Bu çocuk romanı, hayattan bir kesit kalıbında işlenmiş. Tüm olaylar, aşırı dramatizasyondan özellikle kaçınılarak, gündelik hayatta karşılığı olan tepki düzeylerinde aktarılıyor. Hikâyenin odağında nasıl sonuçlanacağı merak konusu ana olay, ilk başta çok göz önünde değil. Yan hikâyeciklerle paralellikler kurdurtarak başka meselelere işaret ediliyor. Örneğin, sevdiklerinle ortak bir şey yapma, teması, romanın sonunda ana olayı destekleyen biçimde başka bir eyleme dönüşüyor.
Yazarın bundan önce yayınlanmış, Parmak Uçları ve Filozof Çocuklar Kulübü serisinden, çocuk ve genç-yetişkin kitapları da mevcut.
Efendim, sizlere çocukken içimi burkma şerefine erişen anime uyarlamasıyla gönlümde yer etmiş bu çocuk romanını tavsiye ediyorum. Roman, ünlü anime yönetmeni Hayao Miyazaki’nin en sevdiği 50 çocuk kitabı listesinde de yar alıyor. Hani, bana güvenmiyorsanız, bari Miyazaki babaya güvenirsiniz, diye ilişitireyim dedim. O da yetmediyse, George R. R. Martin’in hayran olduğu yazarı, Maurice Druon’un (Evet, sizi ikna etmek için tüm kartlarımı oynuyorum ) önsözü roman ruhu hakkında size fikir verecektir:
Yeşil Parmaklı Tistu, benim çocuklar için yazdığım biricik ve herhalde son kitap.
Lanetli Krallar adlı romanımı yazarken kendimi rahatlatmak için o güne dek hiç eğilmediğim, tüm öteki yapıtlarıma da son derece uzak bir edebiyat türünde kendimi denemek, bana çok eğlenceli geldi. İşe koyulduğumda farklılıkların yalnızca biçimde ve anlatımda kendini ortaya koyduğunu, temeldeki sorunların hep aynı olduğunu fark ettim.
Çünkü aslında, doğrudan seslenebileceğiniz çocuklar yoktur. Geleceğin büyükleriyle geçmişin çocukları vardır. Günlük yaşamda asla bir çocukla çocuksu bir tonla konuşmam. Onu hiç de aptal bulmadığımdan onunla iletişim kurabilmek için aptalca davranmayı gereksiz bulurum. Küçükken bana böyle kötü davrandıklarında çok rahatsız olur, elbette dile getirmeye cesaret edemeden şöyle düşünürdüm, “İşte benimle aynı boydaymış gibi görünmek için çömelmesi gerektiğini sanan salak bir beyefendi.”
Tistu, bu türden bir oğlan. Büyüklerin dünyayı ona yerleşik düşüncelerle anlatmasını kabullenemiyor. Varlıklara ve nesnelere karşı yeni bir gözle baktığı için –çocukluğun temel erdemidir bu– büyüklerin, at gözlükleri yüzünden bozulan mantıklarını bozguna uğratıyor. Hele de kötü duygulardan çok iyi duygularla, tutsaklıktan çok özgürlükle, zulümden çok adaletle, savaştan çok barışla; kısacası kötülükten çok iyilikle daha mutlu olduklarına göre insanoğullarının iyilik içinde yaşamak için neden anlaşamadıklarını bir türlü anlayamıyor.
Kendi adıma, bu yetersizliği ne anlamış ne de kabullenebilmiş durumdayım; çocukluktan bana kalan şey de bu herhalde.
Her çocuk, herkesin iyiliği doğrultusunda harekete geçmek için sabırsızlanır; bunun için de büyümek mucizesinin gerçekleşmesini bekler. Büyüdüğünde ise genellikle yapmak istediğini unutmuş ya da ondan vazgeçmiş olur. Böylece hiçbir şey olmaz. Mucizesi filan olmayan bir yetişkin daha vardır, hepsi bu.
Tistu’nun, küçükken harekete geçebilmek gibi bir şansı var; mucizevi öykü de burada başlıyor zaten. Adımlarını atarken tıpkı çocukluk gibi vaat ve umut demek olan çiçeklerden yararlanıyor.
Bu küçük insan, bu insan adayı, nasıl kullanıyor çiçekleri, eski çocuklar olan bizlerin daha mutlu ya-şaması için? Masalın size anlatacağı bu işte.
Ama Tistu’nun sıradan bir çocuk olmadığı açık.
On yıldır bana, dünyanın her yerinden, her yaştan arkadaş kazandırmasıyla bunu kanıtlıyor.
Maurice Druon
Ha, son olarak; animesini izler, kestirmeden giderim kolaycılığına kaçan olmasın, bakalım. Hmm! (Adile Naşit’in yakıcı azarlama bakışı ) İnternette sadece Macarca dublaja sahip bir kopyası mevcut. Hem zaten 144 sayfacık çocuk kitabı, bir oturuşta bitiverir. Marş, marş; doğru okumaya!
Okuyacağım kitaplar için sınıflama yapmam. Kitap yetişkin (“yetişkin” sözcüğünden kastım toplumda yanlış algılandığı şekliyle, cinsellik ve pornografik unsurlar değildir) türünden de olabilir, genç yetişkin türünden de olabilir, çocuk kitabı da olabilir (tabi abartıp Cin Ali de okumuyorum). Benim için önemli olan o kitabın bana keyif verme potansiyelidir…
Canavarın Çağrısı adlı kitabın “genç yetişkin” türünde olduğu söyleniyor. Bu kitaptan çok keyif aldım, bana güzel ve duygusal anlar yaşattı ve sonunda mutluluk ve hüznü bir arada tattırdı…
Canavarın Çağrısı… Çok beğendim, çok beğendim, çok beğendim…
Bu yoruma benden artı üç bin. Gerçekten hiç beni böylesine derinden etkileyecek, içindeki öykülerle bakış açımı farklılaştıracak bir kitap beklememiştim. Belki çok fazla empati kurdum bilmiyorum. Sonra filmini izledim. Nasılsa bir kere yeterince etkilenmiştim. Bir daha etkilenmezdim. Yalan… Her ne kadar bazı oyuncuları ve oyunculukları beğenmesem de yine beni etkiledi. Oturup yine ağladım. Bir süredir uzak duruyorum o sebeple bu kitaptan. Canavarın Çağrısı beni şaşırtan bir kitap olmuştu. Hatta Patrick Ness de öyle. Diger kitaplarına da şans vermeyi düşünüyorum ama hâlâ alamadım.
1- Ejderha Avcıları Okulu Serisi
Bana ilkokulda kitap okumayı sevdiren. Hatta sabah uyandığım gibi başlayıp kitap bitene kadar bırakamama sebep olan seridir. İçinde yer alan fantastik öğelerle birlikte o yaştaki bir çocuk için inanılmaz komiktir.
Dikkat: Kitabın yoğun ilkokul özlemi uyandırabilecek yan etkileri mevcuttur.
2- Canavar Peşinde
Adam Blade’e gerçekten helal olsun demek istiyorum. Her kitapta Tom’u başka bir tanesiyle savaştırıp 40 küsur canavarı yaratabilmiş olmak büyük başarı. Ayrıca Avantia Günlükleri serisi de güzeldir.
Bu başlıkta görüp listeme eklediğim bazı kitaplar için kendi yorumlarımı yapıp, birkaç kitap da ben ekleyeceğim. Bunların hepsi öneri olmayacak, iyisiyle kötüsüyle eleştirilerimi yazacağım.
Açlık Oyunları - Suzanne Collins
Çok uzun zaman geçti üzerinden okuyalı ama önermeden geçmek yanlış olurdu zira bu seri genç-yetişkin türüne kötü gözle bakmayışımın sebebi. Ne bulsam okuduğum, o okur açlığımın olduğu dönemlerde tüketmiştim ve inanılmaz lezzetli gelmişti. Okumaya yeni başlamış genç arkadaşlar ya da ait olduğu türe ilgi duyanlara kesinkes öneririm.
Küçük Kara Balık – Samed Behrengi
Bu kitabı duymuştum ama şu son bir seneki çocuk edebiyatı keşfim ve bu başlık sayesinde aldım okudum. Yaşınız ne olursa olsun okuyun bence oldukça önemli bir önermesi vardı. Şimdilerde yedi aylık olan yiğenime biraz büyüsün yanıma yatırıp okuyacağım ilk kitap olacak.
Viran Şatodaki Ejderhalar – Terry Pratchett
Diskdünya övmekten biraz gözardı ettiğimiz bir kitap olmuş bu, haksızlık olmasın gerçekten çok eğlenceli bir kitap. Çizimler, yazım biçimi olsun kitabı daha da eğlenceli kılmış. Bu da tavsiyemdir.
Narnia Günlükleri 1, 2 - C.S. Lewis
Ben bu serinin ilk iki kitabını çocukken okumuştum. Fantastik romanlarda iyi tasvirlerin altına yapılan çizimlerden haz etmiyorum. O sahneyi, hayvanı ya da herhangi bir şeyi hayalimde oluşturmak bana daha güzel geliyor. İkinci bir olay da kitapta herhangi bir karakterle bağ kuramamış olmam. Dışında kalmıştım bu serinin o yüzden de devam etmedim.
Yeşil Parmaklı Tistu – Maurice Druon
Çoğu beğendiğim çocuk kitabını neden olması gerektiği zamanda okumadım, neden geç kitap okumaya başladım gibi dövünmelerle okurum. Bunu en şiddetli hissetiğim kitaplardan biriydi. Yalnız içerdiği önermelerden bazılarını küçük yaşta farklı yorumlar ya da yorumlayamazdım muhtemelen. Er ya da geç okuduğum için mutluyum.
Un Lun Dun – China Mieville
Kalın bir kitap, tasvirleri canlı olduğu kadar yorucu da olabilen bir kitap aynı zamanda. Açıkçası genç arkadaşlarımız için yazılmışsa da yeni bir okura tavsiye etmeyeceğim bir kitap. Roman kısacası harika. Okuyalı üzerinden geçti ama o çevirinin tadı hala ağzımda. Hiçbir Mieville kitabı böyle bir çeviri görmemiştir, adım gibi eminim.
Cadıbulan – William Hussey
Bu sene içinde okuduğum en kötü çocuk kitabı olmaktan da öte okuduğum en kötü kitaptı. İlk yarısından sonra ÖSS sorusu okur gibi paragrafın ilk ve son cümlesi yavaş, ortasını gözle olabildiğince hızla geçerek okudum.
Kaos Yürüyüşü Serisi – Patrick Ness
Bunu bir başka başlıkta övdüğümü hatırlıyorum o yüzden aynılarını yazmayacağım, kopyala yapıştır yapmak daha doğru.
Kitaplığımda sırada bekleyen:
Ritmatist – Brandon Sanderson,
Montague Amca’nın Dehşet Hikâyeleri - Chris Priestley,
Çöplük – Andy Mulligan
gibi kitapların yanı sıra Krabat sürekli aklımda, neden almadığımı başka bir başlıkta dile getireceğim.
Hafıza kaybı temasından yola çıkarak, kişilik, kimlik edinme ve varlığın onaylanması gibi konulara, çocuk ve genç-yetişkin ayarında değinen, gündelik hayat kalıpları arasında hafif gizem, birazcık da polisiyecilik (klasik, geçmişinin peşindeki kahraman) barındıran bir roman.
Çok beğendim, çizimler şahane. Empati ve yardımlaşma üzerine sopsoğuk temasıyla iç ısıtan bir hikaye. Özellikle 4-5-6 yaşlarındaki çocuklarla beraber okunabilir benim fikrim. Ben yirmi beş yaşında bunları okuyorum o yüzden yaş aralığı verme işinde uzman değilim.
Araluen Krallığı’nda yaşayan yetim Will, yaşına göre ufak tefek ama çok çevik ve zeki bir çocuk.
Hayattaki tek isteği, hiç görmediği babası gibi bir şövalye olmak…
Bu nedenle, Redmont Kalesi’nin Savaş Okulu’na kabul edilmediğinde, dünya başına yıkıldı. Savaş Okulu’na gitmek yerine Orman Muhafızı çıraklığına kabul edildi. Yay ve oku kusursuz kullanan, esrarengiz Orman Muhafızı Halt’un çırağı oldu; büyük serüven böylece başladı.
Kardeşlik savaşcilari 7 kitap Kardeşlik Savaşçıları - Dışlanmışlar - John Flanagan
Skandiya’da savaşçı olmanın tek bir yolu vardır: Kardeşlik adı verilen takımlara seçilen erkek çocukları, denizcilik, silahlar ve savaş taktiklerinden oluşan üç aylık zorlu bir eğitim sürecinden geçerler. Rakip kardeşlikler önlerine çıkan türlü zorlukları aşıp kozlarını paylaşırlar. Takımlardan yalnızca biri mutlu sona ulaşarak yarışı kazanır.
Bir anda, hiç kimsenin takımında istemediği, kendisi gibi dışlanmış delikanlılardan oluşan bir grubun başına getirilen, annesi Araluenli babası Skandiyalı Hal Mikkelson’u zorlu bir mücadele beklemektedir. Onlar artık Balıkçıl Kardeşliğidir. Sayı ve güç bakımından rakiplerine göre geride kalan Balıkçıl Kardeşliği, yaratıcı, zeki ve gözü pek üyeleri sayesinde herkesi şaşırtarak bu yarışı kazanabilecek midir?
Bazen insan bir şey düşünmemek, kafa yormamak sadece keyifli heyecanlı bir okuma deneyimi yaşamak ister. Bende tam böyle bir dönemde okumuş, beğenmiştim.
Toplumun kast sistemine bağlı olarak ayrıldığı bir distopyada, en alt sınıfın en yüksek zümreye baş kaldırdığı bir isyan romanı. Adındaki Kızıl’dan anlaşıldığı üzere Mars gezegeninde geçen, Açlık Oyunları ayarında bir bilimkurguydu. Çok rahat okunuyor ve hayli sürükleyiciydi. Bilimkurgudan hoşlanıyorsanız ve kitaplardan böyle bir beklentinizin olduğu dönemden geçiyor iseniz tavsiye ederim.
Percy Jackson ve Olimposlular Serisi.
Seriyi ilk defa tam on sene önce okumuştum ama on sene sonra bile hâlâ açıp bazı bölümlerini okuduğumda aynı heyecanı hissediyorum.
Antik Yunan mitolojisinin günümüz dünyasında can bulduğu, tanrıların, tanrıçaların, canavarların ve kahramanların modern zamanlarda cirit attığı, baş kahramanının alaycı ve eğlenceli üslubuyla onca olayı bazen yüzünüzde şapşal bir sırıtışla okuyabileceğiniz oldukça güzel bir seri.
Çizimler çok güzel görünüyor. Ayrıca çevirmen de, rock grubu Mavi Sakal’ın efsane vokalisti genç Osman Yavaş’mış. Genç Osman’ın kendi yazdığı çocuk kitapları da var. Listeye ekleyeyim.
Andre Maurois, Şişkolar ve Sıskalar
Rene Guillot, Beyaz Yele
Astrid Lindgren, Pippi Uzunçorap
Louis Sachar, Çukurlar
Anne McCaffrey, Ejderha Uçuşu
Jules Verne ve Roald Dahl romanları.
J. M. Barrie, Peter Pan
Carlo Collodi, Pinokyo
Jonathan Swift, Gulliver
Michael Ende romanları.
Rick Riordan, Şimşek Hırsızı
L. Frank Baum, Oz Büyücüsü
Howard Pyle, Kral Arthur
Kipling, Hikayeler
E. R. Burroughs, Tarzan
A. A. Milne, Winnie the Pooh
Felix Salten, Bambi
Ted Hughes, Demir Adam
Mark Twain, Tom Sawyer
Johanna Spyri, Heidi
George R. R. Martin, Buz Ejderhası
Marco Viale, Mavi Kurtlar Kenti
Luis Sepulveda, Martıya Uçmayı Öğreten Kedi
Judith Malika Liberman, Önce Hayal
Jose Mauro De Vasconcelos, Güneşi Uyandıralım
Bjorn Sortland & Timo Parvela, Kepler62 Serisi.
Geç keşfettiğim bir başlık oldu. Yaklaşık bir yıldır sıklıkla çocuk ve ilk gençlik kitapları okuyorum. Bazılarını burada yorumlayacağım, umarım katkısı olur.
Son dönemde ilk gençlik korku romanları okudum. Sırasıyla bahsedeyim.
JOSEPH DELANEY/ HAYALETİN ÇIRAĞI
Meşhur Wardstone Günlükleri’nin ilk kitabı. Anlatım güzel, yazar çocuk kitabı deyip geçmemiş ve edebi anlatıma da önem vermiş. Konuyu da özgün buldum. Baş karakter bir Hayaletin yanına çırak olarak veriliyor ve lanetli evleri, cadıların bela olduğu köyleri gezip karanlık varlıklarla uğraşıyor. Benim için tek sorun, anlatımın birinci tekil şahıs olması sebebiyle hissettiğim hafif bir tutukluk. Bu bakış açısını tam anlamıyla becerebilen yazar sayısı gerçekten az. Delaney aslında gayet iyiydi ama dediğim gibi bazı yerlerde keşke üçüncü tekil olsaymış dedim.
DARREN SHAN/BİR VAMPİRİN DOĞUŞU
Oldukça güzel başlayıp güzel devam eden ama bana kalırsa bir an önce bitsin der gibi sonlandırılan bir kitap. Bu yazarın dili de iyiydi ama kitabı okutturacak bir merak-gizem ögesinden yoksundu. Burada da bir çocuğun nasıl vampir çıraklığından vampire dönüştüğünü okuyoruz ama merak edilecek hiçbir gizem yok. Daha çok bir vampirin biyografisi gibi.
CHRIS PRIESTLEY/MONTAGUE AMCANIN DEHŞET HİKAYELERİ
Gelelim en beğendiğim, yetişkin halimle bile keyifle okuduğum kitaba. Priestley gerçekten iyi bir yazar ve ilk gençlik çağındaki çocuklara da iyi yazarlığını cömertçe sunuyor (bizim ülkemizde genelde çocuklara biraz aptal muamelesi yapıldığı için edebi anlatımdan, betimlemeden ödün veriliyor). Kitap öykü kitabı gibi olsa da genel bir konusu ve kurgusu da var. Hikayeler özgün; basit hayalet hikayeleri değil. Hatta biri Urfa’da geçiyor ve Türkiye hakkında ciddi ayrıntılar veriyor. Modern bir gotik: Tenha bir ormanın içinde korkutucu bir evde hizmetkarıyla birlikte yaşayan, yaşı bilinmeyen bir büyük amca ve anlattığı korkunç hikayeler. Diğer kitapları “bakalım piyasada çok satan ilk gençlik korku romanı olarak neler var” diyerek okurken bu kitabı keyifle ve merakla okudum. Hatta diğer kitaplarını da okumayı planlıyorum.
) önsözü roman ruhu hakkında size fikir verecektir:
Gerçekten hiç beni böylesine derinden etkileyecek, içindeki öykülerle bakış açımı farklılaştıracak bir kitap beklememiştim. Belki çok fazla empati kurdum bilmiyorum. Sonra filmini izledim. Nasılsa bir kere yeterince etkilenmiştim. Bir daha etkilenmezdim. Yalan… Her ne kadar bazı oyuncuları ve oyunculukları beğenmesem de yine beni etkiledi. Oturup yine ağladım. Bir süredir uzak duruyorum o sebeple bu kitaptan. Canavarın Çağrısı beni şaşırtan bir kitap olmuştu. Hatta Patrick Ness de öyle. Diger kitaplarına da şans vermeyi düşünüyorum ama hâlâ alamadım. 
