Şuan değil, okuyalı baya oluyor. Hatırladığım kadarıyla Cem Karaca’nın Tamirci Çırağı şarkısıyla bağlantı kurarak tuhaf ve aynı zamanda hayranlık uyandırıcı bir - kendimce- çözümleme yapacağım.
Kitap şöyle:
Elaine Scarry- Kitapla Hayal Etmek
*İlk basım yılı: 1999
*Dilimize çevrilmesi: 2005 (Metis)
*Aldığı ödül (önemliyse) : Truman Capote Yılın Eleştiri Kitabı
Özet olarak, bir kitabın okurdaki hayal gücünü nasıl hareket ettirdiğini ele alıyor. Hatırladığım kadar biraz konusuna girmeliyim. (Okuyanlar yanlışım varsa düzeltirlerse sevinirim.)
Örneğin, Homeros’un eserinde “Mızrağın gölgesi ileriye fırladı,” der. Mızrağın hareketinden ziyade gölgesinin hareketi daha kolay hayal edildiğini savunuyor. Böyle bir cümle hayal mekanizmamızı harekete geçirdiğini savunuyor.
Mesela, Charlotte Bronte’nin elleri kullanması, Tolstoy’un kayma- geri çekme tekniği (ki böyle tanımlayıverdim kendimce) veya Gustave Flaubert’in kumaşları kullanması gibi… Örnek çok “gerçekte hafif olanların” hayal edilirken de hareketlilik katması söz konusu.
Mesela, yolda yürürken bir ışık çakar ve başınızı oraya çevirirsiniz ya oradaki hareketlilikten çekinmişcesine ya da o yöndeki hareketliliği merak etmişcesine, işte öyle çoğu yazar parlak terimini kullanır… Parlak camlar, parlak saçlar, ışıltılı gözleri, ışıltılı miğfer… Görece gölgeden daha hafif “ışık” ele alınıyor falan filan… (PKD çok kullanır…)
Tamirci Çırağına bakalım: Çıkış yılı, 1975
1- Eller
“Elleri ak yumuk yumuk”
2- Kumaş
“Ayağında uzun etek”
3- Saçlar
“Dalga dalga saçları”
“taradım saclarımı”
4-Işık
"Cildi parlak kağıt kaplı "
Sonuç olarak, bu konu uzun uzun üzerinde durulacak bir konu ya da benim hüsnükuruntum… Karar sizin dostlar, bana tuhaf ve hayranlık uyandırıcı geldi…
Cem karacanın hayal mekanizmasını harekete geçirecek tekniklere yer vermesi ve diğer yönden konu olarak gerçekleşmeyen hayalleri ele alması
Cem Karaca’nın ailesinin tiyatrocu olmasının etkisi var mıdır? “Roman” ve “hayal” kelimeleriyle belki de oluşturduğu tekniği ve konuyu ustaca bağlayıp bize göz mü kırpıyor…