Inquisition kelimesinin ''Engisizyon" olarak çevirilmesi beni rahatsız ediyor. Bu yüzden pek sevmem.
Buna katılmıyorum. Benim derslerim tamamen İngilizce işleniyor, okul boyunca herkes ile İngilizce konuşup İngilizce soru sormak zorunda kalıyoruz, bir süre sonra biriyle Türkçe konuşurken kelime aklına gelmiyor ve İngilizce olarak söyleyiveriyorsun. Hava atmak için değil yani.
En nefret ettiğim ve kullanmaktan hala vazgeçemediğim kelime: Aynen
Bu başlığı okuyunca dertlerimi unutuyorum.
“Kadın dediğin, kız dediğin…” ile başlayan cümleler.
Katılıyorum. Zaten kadın dediğin böyle düşünmeli.
Wıtcher okuduktan sonra nefret etmeye başladığım kelime; “Gelgelelim”
Kelime değil de son yıllarda özellikle gençler arasında kullanılan ve sosyal medya ile sosyal medya kullanıcıların neredeyse hepsinin kullanmaya başladığı bazı kelime grupları (nefret ediyorum demeyeyim) içerisinde bir kelime neden taşıdığı anlam ve anlamlar dışında ısrarla kullanılmaya çalışılır anlam veremiyorum.
Örneğin “resim çekinmek” ya da “fotoğraf çekinmek” diye bir kelime grubu türedi. Hadi resim, fotoğraf olayından geçtim ama çekinmek nedir? neden çekiniyorsunuz, korkacak ne var, madem çekiniyorsunuz o eylemi de gerçekleştirmeyin
Çok samimi olduklarıma çekinmeyin, çektirin, korkacak bir şey yok diye yazıyorum
Bana pek yanlış gibi gelmiyor. Fotoğrafı biz çekmeyip telefonu başkasına verip çektiriyorsak çektirmek doğru tabii.
Ama hem kareye girip hem fotoğrafı biz çekiyorsak, yani hem eylemi yapan hem de eylemden etkilenen isek edilgen çatı kullanmak gerekiyor diye biliyorum. Bu durumda ya çekilmek ya da çekinmek demek lazım. Çekilmek bana daha eğreti geldiği için çekinmek diyorum.
İnternette net bilgi bulamamıştım, kendi kafamca böyle bir çözüm ürettim, doğrudur, yanlıştır bilemem.
Ama öyle aklımıza estiği gibi sözcüklere anlamlar yükleyemeyiz. Eylem, nesne olarak bu söylediğiniz anlamlara gelmiyor çekinmek
Çekilmek de bir tuhaf geldi şu an. Çekilmek de hani bir yerden gitmek gibi. Düşününce fotoğraf çekmenin mantığına garip geldi.
Sanırım şöyle olmalı:
Fotoğraf çekelim.
Ama kelime grubu olarak ele almak lazım. Aynı şekilde kelimeleri kök - ek diye ayırsak taşıdıkları anlamlar değişebilir.
Benim bildiğim “Fotoğraf çekmek” şeklinde. Bu yüzden bir eylem olarak bakacaksak “fotoğraf çekelim” olması gerekir.
Bunu biraz araştırayım. Merak ettim.
TDK şöyle demiş:
Yanlış anlaşılmayayım, senin yazdığın kelime grubuna itiraz etmedim.
Dil çok bilgimin olduğu bir şey değil, “fotoğraf çekindim” demenin fotoğraf çektirdim anlamına gelmeyeceğine, fotoğraftan korkmak gibi bir anlama geleceği düşüncesindeyim. Bilmiyorum dil değişir, yüzlerce yıl önce bir sözcük ya da sözcük grubu bugün aynı anlamı taşımıyor olabilir ama fotoğraf çekinmek doğru değil gibi geliyor bana.
Ben de doğru olmadığını düşünüyorum. Hatta
-liyor da doğru değil bence.
Yanlış:
Çekiniyorsun
Çekiniyorum
Çekiniyor
Yanlış:
Çekiliyorsun
Çekiliyorum
Çekiliyor
Doğru:
Çekiyorsun
Çekiyorum
Çekiyor
Ben böyle olduğunu düşünüyorum çünkü bence fiil "çek"ten türemeli. Diğerlerinin kökleri farklı. Eğer TDK bakacaksak “çekmek” olarak almış. Mastar ekini "çek"e eklemiş. Bizim de aynı şekilde yapmamız lazım.
Fotoğraf çekmek deyince kadrajın gerisinde biz varız da başka bir şeyi çekiyormuşuz anlamı çıkıyor. Kendi fotoğrafımızı çekmenin anlamını karşılamıyor.
Anlamını karşılamaması bizim kelime türetebileceğimiz anlamına gelmiyor. Bunu ifade edecek kelime TDK’ye göre yok. Başka sözlüklerde de olduğunu sanmıyorum. Nasıl ki bazı kelimeler için Türkçe karşılıklar bulunuyorsa bunun için de bulunmalı. Özçekim var mesela. Kendini çekmek anlamına gelen.
“Özçekim yapalım!”
Sen çekinilmek istiyorsan sana bir şey diyemeyiz tabii. Yukarıdaki yazı da güzel anlatmış aslında. Yani hepsi için bir ifade var. Sana tam karşılamıyormuş gibi gelse de dil bilimcilere göre karşılıyor.
Bir ekleme daha: Bir fotoğrafçının camında şunu okumak sana saçma geliyorsa belki de bir hata olabilir.
“Fotoğraf çekinilir.”
“Fotoğraf çekilinir.”
Kendi fotoğrafımızı çekeriz (özçekim) veya çektiririz zaten. Fotoğraf çekilmeyiz veya çekinmeyiz.
“Anıtın önünde fotoğraf çekindim.” veya “Anıtın önünde fotoğraf çekildim.” değil de,
“Anıtın önünde fotoğraf çektirdim.” daha doğru geliyor bana.