Dikkat inceleme tüm kitapları okumayanlar, hatta okuyanlar için bile ağır spoiler ve bir kısım teoriler içerir.
2005 yılında Elantris ile hayatımıza giren Brandon Sanderson’ın bu derece popüler olabileceğini tahmin etmek sanırım zordu. Ancak Robert Jordan tarafından edebi varis olarak seçilmesi ve tamamladığı Wheel Of Time kitapları ile birden dünya çapında merak uyandıran ve heyecanla takip edilen bir yazara dönüştü, ki bu dönüşüm öyle hızla gerçekleşti ki sadık okurları bile yazarın kalemindeki gelişime hayretler içinde bakar oldu. Günümüz itibari ile en üretken yazar tilti ile edebi hayatımızda önemli bir yer işgal ediyor. Keşke ülkemizdeki yayın haklarını elinde bulunduran firma da bu üretkenliğe yetişebilse.
Gelelim yazımızın konusunu ilgilendiren Cosmere evrenine. Birçok farklı seri ile (Elantris, Mistborn, Warbreaker, The Stormlight Archive ve White Sand - şimdilik) içerisine daldığımız Cosmere evreni bize; özünde aynı ama yerine göre çeşitlilik gösteren büyü türleri, kültürel olarak inanılmaz bir çeşitlilik, fazlaca ırk, bolca düşman, kendimizi sürekli peşinde koşarken bulduğumuz farklı farklı gri kahramanlar, amansız kötüler, kötülüğünden emin olamadığımız ya da konduramadığımız insanlar, tanrılar, yarı tanrılar, süper tanrılar… Yani içine düşüpte kaybolacağımız koca bir evren operası sunuyor.
Peki nedir bu Cosmere:
Cosmere yapısı ve fiziği bizimki ile aynı olan cüce bir galaksidir. Bu galaksideki büyülerin büyük bir kısmı Adonalsium kaynaklıdır. Fiziksel evren hikayenin sadece bir kısmını anlatır. Aslolarak evren, Physical Realm (fiziksel), Cognitive Realm (bilişsel) ve Spiritual Realm (ruhsal) alemlerin bir arada bulunduğu bir yerdir. Shadesmar’ın içine dahil olduğu Cognitive Realm, Cosmer içinde seyahati olanaklı kılmaktadır. Brandon Sanderson’ın çeşitli yerlerde değindiği, bu üç alem dışında bir dördüncü bölge/alem bulunmaktadır. Bu dördüncü aleme insanların geçebildiği, shardların ise potansiyel olarak dokunabileceği öngörülmektedir. Evren üzerindeki tek ilahi! güç Adonalsium değildir. Ötedeki Tanrı’ya ait ‘’belirsiz güçler’’de Cosmere evreninde etkilidir.
Cosmere evreninde şu an için bilinen 12 gezegen bulunmaktadır. Bu gezegenlerin bir kısmı aynı güneş sistemindedir. Örneğin Fırtınaışığı Arşivi serisinin geçtiği Roshar gezegeni, Rosharan güneş sistemine dahildir. Ashyn, Braize ve Roshar bu sistemdeki üç gezegendir.
Ashyn – Braize - First of The Sun – Nalthis – Obrodai – Roshar – Scadrial – Sel – Taldain – Threnody – Vax – Yolen (şimdilik varlığından emin olduğumuz gezegenlerdir) bu onikisi dışında bir de Silverlight adında bir nevi aktarım noktası diyebileceğimiz şimdilik belirsiz bir bölge bulunmaktadır.
Gelelim gezegen incelemelerimize.
Ashyn Gezegeni:
Shard: Bilinmemektedir. (açıklama kısmına bakınız)
Shardholder: Bilinmemektedir.
Kitap: Bilinmemektedir
Ashyn gezegeni Rosharan güneş sistemindedir. Roshar’a en yakın gezegendir. Odium’un (Garaz) bu gezegenden geçtiği kesin olarak bilinmektedir. Khrissalla’nın özel olarak önem verdiği bir gezegendir. SpoCon’da yapılan soru cevap bölümünde Brandon Sanderson bu gezegenle ilgili çok önemli bir bilgiyi ağzından kaçırmıştır. Onaltı sharddan biri gizlenmektedir ve bu Silence(Sessizlik) olarak adlandırılan ve diğer shardlardan gizlendiği düşünülen ‘’ilahi’’ sharddır. Ashyn gezegeninde olduğu ve bir nevi Odium’u izlediği/takip ettiği düşünülmektedir.
Braize Gezegeni:
Shard: Odium (Garaz)
Shardholder: Rayse
Kitap: Fırtınaışığı, Arcanum
Bilgi kaynağı: Kitaplar ve soru cevap
Braize gezegeni de Ashyn gibi Rosharan sisteminde bulunmaktadır. Odium (Garaz) sanıldığının aksine Roshar’da değil, bu gezegende varlığını sürdürmektedir, hatta buraya bağlıdır ve ayrılamamaktadır. Braize gezegeninde sprenler ve kıymık (shardın ölümü ile etrafta kalan bir nevi güç) bulunmaktadır. Bu kıymık ile ilgili çeşitli teoriler bulunur. İki ihtimal vardır; Ya Odium (Garaz) buraya geldiğinde bir shardı yok etmiştir ve kalan onun kıymığıdır ya da Odium, Ambition ile dövüşünden sonra aldığı ölümcül yara sonucu burada kıymık oluşturmuştur.
First Of The Sun:
Shard: Kesin olarak hiç shard bulunmamaktadır. (açıklama kısmına bakınız)
Shardholder: yok
Kitap: Arcanum
Dört Gezegenden oluşan Drominad güneş sisteminin bir üyesidir. En enteresan sistem olduğunu söyleyebiliriz. Üç gezegeninde gelişmiş insan toplulukları (Eelakins – Mainlanders – Ones Above) yaşamaktadır (bu topluluklardan birinin uzay gemileri bulunuyor/Ones Above). Bu insan toplulukları hayvanlar ve bitkilerle özel bir bağ kurabilmektedir. Bu da bize Autonomy’nin (Özerklik) bir şekilde buradan geçtiğini düşündürtmektedir.
Nalthis Gezegeni:
Shard: Endowment (Bağış)
Shardholder: Edgli?
Kitap: Savaşkıran - Fırtınaışığı
Warbreaker kitabında yakından tanıdığımız ancak coğrafyası konusunda aydınlanamadığımız gezegen. Büyünün renk ve nefesle ilişkilendiği (hatta Brandon’a göre çiçeklerle), yarı tanrılar ve tanrı/tanrıların (ki burada aslında 5 tanrı var diyebiliriz + asıl tanrı, biz yücetanrı diyelim bari) varolduğu gezegen.
Vasher(Kalad), Denth, Arsteel, Yesteel ve Shashara beş alimler olarak geçerler. Sevgili Vasher’imiz, Nightblood’un yaratılması sonrasında karısı ve iş arkadaşı Shashara’yı öldürmek zorunda kalır, devam eden olaylarda yine Arsteel ve Denth’te, Vasher tarafından öldürülür. Ancak Yesteel yaşamaktadır ve anladığımız kadarıyla Vasher (Zahel), Vivenna ile birlikte Yesteel’in izini sürebilmek için Roshar’a kadar gelmişlerdir.
ÖNEMLİ BİLGİ: Endowment’ın şimdiki taşıyıcısının Frost olduğu düşünülüyor. Bu arada 17. Shard (Bir nevi Cosmere Polis Örgütü) Frost’a bağlı olarak çalışmaktadır.
Obrodai Gezegeni:
Shard: Autonomy?
Shardholder: şimdilik bilinmiyor
Kitap: Oathbringer
Obrodai kesin olarak bir shardworld’dür ancak shardın hangisi olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Hoid’in buradan kesin olarak geçtiğini biliyoruz. Autonomy (Özerklik) Hoid’e yazdığı mektupta, Obrodai’den uzak durmasını salık veriyor ve kendinin yeni bir tezahürünün orada büyümeye başladığını anlatıyor. Autonomy (Özerklik) shardlar arasında en ilgimi çeken shard diyebilirim. Hakkında öyle şeyler var ki, bazı kitaplarda onunla ilgili inanılmaz bilgilere ulaşabiliriz. Bu arada yeri gelmişken söyleyelim, 16 shardholder’dan biri kesin olarak Autonomy’in kardeşi. (Shard ve shardholderlarla ilgili bölümde buna detayıyla değineceğim)
ÖNEMLİ BİLGİ: Oathbringer’da üç epigraf görüyoruz. Bu mektuplardan ilki Endowment (Bağış) tarafından, ikincisi Autonomy (Özerklik) tarafından, üçüncüsü ise yeni oluşan shard Harmony (yani bildiğin bizim sevgili Sazed) tarafından Hoid’e yazılan mektuplardır.
Roshar Gezegeni:
Shard: Cultivation (Terbiye) ve Honor (Şeref)
Shardholder: Honor = Tanavast / Cultivation = (bilinmiyor)
Kitap: Fırtınaışığı
Roshar tek başına devasa bir incelemeyi hak etmektedir. Kısıtlama nedeniyle bilgileri daha üstünkörü geçeceğim.
Cosmere bilmecesinin en büyük cevaplarını alacağımızı gördüğümüz iki gezegenden biri. Birçok okuyucunun en sevdiği karakterlerin toplandığı gezegen. Oathbringer’da öğrendiğimize göre asıl sahipleri Parshendilerdir. İnsan topluluğu daha sonradan bu gezegene gelmiştir ve yanında Odium’u da (Garaz) getirmiştir. İşin ilginç kısmı bu bilginin ışığında Cultivation (Terbiye) ve Honor (Şeref) ilk başta Parshendilerin tanrılarıydılar, Odium (Garaz) da insanların tanrısıydı. Günümüz okumasında gördüğümüz kadarıyla ise Honor ölmüş ancak insanlara yardım etmekte, Odium ise Parshendilere yardım etmektedir. Cultivation’un ise şu an belirsizdir. (belli ama bu başka konu)
ÖNEMLİ BİLGİ: Roshar’da yaşayan insanlar Braize’den değil, Ashyn’den gelmişlerdir.
Roshar’ı asıl benzersiz kılan ise sprenlerin çokluğu ve çeşitliliğidir. Bazı diğer dünyalarda da sprenler bulunmaktadır ancak Roshar’ın yeri ayrıdır. Temel anlamda üç spren türü bulunur. Tabiat sprenleri (örneğin rüzgarspreni) – Duygu sprenleri (örneğin korkuspreni) – Gerçek sprenleri (Bilişsel alemdeki duyarlı ve örgütlü spren topluluğu. Nahel bağı ile kendilerine Knight Radiant arayan sprenler)
Ve tabii ki bizi en çok ilgilendiren 3 yarı-tanrı-sprenler. Fırtınababa, Gecegözcüsü ve Sibling.
Sibling: Fırtınababa’nın bahsettiği üçüncü kardeş. Urithiru’da Renarin’in bulduğu mücevher arşivinde iki ayrı yerde adı geçiyor. Fırtınababa, Gecegözcüsü ve Sibling doğrudan Urithiru ile ilgililer. Urithiru’nun ayakta kalmasını sağlayan yüksek ihtimalle Sibling.
Scadrial Gezegeni:
Shard: Preservation (Koruma) ve Ruin (Harabe) / Birlemiş halleri Harmony (Armoni)
Shardholder: Preservation = Leras / Ruin = Ati / Harmony = Sazed
Kitap: Sissoylu
Cosmere bilmecesinin son bulacağı gezegen. Yolen’e flora ve fauna olarak en yakın gezegendir. Preservation ve Ruin tarafından yaratıldı. Teknolojik olarak en gelişmiş toplum bu gezegende olacaktır. Khrissalla’nın önem verdiği ve büyü denemelerinde bulunduğu gezegenlerden biri.
Preservation ve Ruin tarafından bir anlaşma ile yaratıldı. Bu anlaşma Preservation tarafından Ruin’e şu sözü veriyordu. ‘’Bu dünyayı birlikte yaratmamıza izin verirsen, bende sonunda yok etmene izin vereceğim.’’ Ancak Preservation sözünde durmadı ve kendi varlığı ile Ruin’i hapsetti. Her bin yılda bir gelen Çağların Kahramanı Preservation’ın geride bıraktığı kıymık ile donanarak Ruin’i durduracaktı. Ancak Rashek bunu farklı bir şekilde yaptı ve dünyayı değiştirdi, sonunda da başarısız oldu. Sazed’in gelişi ile ise tüm planlananlar bozulup iki shard birleşmiş oldu. Sazed’in Harmony shardına sahip olmasıyla beraber gezegen ciddi değişim göstermiştir. Rashek’in bozduğu yapıyı onarmaya çalışmıştır. En önemlisi gezegeni güneşten uzaklaştırması ve eski canlıları geri getirmesidir.
Sel Gezegeni:
Shard: Devotion (Özveri) ve Dominion (Hakimiyet)
Shardholder: Devotion = Aora / Dominion = Skai
Kitap: Elantris, Emperor’s Soul
En büyük gezegenlerden biridir. Farklı birçok imparatorluğa ev sahipliği yapar. Opelon ve Sycla isimli iki kıta vardır. Khrissalla’ya göre Opelon’un üstünde bir üçüncü kıta daha bulunmaktadır ancak ismi açıklanmamıştır.
Devotion ve Dominion, Odium tarafından öldürülmüştür. İkisinden kalan kıymıkların birleşmesi sonucu Dor ortaya çıkmıştır. Reod’a neyin neden olduğu önemli bir bilgi olacak gibi görünüyor.
ÖNEMLİ BİLGİ: Kitaptaki havuz bir dikeyselliktir.
Dakhor büyüleri ile ilgili önemli bilgi. Dakhor rahiplerinin deri altındaki kemikleri de aslında desendir ve Dor’a erişim verir.
Taldain Gezegeni:
Shard: Autonomy (Özerklik)
Shardholder: Autonomy = Bavadin
Kitap: White Sand
Spiritul Realm ile bağlantının en kolay olduğu gezegen. Burada kullanılan büyüler şu an için varolan potansiyelin çok çok altında. Dayside ve Darkside ikiliği, Autonomy’nin (Bavadin) kişiliği hakkında bir ipucu bence. Autonomy (Bavadin) enteresan bir shard. Diğer shardlarla asla bir arada olmak istemiyor ancak kendisini farklı gezegenlere bulaşmış şekilde görüyoruz. Patji, Autonomy’nin avatarı. Autonomy avatarlar yaratabiliyor, en önemli gücü burada. Obrodai gezegenindeki avatarda yine Autonomy’nin yansıması/tezahürü. Bu arada Khrissall Autonomy (Bavadin) den kadınmış gibi bahsediyor. Bu avatarlarından mı kaynaklı, yoksa Bavadin kadın mı bilemiyoruz.
Threnody Gezegeni:
Shard: Ambition (Hırs)
Shardholder: Ambition = Uli-Da
Kitap: White Sand
Cehennem ormanları ile kaplı gezegen. İki büyük kıtadan oluşmaktadır. Ambition (Uli-Da) buradan sonra ölmüştür, haliyle geride bir kıymık kalmış olmalı. Ormanlarda görülen hayaletlerin bu kıymıktan kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Ancak burada diğer gezegenlerdeki gibi aktif olarak kullanılabilen bir büyü yoktur. Hem hayvanların, hem insanların kan dökmesi yasaktır. Kan döken hayvan ya da insan Hayaletler tarafından cezalandırılır. Odium (Garaz), Ambition (Hırs)ı öldürmek için bu sisteme gelmiştir. Gezegenler arası bölgede olan savaş sonrası hem Threnody hem de çevredeki gezegenler çarpılmıştır. Yine Odium (Garaz)da burada ölümcül bir yara almıştır. Savaş sonucu eski kıtayı terkeden insanlar yeni kıtada bir medeniyet kurmuşlardır. Ancak efsanelere göre Kötülük’ün okyanusu geçip bir gün yine saldıracağı düşünülmektedir.
Ünlü ve niyeti belirsiz gezginimiz Khrissalla’nın yardımcısı Nazh, Threnody gezegenindendir. Khrissalla ile beraber Threnody gezegenine gelmişler ve çeşitli büyü denemelerinde bulunmuşlardır. (Kitapların bölüm sonlarında gördüğünüz çizimler, Khrissalla’nın yardımcısı (paralı mı? gönüllü mü? Bilinmiyor) Nazh’a aittir.)
Shadesmar’daki Threnody yansımasının çok tehlikeli olduğu bilinmektedir. Hatta bazı alimlere göre Ire örgütü’nün önemli bir birliği bu sınırda nöbet tutmaktadır.
ÖNEMLİ BİLGİ: Brandon Sanderson tamamen Threnody’de geçen bir kitap yazmayı planlamaktadır.
Vax Gezegeni:
Shard: Bilinmiyor
Shardholder: Bilinmiyor
Kitap: Elantris, Mistborn: Secret History
Gezegenle ilgili bildiğimiz en önemli bilgi Ruin (Harabe) shardının shardholder’ı Ati’nin, öldükten sonra Bilişsel bölgeye geçtiği sırada Scadrial gezegeninin yansımasını Vax gezegeni zannettiğidir. Ayrıca Leras’ın da, (Preservation) (Koruma)’nın shardholder’ı, Vax gezegenini bildiği düşünülmektedir. Gezegenin bir sharda sahip olduğu bilinmektedir ancak bunun burada nasıl tezahür ettiği bilinmemektedir. Brandon Sanderson’a göre buradaki tezahür, Sel, Nalthis, Scadrial ve Taldain’e göre farklıdır.
Silverlight:
Shard: yok
Shardholder: yok
Kitap: Arcanum Unbounded
(Cognitive Realm) Bilişsel bölgede bulunan bir şehirdir. Khriss, Nazh ve Guyn’ın ikamet ettiği bölge. Tamamen burada doğup büyüyen insanlar bulunmaktadır. Bir çok Worldhoppers (Evrengezgini) için bir nevi buluşma noktasıdır. Şehirde birkaç üniversite bulunduğu bilinmektedir.
Yolen Gezegeni:
Shard: Adonalsium (shard demek doğru olmasada)
Shardholder: Bilinmiyor
Kitap:
Bildiğimiz, bilmediğimiz tüm shardlar, bu shardları taşıyan shardholderlar ve önemli bilginler (Hoid, Frost v.b.) bu gezegenden gelmektedir. Evreni sonlandıracak olan Dragonsteel serisi bu gezegende geçecektir. İnsanlar, ejderhalar ve Sho Del yaşamaktadır. Tüm insanlar Yolen kökenli olmasa da görüldükleri ilk yer Yolen’dir. Şu anki nüfusu çok kısıtlıdır.
Ve tabii Adonalsium’un vatanı… Yolen’in birkaç farklı sihir sistemine sahip olduğu bilinmektedir. Ancak iki tanesi açıklanmıştır.
Gezegenleri ve Cosmere evrenini genel olarak tanıdığımıza göre, detaylara geçelim…
ADONALSİUM:
Gizemli bir varlık/güç. Tanrı mı? Değil mi? Bilinmiyor. Genel kanı Cosmere’in yaratılmasından sorumlu olduğudur. Asıl olaylar Dragonsteel’de anlatılacak olsa da Adonalsium’u parçalamaya yönelik ilk girişimin başarısız olduğu ancak ikinci girişim sonucu parçalanarak onaltı sharda bölündüğü bilinmektedir.
ÖNEMLİ BİLGİ: Adonalsium’un parçalanmasıyla ortaya çıkan shardları sahiplenen kişiler, sonunda kendi kişiliklerini kaybetmekte ve shardın özelliğine bürünmektedirler.
Bazı fırtınalar ve sprenler, Adonalsium’dan da önce vardı.
16 sahrdholderdan biri insan değildir ve bunu Brandon doğrulamıştır.
Bu onaltı shard Adonalsium’un duyguları, dürtüleri v.b. şeklinde tezahür etmiştir. Onaltı kişi de bu shardları sahiplenmiştir ANCAK shard sayısı bundan fazla olabilir. En altta bunla ilgili görüşüm var…
Adonalsium’un parçalanmasına, gizemli bir silah neden olmuştur ve bu silah hala evrende bir yerlerde bozulmuş bir şekilde, atık parçaları halinde bulunmaktadır (Hoid’in ölümsüzlüğünün bu silah kaynaklı olduğu imaları vardır). Adonalsium’un parçalandığı sırada onaltı shardı sahiplenen, onaltı kişi dışında, Hoid ve Frost’un da orada olduğu bilinmektedir.
Alimleri üç gruba ayırabiliriz.
Adonalsium’un parçalarını tekrar bir araya getirmeyi amaç edinenler.
Bunu amaç edinenleri engellemeye çalışanlar.
Tekrar birleştirmenin imkansız ve gereksiz olduğunu savunanlar.
Şimdi Gelelim Ortalığı Karıştıran Shardlar ve Shardholderlara.
Şu an 16 shard ve shardholder’dan, 10 tanesini biliyoruz. Önce liste halinde görelim, sonrada bu arkadaşları yakından tanımaya çalışalım.
Sıra şu şekildedir:
Shard / Türkçesi / Shardholder(durumu) / Gezegen / Kitap
1- Devotion / Özveri / Aora (öldü) / Sel / Elantris
2- Dominion / Hakimiyet / Skai (öldü) / Sel / Elantris
3- Preservation / Koruma / Leras (öldü) / Scadrial / Sissoylu
4- Ruin / Harabe / Ati (öldü) / Scadrial / Sissoylu
5- Ambition / Hırs / Uli-Da (öldü) / Threnody / Yok
6- Endowment / Bağış / Edgli / Nalthis / Savaşkıran
7- Cultivation / Terbiye / bilinmiyor / Roshar / Fırtınaışığı
8- Odium / Garaz / Rayse / Braize / Fırtınaışığı
9- Honor / Şeref / Tanavast (öldü) / Roshar / Fırtınaışığı
10- Autonomy / Özerklik / Bavadin / Roshar / Fırtınaışığı
1- Devotion / Özveri / Aora (öldü) / Sel / Elantris
Parçalanma sonrasında, Dominion (Hakimiyet) ile beraber Sel gezegenine gitmiştir. Seon’ların bizzat Devotion (Özveri) tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Odium (Garaz) tarafından Bilişsel Alemde tuzağa düşürülmüşlerdir. İkisinden kalan kıymıkların birleşmesi sonucu Dor ortaya çıkmıştır. Bir Selish ordusu olarak görülen IRE ordusu direkt olarak Devotion (Özveri) ile alakalıdır. Dor’da yükselmiş Elantrian’ların ilk öncüllerinin (daha tanrısal ve dünyalar arası seyahati keşfetmiş) bu ordunun mensupları olduğu düşünülmektedir.
2- Dominion / Hakimiyet / Skai (öldü) / Sel / Elantris
Parçalanma sonrasında, Devotion (Özveri) ile beraber Sel gezegenine gitmiştir. Skaze’lerin bizzat Dominion (Hakimiyet) tarafından geldiği düşünülmektedir. Brandon Sanderson’ın verdiği bilgilere göre Autonomy (Özerklik) Sel gezegeninde görülmüştür. (Autonomy shardholder’ı Bavadin’in, Odium shardholder’ı Rayse ile kardeş olduğu yönündeki kendi kişisel teorim nedeni ile) Autonomy savaşlarında Odium’a yardım ediyor gibi görünmektedir.
3- Preservation / Koruma / Leras (öldü) / Scadrial / Sissoylu
Parçalanma sonrasında, Ruin (Harabe) ile beraber Sel gezegenine gitmiştir. İlk önce Leras tarafından taşınmış, sonrasında sırasıyla, Kelsier, Vin ve Sazed tarafından taşınmıştır. Hala Sazed’dedir. Shardın amacı adından da anlaşılacağı üzere istikrar ve korumadır. Ruin ile yaptığı anlaşma sonucu Scadrial gezegenini beraber yaratmışlardır. Bu yaratım sırasında insanların içinde daha çok Preservation kıymığı bulunmaktaydı. Ruin’i tuzağa düşürebilmek için kendi aklını feda etmiştir. Olaylara doğrudan müdahale edebilmek için kıymıkları sis şeklini alıyordu. Ancak sisler daha sonra Ruin tarafından kandırılıp, dünyanın tabiat dengesini bozar bir hale geldi. Ancak Preservation, Ruin’in gücünü Atiyum içine hapsettiği için, son savaş sırasında Ruin kendi gücüne erişememiş ve Rashek’ten beri süregelen dengeleme Vin’in kendisini feda etmesi sonucu (Bu arada Vin’in beraberinde öldürdüğü kişi Ati’dir) iki shardda serbest kalmış ve Sazed tarafında birleştirilip, şimdi Harmony olarak anılan sharda dönüşmüştür.
4- Ruin / Harabe / Ati (öldü) / Scadrial / Sissoylu
Parçalanma sonrasında, Preservation (Koruma) ile beraber Sel gezegenine gitmiştir. İlk önce Ati tarafından taşınmış, şu anda Sazed tarafından taşınmaktadır. Preservation ile yaptığı anlaşma sonucu, sonunda dünyayı yok edebileceği garantisi nedeni ile Scadrial’ın yaratılmasında ona yardım etmiştir. Hemalurji Ruin bağlantılıdır. Hemalurjinin en önemli özelliği Scadrial ile sınırlı değildir ve herkes tarafından kullanılabilir. Vücuda temas eden (çakılan) metaller vasıtası ile kontrol edilir. Ne kadar çok çivi varsa Ruin’in kişi üzerindeki kontrolü o kadar artar. Ruin’in Scadrial’deki gücü üç biçimde bulunmaktaydı.
Gaz / Siyah sis
Sıvı / Hatshin çukurlarının altındaki siyah sıvı
Katı / Atiyum (Feruchemy ile gençlik depolamak için kullanılabiliyordu)
Ruin’in, Preservation ile yaptığı anlaşmada hesaplayamadığı şey, shardın insanı etkileme gücüydü(Ruin, Preservation Koruyucu olduğu için, onun asla birini öldüremeyeceğini biliyordu, bu nedenle Preservation shardını elinde tutan kişi de kimseyi öldüremezdi). Bir insan shardla ne kadar uzun süre bağ kurarsa, shardın özelliklerine o kadar yenik düşerdi. Ancak Vin, Preservation shardını çok az süre elinde tuttuğu için, Koruyucu’nun etkisinde kalmadı. Elend’in ölümüyle beraber, kendisiyle birlikte Ati’yi de öldürdü. Böylece Sazed iki shardı birbirine bağladı.
5- Ambition / Hırs / Uli-Da (öldü) / Threnody / Yok
Parçalanmadan çok kısa bir süre sonra öldürüldü. Ancak bir şekilde Threnody gezegenine etki etti. Bu bize, Ambition ile Odium arasında shardlara sahip olmadan önceye dayanan bir düşmanlık olduğunu gösteriyor. Odium, Yolen’den Ambition’u öldürmek için ayrılmıştır. Ambition ile Odium, Threnody gezegeninin çevresinde dövüşmüş ama Ambition buradan kaçmayı başarmıştır. Başka bir yerde ölmüştür ancak şu ana kadar buranın neresi olduğu açıklanmamıştır.
ÖNEMLİ BİLGİ: Ambition ve Odium, Threnody’de dövüşmeden önce de bu gezegende bir kıymık olduğuna dair bilgi, Khrissalla tarafından, Nazh’a açıklanmıştır. Ancak Threnody’de ki hayaletler direkt Ambition ile bağlantılıdır. Epigraflarda gördüğümüz kadarıyla bir grup shard, Ambition’un ölümünün iyi olduğunu düşünmektedir.
6- Endowment / Bağış / Edgli / Nalthis / Savaşkıran
Parçalanma sonrasında Nalthis gezegenine gitmiştir. Bu gezegende bulunan tek sharddır. Hoid’e yazdığı mektupta, Odium’u bir tehdit olarak görmediğini, Ambition’un ölmesinin iyi olduğunu, Devotion ve Dominion’un ölmesine üzüldüğünü ama bunun onların suçu olduğunu düşündüğünü, Eğer Odium ciddi bir tehdit haline gelirse icabına bakacağını belirtmiştir. Ayrıca Hoid’i, eğer bir sorun haline dönüşürse onun da icabına bakacağı konusunda tehdit etmiştir.
ÖNEMLİ BİLGİ: Endowment’ın taşıyıcısı Edgli ölmüş olabilir(nasıl bilinmiyor). Bazı teorilere göre Endowment’ın şimdiki taşıyıcısı Frost.
7- Cultivation / Terbiye / bilinmiyor / Roshar / Fırtınaışığı
Parçalanma sonrasında Honor (Şeref) ile beraber Roshar’a gelmiştir. Shardholder’ı bilinmemektedir. Kadın olduğu bilinmektedir ve Honor’un taşıyıcısı Tanavast’a romantik olarak ilgi duymaktadır. Hoid ona Slammer ismi ile seslenmektedir ve onu sevmemektedir. Kitaplardaki bigilere göre saklanmaktadır ancak Brandon Sanderson, Cultivation’un saklanmadığını söylüyor. Fırtınababa nasıl Honor’un kıymığı ise, Gecegözcüsü’nünde Cultivation’un kıymığı olduğu düşünülmektedir.
ÖNEMLİ BİLGİ: Cultivation’ın shardholderının adının Reya olduğu öne sürülmektedir.
8- Odium / Garaz / Rayse / Braize / Fırtınaışığı
Nasıl anlatsam, nereden başlasam bilemiyorum. Hoid’e göre Odium’un shardholderı Rayse, bir taşıyıcı olmadan önce bile kötü biridir. Yolen gezegeninden ilk ayrılış amacı Ambition’u kovalamaktır, peşine düşmüş ve öldürmüştür. Daha sonra Devotion ve Dominion’un peşinden Sel gezegenine gitmiş ve ikisini tuzağa düşürmüştür. Sonrasında bilinmeyen bir nedenle Braize’ye geçmiş ve buranın etki alanında olan Roshar’da Honor ile dövüşmüştür. Bu dövüş sonucunda Tanavast’ın yaptığı bir şey nedeniyle Braize’ye kısılı kalmış ve Rosharan sisteminden ayrılamaz duruma gelmiştir. Braize gezegeninde kısılı kalmış olsa da buraya yakın olan Ashyn ve Roshar’da etkisini sürdürebilmektedir. (Oathbringer’ı okuyan bir çok kişi Odium’u Roshar’da sanmaktadır ancak bu doğru değildir.) Brandon Sanderson’ın röportajlarda verdiği bilgilere göre Honor’u yenmesinde Autonomy’nin (Bavadin) yardımı olmuştur. (Benim şahsi fikrime göre Autonomy (Bavadin) ve Odium (Rayse) kardeştirler.) Brandon Sanderson bir röportajında Yolen’deki 16 kişiden ikisinin kardeş olduğunu söylemiştir.) Brandon’a göre Odium’un hedefi en güçlü varlık olmak ve Cosmere’e hükmetmek. Zaten kendini de şöyle tanımlıyor: ‘’Ben erkekleri erkek yapan şeyim’’ Korktuğunu bildiğimiz tek kişi var, o da bizim sevgili Sazed’imiz. (İki shardı birleştirip, iki gücü birden elinde tuttuğu için)
Voidbinding (Şu an hakkında çok az şey biliyoruz, o da on seviye olduğu)
Voidlight (Honor’un fırtınaışığına benzeyen, Odium kıymığının gaz hali, Dinmezfırtına tarafından taşınıyor)
Sprenler (Odium’un güçlerini taklit eden sprenlerde vardır. Odium’u taklit eden sprenlerin en önemli özelliği bir canlıya bağlantı kurmaksızın özerk düşünceye sahip olabilmeleridir. Ayrıca 9 isimsiz de direkt olarak Odium’la bağlıdır. Sja-Anat gibi.)
Fusedlar (Odium’a bağlı eski şarkıcıların, bilişsel gölgeleri. Bu onlar için çok büyük bir avantajdır, çünkü ölselerde ilk dinmezfırtına ile başka bir şarkıcının bedenine geri dönebilmektedirler. Dezavantajları tek bir dalga bağlama kullanabilmektedirler.)
Odium Braize’ye geldiğinde aslında insanların tanrısı idi, Honor ve Cultivation ise şarkıcıların. Savaşlar sırasında nedeni henüz açıklanmamış bir takas gerçekleşti ve Odium şarkıcıların, Honor ve Cultivation ise insanların tanrısı oldular. Bu takas sonucunda Odium Fused’ları, Honor ise Elçi’leri yarattılar ve ıssızlıklar başladı. Honor, Elçi’ler ile yeminsözleşmesini yarattı ve ölürken bir şekilde Odium’u Braize’ye bağladı. Ancak sonunda Odium tarafından yenilgiye uğratıldı.
Talanel’in 4500 yıl boyunca işkenceye direnmesi aslında kötü bir şeye neden oldu, Odium bu süre boyunca savaşa hazırlandığı halde, insanlar parlayan bilgisinden uzakta yaşadılar. Odium Heyecan (Unmade) vasıtası ile kendine insanlar arasından etkileyebileceği önemli bir topluluk yaratmış oldu. (Hatta Dalinar’ı bile)
Burada önemli bir açıklama yapalım. Forumda birkaç yerde Odium’un savaş sırasında neden ciddi düzeyde müdahalede bulunmadığının sorulduğunu gördüm. Odium, Heyecan sayesinde Dalinar’ın kendi şampiyonu olacağını düşündüğü için, Dalinar’ın bir şampiyonlar karşılaşması teklifini kabul etmişti. Yeminler shardlar için bizim anladığımızdan çok daha ötede bağlayıcıdır. Bu nedenle savaş sırasında Odium geri çekilmiş ve ordularını tek başına bırakmıştır. Yoksa Dalinar onu gerçek bir şampiyonlar karşılaşmasına itebilecekti.
Odium ve Travangian arasındaki görüşmede gördük ki, Odium ciddi düzeyde geleceği görme yetisine sahip. Ancak burada kaçırılan çok önemli bir şey var. Odium, Renarin’i göremiyor.
BOMBA TEORİ: Kralların Yolu bölüm 11’de şöyle bir ifade var: ‘’16 kişiden üçü karar verdi. Şimdi Kırık Olan hüküm sürüyor.’’ Gelelim teorimize. Buna göre Tanavast’ın Odium’u Braize’ye bağlaması, onu fiziksel forma sokarak oldu. Yani Braize gezegeninde bir yerde Odium, fiziksel bir formda (yani saldırıya açık ve öldürülebilir) bulunuyor.
9- Honor / Şeref / Tanavast (öldü) / Roshar / Fırtınaışığı
Parçalanmadan sonra Cultivation (Terbiye ) ile birlikte Roshar’a gelmiştir. Fırtınaışığı, Honor’un gaz halindeki kıymığıdır. Dalgabağlamalar ise hem Honor hem Cultivation kaynaklıdır. Bir üçüncü hal ise Şerefkılıçlarıdır. Yine sprenler hem Honor, hemde Cultivation kıymıklarını taklit etmektedir. Fırtınababa, direkt olarak Honor tarafından yaratılan bir kıymık-sprendir. Ashyn’den gelen mülteci insanların Shinovar’a yerleştirmeleriyle beraber, Odium’da Roshar’ı etki alanına almış oldu. İnsanlar ve şarkıcılar arasındaki ilişki, insanların yayılmacı ve işgalci tavırları sonucunda bozulunca, şarkıcılar kendilerine Odium’u, insanlar ise Honor ve Cultivation’u tanrı olarak seçtiler. Honor böylece Elçi’leri yarattı, ve Odium’un Fused’larının aksine, onlara bir bedene ihtiyaç duymaksızın dirilme gücü verdi. Ancak yarattığı Elçi’ler, Aherietiam olarak bilinen olayda yeminlerine ihanet ettiler ve sözleşme bozuldu. Tamamen ölmeden önce Honor bilişsel gölgesinin büyük bir kısmını Fırtınababa’ya yükledi ve onu parlayanları seçmek üzere bir lider olarak atadı. Fırtınababa’ya aktardığı güç, hala Odium’un Braize’den ayrılmasını engelleyecek güçte.
10- Autonomy / Özerklik / Bavadin / Roshar / Fırtınaışığı
İşte benim adamım ya da kadınım. Trell, Patji, Kum Lordu, Obrodai’de yetişen yeni güç… işte bunların hepsi bizim sevgili Bavadin’imiz (ya da benim sevgili Bavadin’im) Odium’u yayılmacı olarak suçlasakta, asıl yayılmacı olan shard Autonomy… Autonomy ile ilgili en belirgin şey, kardeşi dışındaki hiçbir shard ile bir arada bulunmak istemiyor ve hepsinden, nefret demiyelim ama tiksinti duyuyor. Autonomy’nin, Sel gezegeninde, Roshar’da, Threnody gezegeninde görüldüğünü ve bir şekilde Odium’a yardım ettiğini (yardımın içeriği açık olmasada) biliyoruz. Obrodai’de bir tezahürü olduğu halde orada görüldüğünü yazmadım. İşte ilginç olan şey burada, Autonomy temas olmaksızın da kendine avatar yaratabiliyor. Bu arada niyetleri çokça merak edilen Hayaletkanlar’ın hamisi kim bilin bakalım? Evet, evet, tabiki bizim sevgili Autonomy…
Autonomy’nin kendine has bir tarzı ve amacı var.
HOİD bizi Cosmere götür…
Cosmere evrenindeki en eski ikinci karakter. Kah orada, kah burada… anlatımları, dili, sanatçı yönü, sanata bakışı, zalimliği ve gözü karalığı, bir dünya yok olurken, gerekirse kılını bile kıpırdatmayacağını söylerken ki soğukluğu… Cosmere içinde en rahat gezebilen karakter olarak göze çarpıyor. Bildiğimiz en önemli şey; Adonalsium parçalanırken oradaydı ve istese oda bir shardholder olabilirdi, ancak bunu reddetti. Ve bazılarına göre Adonalsium’un parçalanmasında suçlu olarak görülen biri. Bir şekilde Adonalsium’u parçalayan gizli silahla ilişkili, hatta ölümsüzlüğünün bu gizli silah kaynaklı olduğu düşünülüyor/biliniyor. Yükseliş Kuyusu gibi seyahatin inanılmaz tehlikeli olduğu dikliklerden bile çok rahat bir şekilde geçebilmektedir. Lerasium’a, Ay Asasına ve sprene sahiptir.
ÖNEMLİ BİLGİ: Hoid’in bir akıl hocası var.
Bilinen isimleri:
Hoid (Bu isim efendisinin ismidir.)
Cephandrius
Roamer
Dust
Topaz
Drifter
The King’s Wit
Lunu’anaki
Imperial Fool of the Rose Empire
Ol’White hair
Ve… Midius (Gerçek ismi olduğu düşünülmektedir.)
Yetenekleri:
İllüzyon yaratabilme (Yolen Lightweaving’i kaynaklı)
Evrengezgini
Yaşlanma ve Zaman Uzaması (Burası çok karmaşık, Roshar incelemesinde anlatırım)
İyileştirici Faktör (Neredeyse sınırsız iyileşme, üstelik Yolen+Rosharan Lightweaving kaynaklı)
Fortune (Bir çeşit gelecek bilinci)
Bağlantı (Ziyaret ettiği tüm gezegenlerdeki dilleri konuşabilmesini sağlayan bir yetenek)
Metalik Sanatlar (Yükseliş kuyusundan çaldığı kıymık ile orijinal Allomander yetkinliğine erişti.)
Uyanış (En az ikinci tekamüldendir (yaklaşık 200 nefes))
Surgebinder (Elhokar’ın sprenini alarak, sonunda onunda mis gibi bir spreni oldu ve ilk ideali söyledi)
Ve gelelim benim Hoid hakkındaki kişisel teorime.
Bence Hoid’de bir shardholder. Adonalsium aslında 16 parçaya değil, 17 parçaya bölündü ancak bu 17. parça bildiğimiz shard anlamında değil. Şöyle açıklayayım, Adonalsium’un küçük bir parçasının, daha da küçük bir parçasının, daha daha küçük bir parçasının bile geleceği görme yetisi varsa, Adonalsium’un hayli hayli vardır. Bence Adonalsium bu parçalanmayı engelleyebilirdi ama bunu tercih etmedi ve yarattığı bir kıymığı Hoid’in içine koydu. Bu kıymık varolan bir olay döngüsünü ya da şimdi ortada olmasada daha büyük bir karşıt gücü engellemeye yönelik bir planı etkilemeye/etkisizleştirmeye yönelik. (Bu kısmı da Roshar incelemesinde daha detaylı anlatacağım.)
32 000 karakter sınırını geçtiği için kırpıp biçmek zorunda kaldım,(Hayaletkanlar, 17. Shard, Alimler, Worldhoppers gibi bölümleri çıkardım.) anlatılacak daha çok şey olsa da… Kafamda şöyle bir gruplama yaptım. Bazı kısımları bilerek daha az bilgi ile geçtim, özellikle Fırtınaışığı Arşivi ve Sissoylu serisini ilgilendiren bölümleri. Çünkü ikisinede ayrı inceleme yazmak niyetindeyim. O iki inceleme de en az bunun kadar olacağı için, bazı bilgileri şimdilik tutayım dedim…
Değerli görüşlerinizi, aklınıza gelen teorileri, varsa yanlışlarımı ve eleştirilerinizi paylaşırsanız sevinirim.
Düzenleme uzun sürecek gibi görünüyor. Atladığım kısımlar olursa onlarıda ufak ufak eklerim.
Sevgiyle ve okumayla kalın…
Kaladin artık bir zahmet herkesi kurtaramayacağını anlasın ve Elhokarin ölümündeki gibi öyle kalakalmasın. Çok sabır isteyen bir karakter oldu artık.
