımdan çalınmış hissettiriyor.
-Mini serileri ve tek atımlık hikayeleri saymazsam-
Bonelli hikayelerini daha çok sevmekle birlikte içlerinde en sevdiğim Dylan Dog serisi. Sonrasında Martin Mystre ve Nathan Never gelir. Dampyr’ ın Cthulhu Mitosu ile buluştuğu sayıları seviyorum. Aslında modern fantezi-tuhaf kurgu, araştırma-gizem, scfi-siberpunk gibi arkaplanlarda işlenen hikayeleri takip ediyorum.
Abilerimiz kızmasın ama Tex, Zagor, Mister No, Büyülü Rüzgar gibi serilere başladım ama malesef bıraktım. Tarihi anlamda güzel altyapıları ve hikayeleri var fakat arkaplanlarına ısınamadım.
Brendon, Lukas ve belki Julia okumayı planlıyorum.
Tarihte adını bile zor duyacağınız küçücük topluluklarının mitlerine, efsanelerine kadar didik didik içinden geçecek kadar hikaye üretmiş olmaları beni hayrete düşürüyor. Sonrasında ilginç gelen hikayelerin baz aldığı ana konuyu araştırıp okurken buluyorum kendimi. Tarihle de sınırlı değil müzik, sinema, felsefe, siyaset vs. aklınıza gelecek her alandan ansiklopedik bir geçit sunuyor size. Bu yüzden İtalyan çizgi romanlarının yeri başkadır bende. Herkese de tavsiye ederim.
Dylan Dog akışta, Martin Mystere çeşitlilikte öne çıkıyor okuduğum kadarıyla.
Küçüldükleri ve bir kedi tarafından kovalandıkları “Asrın Buluşu” kapağı The Incredible Shrinking Man’e gönderme diye düşünürken Dr. Cyclops yazıyor ilk sayfada mesela. Şurayı geçtim, 70 milyonu önüme alıp sorsam, bilen, izleyen kişi sayısı 3 rakamlı sayıları bulmaz. Romanov sayısındaki ön bilgilendirmenin belgesellerde anlatılan gerçeklerden uzaklaşmaması gibi detaylar da saygı uyandırıyor. Akışı içine yedirilmesi elbette -özellikle kucağa fırlattığı el bombasına tutkal yapıştıran Pink Rabbit gibi kara mizahı besleyen Dylan Dog karakterlerinin olmayışıyla- her zaman başarılı olmuyor ancak popüler kültüre, mitolojiye ve efsanelere yapılan göndermelerle arşivlik olacağını söyleyebilirim. Escher’den tutun da Arcimboldo’ya, Sator karesinden Houdini’ye, Demir Maskeli Adam’dan Amelia Earhart’a, Mısır tanrılarından Arthur şövalyelerine, Borges’ten Sherlock Holmes’e, Başka Yer hikayelerinden Atlantis’e, Mu’ya, yeryüzünde ne kadar “gizem” varsa eğlenmeniz üzere önünüze seriyor. “Dakikalar içinde” serisinden daha verimli olacağını garanti ederim.
Spider-man külliyatımda sevdiğim sayıları tutup gerisini elden çıkarmışlığım olduğundan, burada da sadece yukarıda andığım temaları içeren sayıları toplamaya gayret ettim. Teksas, Tom Miks vb. kulvar farkına ben de katılıyorum. Red Kit- Asteriks ikilisi bile çokça popüler kültür göndermesi yapıyorken, bu kulvardan devam etmek isteyenler için Indiana Jones serüvenlerine (Mystere) ve polisiye edebiyata (Dylan Dog) tutkun okurlar için bu seriler daha doyurucu olacaktır. Dante’nin cehenneminin tasvir edildiği, hakeza Akrep Kral’ın kendini gösterdiği, korku/fantezi ürünü Dampyr sayılarını basılı bulamadığım için o seriye ben girmedim ama kürsüdeki üçlüye dahil edilebilirliğine ben de kefilim. Nathan Never için bir şey diyemiyorum, güya onunla başlayacaktım ama niyeyse sarmadı ve hiçbir macerasını almadım. Böyleyken böyle. Henüz kayıtlarımı bitirmişken ben de önümüzdeki günlerde topladığım sayıları birkaç kareyle paylaşırım.
edit: Satın Aldığınız Yeni Kitaplar - kolombre tarafından #15407
Legs Weaver, Nathan Never serisinin karakterlerinden biri. İtalya’da 1995-2005 arası 119 sayı yayınlanmış. Bizde Presstij ilk üç sayıyı basmış.
Adam Wild, geçtiğimiz aylarda kaybettiğimiz Manfredi’nin bir serisi.
Manfredi, Büyülü Rüzgar, yani Magico Vento’nun yaratıcısı.
2014-2016 arasında İtalya’da 26 sayıda tamamlanan seri, bizde yarım kaldı. Çizgi Düşler dört ciltte sekiz sayı yayınlayabildi.
Manfredi’nin bir serisi de Volto Nascosto.
İtalya’da 2007-2008 arasında yayınlanan bu serinin bazı sayılarını da Ersin Burak çizmişti.
Seriyi dilimize 1001 Roman kazandırmıştı. Orijinal 14 sayı Türkçede yedi ciltte yayınlandı.
Yine bir Manfredi serisi: Shanghai Devil.
Volto Nascosto serisinden tanıdığımız Ugo Pastore bu sefer Afrika yerine Uzakdoğu’da.
2011-2013 arası 18 sayı olarak yayınlanan bu seriyi dilimize Çizgi Düşler kazandırdı. 18 sayı 9 ciltte toplandı.
Caravan, İtalya’da 2009-2010 arası yayınlanan 12 sayılık bir mini seri.
Bizde 1001 Roman dört cilt halinde yayınlamış.
Cassidy İtalya’da 2010-2011 arasında sadece 18 sayı yayınlanabilmiş bir seri. Yanılmıyorsam uzun soluklu olması planlanan, ama başarısız olmuş bir karakter. Bizde Presstij ilk üç sayısını yayınladı.
Deadwood Dick, İtalya’da 2018-2019 arasında 7 sayı olarak yayımlanmış bir western mini seri. Joe R. Lansdale’in öykülerinden uyarlanmış. Lansdale’in İthaki’den “Ormanın Derinliklerinde” diye bir romanı çıkmıştı. Belki oradan bilirsiniz.
Çizgiroman’ın telifini Felix Koleksiyon almış. Koleksiyonluk, limitli setler yayınlayan, genel dağıtıma kitap vermeyen bir yayınevi.
Yedi sayı 3 büyük boy hardcover ciltte yayınlanmış.
Baskı efsane ama bu muhteşem serinin telifi alınmışken daha geniş okur kitlesine ulaştırılmalıydı.
Diabolik, yukarıdakilerden farklı olarak, bir Bonelli yayınevi serisi değil. İtalya’da uzun yıllar satış rekorunu elinde tutan, Tex’ten daha çok satan bir seri.
Bizde nedense şansı yaver gitmedi.
Günaydın gazetesi ek olarak 14 Diabolik sayısını Kara Şeytan adı ile vermiş. Sayılar nasıl seçildi bilmiyorum, ama herhangi bir sıra gözetilmemiş. Her sayı bağımsız okunabildiği için sorun değil, ama ben orijinal macereları bulana kadar uğraşmam gerekti.
01 Kanlı Elmas Anno 12 No 7
02 Altın Hançer Anno 19 No 17
03 Zehir Tüccarı Anno 12 No 11
04 Çalınan Maske Anno 11 No 20
05 Seconda Serie N°13
06 Sahte Milyarder Anno 21 No 9
07 Öldüren Miras Anno 11 No 21
08 Beyaz Ölüm Anno 20 No 11
09 Ölüm Darbesi Anno 13 No 3
10 Lanetli Yakutlar Anno 12 No 1
11 Korkunç Düello Anno 12 No 17
12 Yanlış Hesap Anno 11 No 19
13 Cehennem Makinesi Anno 13 No 4
14 İntikam Randevusu Anno 10 No 22
Günaydın’dan uzun yıllar sonra Diabolik’e niyetlenen Gerekli Şeyler ise yıllık “Diabolik Il Grando” serisinden beş güzel albümü bizlerle buluşturdu.
Gea, yukarida tanıttığımız Lilith serisinin yaratıcısı Luca Enoch’un, Lilith öncesinde yayınladığı seri. Aynı Lilith gibi altı ayda bir yayınlanıp 18 sayıda tamamlanmış. İtalya’daki yayını 1999-2007 arası.
Manga tarzına yakın bir seri bu, dolayısıyla bizde de Ottomanga yayıncılık yayınlamaya başladı. Hatta yanılmıyorsam manga usulü basıldı, yani kitap sayfaları ters yönde çevriliyor. İtalya’daki yayını böyle değil.
Ottomanga 2023’te iki sayı bastı. Umarım devamı da gelir.
Greystorm, İtalya’da 2009-2010 arası 12 sayıda tamamlanmış steampunk türünde bir seri. Jules Verne sevenler kaçırmasın.
Bizde 1001 Roman dört ciltte tamamladı seriyi.
Judas, Daim press tarafından 1979-1980 yılları arasında 16 sayı olarak yayınlanmış bir Western.
Bizdeki Tay yayınları baskılarının, Aslan Şükür imzalı kapakları ile koleksiyon değeri yüksek. Orijinalinden iyiler bence de.
Arada Demirbaş yayınları tarafından da çeşitli baskıları yapılan seri en son Hoz yayıncılık tarafından beş cilt halinde yayınlandı. Hoz comics web sitesinde son on set duruyor gördüğüm kadarıyla.
Saguaro Tex gibi Navajo topraklarında, ama 1970’lerde geçen bir seri. Bonelli uzun soluklu bir seri planlıyordu sanırım, ama Mister No / Tex kırması Saguaro yeterli ilgiyi göremeyince seri 35’te sona erdi. İtalya’da 2013-2015 arası 35 sayı yayınlanan bu seriyi Çizgi Düşler 5 cilt basarak 15. sayıya kadar dilimize çevirmiş oldu.
Tex Willer Extra 1, Lal tarafından 2024’te yayınlandı. Bu cilt, orijinal Tex Willer Extra serisinin ilk üç sayısını kapsıyor.
Bonelli’de “Extra” serileri, daha önce yayınlanan serilerden seçilmiş maceralara ayrılmıştır. Bu da öyle, yukarıda tanıttığımız Tex Willer Özel Albüm (Speciale) serisinin 32. sayısı ile aynı macerayı içeriyor.
Çizgi Düşler’in bir süre önce bastığı macerayı bir de Lal basmış, özetle.
