Bir seri gibi kronolojik okumanın elzem olduğu düşüncesinde değilim ama belki o yorumda “yapboz” diyerek şundan dolayı böyle bir “güzelleme” yapmış olabilirler.
Dostoyevski kitaplarında öne çıkan şey kitap karakterleri oluyor. Yani olaylar, mekanlar hikayede çok önemli bir yer tutmuyor. Kitaplarının karakterleri çok fazla uçlarda duygu karmaşaları yaşıyorlar ve her bir sonraki kitabında bu daha bir artıyor gibi. Bunu izlemek için, daha önceki kitaplarında yarattığı karakterlerin özellikle son kitabı olan ve Dostoyevski’nin de çok önemsediği “Karamazov Kardeşler” kitabında olan karakterlerde izlerini bulmak için kronolojik bir okuma öneriliyor olabilir. Suç ve Ceza yazılmasıydı en azından Karamazov Kardeşlerin o mahkeme sahneleri yazılamazdı diyenler de var.
Bu yorumu yazanın bunu Dostoyevski kitaplarının her sonraki kitabın bir önceki kitap veya kitapların birikimi olması nedeniyle demiş olabilir.
Tam emin değilim ama galiba "Ezilenler"de “İnsancıklar” da olan bir - iki karaktere gönderme vardı. Bunun dışında diğer kitaplarında önceki kitaplarına doğrudan böyle göndermeler var mı hatırlamıyorum, bilmiyorum.
Bence “Karamazov Kardeşler” belki de Dostoyevski’nin okuması en zor romanıdır. İki kez okudum ve ikisinde de aynı okuma deneyimini yaşadım. Çok az şey bildiğim Hristiyanlık, simgeler, uzun paragrafları (hatta bir eleştirmen ya da edebiyat tarihçisi dipsiz paragraflar diyordu ) ve içsel monologları ile beni ara ara bunaltan bir kitaptı.
Bende henüz 100. Sayfadayım biraz bunalttigi oldu “klise tartışmaları” kısmında.
Suç ve ceza yı yeni bitirdim. İlk Dostoyevski deneyimim oldu ve inanılmazdı. Yazarın tüm kitaplarını almayı ve okumayı düşündüğüm için sanırım kronolojik okuyup finali Karamazov Kardeşler ile yapıcam. Ayrıca konu içerisinde paylaştığınız biyografi kitaplarını da listeme ekledim. Tekrar tesekkürederim.
Son olarak okudunuz mu bilmiyorum ama paylaştığınız biyografi kitaplarını önden okusam kitaplarla ilgili bir spoiler yer miyim?
O biyografi kitaplarından okuduklarım oldu. Tam olarak spoiler denilir mi bilemedim ama kitapların özellikle yazıldığı dönem, o kitapları yazma konusunda Dostoyevski’yi güdüleyen şeyler ve kısaca kitap hakkında bilgi oluyor. Belki romanlar okunduktan sonra çok ara verilmeden okunsa daha iyi olabilir.
Ben E.H. Carr’ın kitabını okudum, Dodtoyevski’yi kitaplarının yayınlanma tarihleri ile başlıklandırarak anlatıyor.
Henri Troyat’ı ise özellikle Rus yazar , düşün insanları konusunda bir uzman. Henüz tamamını okumadım. Bana arkadaş çevremde en çok önerilen kitap o olmuştu.
Joseph Frank’i henüz okumadım, biraz başlıklara ve bölümlere bakmıştım. O kitap sanki daha fazla detaya yer vermiş gibi. Belki daha detaylı olması nedeniyle öncelikle bu tercih edilebilir.
Ayrıca bir de S.Zweig’in Üç Büyük Usta başlıklı bir kitabı var, tam anlamıyla belki bir yaşam öyküsü değil ama kitap ve yazar analizleri nedeniyle bence o da okunmalı.
Yine Hece dergisinin iki ciltlik Dostoyevski çalışmasının da çok zengin bir içeriği var.