Az evvel Philip Jose Farmer’ın, İstiridye Kabuğundaki Venüs adlı kitabını Kilgore Trout takma adıyla yazdığını öğrendim.
Kilgore Trout, Kurt Vonnegut’un kurgusal bir karakteri, başarısız bir bilimkurgu yazarı. İlk kez Vonnegut’un Allah Senden Razı Olsun Bay Rosewater adlı kitabında ortaya çıkmış. Hatta o kitapta Kilgore Trout’un İstiridye Kabuğundaki Venüs diye bir kitap yazdığı söyleniyor, konusundan kısmen bahsediliyor.
Jose Farmer, işte bu kurgusal karakteri ve onun kurgusal romanını gerçeğe dönüştürüyor. Tabi Vonnegut’un izniyle. Daha sonra aralarında bir anlaşmazlık çıkınca Farmer kitabı kendi adıyla yayımlıyor.
Antik birçok dilde mavinin karşılığı bir kelime yok.
Ne İlyada/Odesa, ne Hindu Vedic metinleri, ne de Eski Ahit’te maviye karşılık bir kelime var. Mavi boya üretimi ile birlikte bu renge maruz kalma arttıkça dillerde önceden siyah veya yeşil denilen tonlar mavi diye ayrılmaya başlamış. Bu yüzden birçok dilde mavi rengi siyah,yeşil veya griden türemedir.
Bu olayın algıyı ne kadar etkilediği ise 150 yıldır tartışılan bir konu. Bazı deneylerde yerliler siyahı maviyi ayırt edebiliyor ama ikisini de aynı renk kabul ediyor, tıpkı bizim hem açık hem de koyu maviye mavi dememiz. Bazı deneylerde ise kabile halkları şehirde yaşayan toplumlara göre yeşilin tonlarını daha kolay ayırt edebiliyorlar.
Bize öyle geliyor çünkü biz bebeklikten beri yoğun renklere maruz kaldık. 2-3 yaşından beri öğreniyoruz buna mavi denir, buna turuncu, buna mor diye. Eski insanlar veya modernlikten uzak yaşayan toplumlarda böyle bir durum olmadığı için ayırt etmek zorunda kalmamışlar. Örneğin Homer deniz için kullandığı kelimeyi aynı zamanda öküz için de kullanıyor.
Ayrıca gök ve deniz düşününce apaçık mavi değil. Güneşin hareketi, bulutlar, hava durumu vs. derken farklı renk tonlarına bürünüyor. Pastel mavi değil yani. Çevremizdeki denizler güzel örnek mesela: Akdeniz, Karadeniz, Kızıldeniz… Mavideniz dememişler hiçbir yere
Antik yunan dilinde mavi rengi betimlemek için Kyanos kullanılıyormuş. Cyan’ın kökeni buradan geliyormuş diyorlar.
@ Leingrad
Homer’den sonraki dönemde mavi anlamını kazanıyor o kelime. Aynı kelime Homer’de Zeus’un kaşları, saç vs. için kullanılıyor ve koyu demek.
Bu konuda Metis Bilim serisinden çıkan Dilin Aynasından kitabını öneririm. Bunun gibi pek çok örnek ve araştırmayı anlatıyor.
Homeros konusunda da denizi farklı betimlemesi üzerine çok tartışılmış, hatta renk körü olduğu falan düşünülmüş ama en sonunda mavi renk için ayrı kelime olmadığı için ayırt etmedikleri anlaşılmış.
Ghost’un dün piyasaya sürdüğü IMPERA adlı albümün kapağı, Aleister Crowley’in bu fotoğraftaki duruşundan ilham alınıp tasarlanmış. Konu Ghost olunca şaşırmadım tabii.
Bugün çok saçma bir şey keşfettim Keşfim şu; Yapı Kredi Yayınlarında yuvarlak içinde Y, kare içinde K, yuvarlak içinde tekrar Y harfi var. Yuvarlak Kare Yuvarlak yine kısaltma olarak YKY diye okunuyor. Yuvarlak Kare Yuvarlak bir şeyi temsil ediyor mu onu bilmiyorum ama böyle bir şey dikkatimi çekti işte
Adolf Hitler Almanya’da iktidarı ele geçirdikten sonra Alman çocuklarını savaş fikrine alıştırmak maksadıyla, özellikle 8-10 yaş grubuna yönelik olarak oyuncak kurşun asker hazırlanması talimatını vermiş ve sonraları meşhur olacak ‘Barbie’ bebekleri üretecek olan fabrika tarafından 1933 yılında milyonlarca kurşun asker piyasaya sürülmüş. Sonrası malum…
