Osmanlı tarihine başlangıç için Erhan Afyoncu’nun Sorularla Osmanlı İmparatorluğu kitabı idealdir. Daha sonra Halil İnalcık’ın Devlet-i Aliyye serisini okursanız birçok konu kafanızda oturmuş olacaktır. Yine Hammer’in Osmanlı tarihi yabancı gözüyle iyi bir kaynaktır.
Eğer imparatorluğun klasik dönemine eğilmek isterseniz, Feridun Emecen’in Yavuz Sultan Selim, Reşad Ekrem’in Yeniçeriler, İnalcık’ın Fatih Devri Üzerine Tetkikler kitaplarını tavsiye ederim.
Mahmut, Tanzimat, Abdülhamit ve 2. Meşrutiyet dönemlerini anlamadan bugünün Türkiyesini anlamak mümkün değildir. Kısaca Osmanlı’nın son yılları için tavsiyelerim:
Yılmaz Öztuna- 2. Sultan Mahmut
Halil İnalcık- Tanzimat Değişim Sürecinde Osmanlı
Edward Philippe- Türkiye ve Tanzimat
Ahmet Cevdet Paşa- Maruzat
İlber Ortaylı- İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı
Murat Bardakçı- Enver
Şevket Pamuk- Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi
Yerasimos- Az Gelişmişlik Sürecinde Türkiye
Kitabî bilgi bana yetmez Osmanlı’nın renkli sosyal yaşamını da merak ediyorum derseniz:
Şevket Süreyya Aydemir- Suyu Arayan Adam
İnalcık- Has Bağcede ays-u tarab
Murat Bardakçı- Osmanlı’da Seks
Refik Halit Karay- Üç Nesil Üç Hayat
Çağatay Uluçay- Haremden Mektuplar
Cevad Ulunay- Eski İstanbul Yosmalari
Ernest Hemingway- İşgal İstanbul’u
Ahmet Rasim- İstanbul’da Eğlence Hayatı
Ahmet Refik- Lale Devri
Moltke- Türkiye Mektupları
Falih Rıfkı- Zeytinyağı
kitaplarını tavsiye ederim.
Roma tarihi için:
Umberto Eco- Antik Roma
Goldworthy- Caesar, Augustus
Edward Gibbon- Roma İmparatorluğu’nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi
Suetonius- 12 Sezar
Ne kadar derine inmek istediğiniz burada etken. İlk olarak genel dünya tarihini anlatan setlerden başlayıp. Orada ilginizi çeken dönemleri ve konulara daha sonra eğilebilirsiniz.
Osmanlı Dönemi uzun bir süreç olduğu için bence burada da temel ansiklopedileri okudumak.
İsmail Hakkı Uzunçarşılının Osmanlı Tarihi seti
Johann Wilhelm Zinkeisen Osmanlı İmparatorluğu Tarihi
Nocolae Jorga Osmanlı İmparatorluğu Tarihi
Halil İnancık Devlet-i Aliye Osmaniye
Sonra Halil İnancık tekli kitaplarına bakılabilir. Uzun bir süreç olduğu için birkaç set okuduktan sonra merak edilen döneme yoğunlaşmak en iyisi.
Türkiye de tarih öyle bir konudur ki bazı kişilerin siyahi düşüncelerini tarihi çarpıtarak doğru çıkarmaya çalıştıkları bir konu. Buna ne yazık ki bilim adamı sıfatına sahip bazı kişilerin de yapması. Tarih temellerini sağlamlaştırdıktan sonra istersen bu tür kişilerin kitaplarını da okursun. Ama benim düşüncem boşa zaman harcamaktan başka bir şey değildir. Ahmet Şimşirgil’in kitapları fantastik kurgu olarak okuyabilirsin.
Ben de aşağı yukarı aynı fikirdeyim.
Klasik Osmanlı Tarihi için zamanında, bence hocaların hocası olarak:
İsmail Hakkı Uzunçarşılı
Enver Ziya Karal
Kemal Karpat okumuş beğenmiştim.
Edebiyat Tarihi için Abdülbaki Gölpınarlı çök övülür ama okumadım bilmiyorum.
Halil İnalcık yukarıda saydığım bilimadamları gibi hocaların hocası kıvamında birisi, Devleti Aliyye’yi yeni aldım ama okumadım. İlber Hoca çok popüler ama bence çok fazla ciddiye alınacak eseri yok. Bence hoca ya çok tembel ya da tarih bilgisi göründüğü kadar iyi değil.
Sinan Meydan ve Turgut Özakman Cumhuriyet Tarihi hakkındaki tüm eserlerini aldım ancak okumadım.
Joseph de Guignes her ne kadar pek tanınmasa da büyük Türkologlardandır. Jean Paul Roux aynısının meşhur olanı.
İlkin Başar Özal’ın kitaplarını aldım. Bence dikkate değer.
Nihal Atsız, kendine atfedilen birçok şey uydurmadır. Ancak yine de görüşlerini desteklemeseniz bile büyük tarihçidir. Batılı kaynaklardan islam öncesi Türk tarihini anlamaya çalışanların aksine çin kaynaklarından falan Türk tarihi çalışmıştır.
Son olarak benim direk okumadığım ama her ciddi eserde eserlerine atıf gördüğüm Fuad Köprülü ve Sina Akşin’de büyük tarihçilerimizden.
Not: Ben mühendisim. Tarihe olan ilgim uzaktan, konu hakkında daha akademik bilgileri olan arkadaşlar daha aydınlatıcı yazabilir.
Oral Sander’in kitabından bu başlıkta söz edilmiş. Gerçekten de, siyasî tarihi öğrenmek için Prof.Dr. Oral Sander’in 2 ciltten oluşan ‘‘Siyasi Tarih’’ isimli kitabı, en değerli kaynaklardan biridir. Ta İlk Çağlardan 1994’e kadar olan dönemi anlatır.
En ünlü siyasi tarihçilerden birisi de, Prof.Dr. Fahir Armaoğlu’dur. Kendisi, Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin efsane hocalarındandır.
Fahir Armaoğlu’nun “19. Yüzyıl Siyasi Tarihi” ve “20. Yüzyıl Siyasi Tarihi” isimli kitapları, cidden çok sağlamdır. Belirli bir dönemi ele almasına rağmen, çok kalın 2 kitaptır. Anlatımı da son derece akıcıdır. Olaylar ve devletler arasındaki ilişkileri çok güzel izah eder. Okuması basbayağı zevkli kitaplardır.
Oral Sander ve Fahir Armaoğlu’nun haricinde bir de, tarihçi-akademisyen Dr. Rifat Uçarol’un 1560 sayfalık “Siyasi Tarih 1789-2014” isimli kitabını önerebilirim.
Ben de Türk en başından en detaylı şekilde özümseyerek okumak istiyorum yani Türkler daha Anadolu’ya gelmediği zamanlardan başlamak istiyorum. Bunlar için bir öneriniz var mı?
Jean Paul Roux’nun Türklerin Tarihi Pasifikten Akdeniz’e 2000 yıl kitabıyla başlayın. Eğer orta asya dönemi ilginizi çekiyorsa Ahmet Taşağıl’ın
“Kök Tengri’nin Çocukları”, “Hunlar” ve “İlk Türkler” kitaplarını da tavsiye ederim.
