İsmet Özel - Tahrir Vazifeleri 2
Tahrir Vazifeleri’nin ikinci kitabı. İlk kitaptan biraz daha düşük seviyede olsa da, bence güzel bir kitaptı yine. Aynı şiirsel hava devam ediyor.
Öğrenmeyi Öğrenmek isimli ilk bölümü özetleyen kısım bence şurası:
“Benden felsefeyi öğrenmeyeceksiniz” demiş örgencilerine Immanuel Kant, “ama benden nasıl felsefe yapılacağını öğrenecek, tekrar edilecek düşünceleri değil, düşünmeyi öğreneceksiniz. Kendi payınıza düşünün, kendi payınıza inceleyin, kendi ayaklarınız üzerinde durun.” Bu sözler isabetli bir tavsiyeyi, yerinde bir uyarıyı içinde barındırır gibi görünüyor. Ama bu sözler insanlar için ancak belli bir aşamadan, belli bir gelişme basamağından sonra isabetli ve yerinde sayılabilir: Eğer insanlar öğrenmeyi örgenmişlerse."
Önce Yap, Sonra Açıklarsın ise kitabın en kısa ve etkileyici bölümü.
“Yılmadan yap. Fırsatı kaçıracağın için değil, önünde yılgınlık göstereceğin her kimsenin bir zorba veya bir zorba adayı olması yüzünden. Yılma ki sıcaktan kavrulana gölgen, suda boğulana elin erişsin. Önce yap, sonra açıklarsın. Bilgece yap. Yani koruyarak, yani için titreyerek, yani yıkılmasın diye. Tutkuyla yap. Sana verilen yaşama gücünü yerinde kullan. Yılmadan, bilgece ve tutkuyla. Önce yap, sonra açıklarsın.”
Ve kitap şöyle bitiyor. “Öz’lük bende değil. Bende bulunan yalnızca kulluğumdur: Oluşa ve ölüşe, olduruşa ve öldürüşe açık kulluğum.”
Seriye devam edeceğim.
8/10
Iris Murdoch - İyinin Egemenliği
İlk ve en uzun makale Kusursuzluk Düşüncesi oldukça sıkıcı ve anlaşılmaz. Bunun sebebi büyük ihtimalle Murdoch’un yaptığı bir konuşmadan oluşturulması olabilir. Bu makalede kitabın genelinde olduğu gibi iyi kavramı konu alınıyor. Fakat yazar o kadar karmaşık değinmiş ki buna, açıkçası çok bir şey anlamadım. Yani evet, iyinin ampirik düşünce içinde zihnin ahlaki olanla ilişkisi üzerine olduğunu anladım, fakat daldan dala atlayan ve belirli başlı filozoflardan değil de daha derinlerdeki filozoflardan bahsetmesi zor oldu benim için. İkinci makale öyle değil mesela. O makale içerisinde Kierkegaard, Wittgenstein gibi aşina olduğum(uz) isimlerden bahis açılıyor ve argümanlar karışık şekilde değil de düzgünce veriliyor. Bunun sebebi elbette bu makalenin yani, Tanrı Ve İyi’nin yazılması.
En beğendiğim kısım olan Tanrı Ve İyi’ye dair notlarım.
• Felsefenin asıl görevi kişinin var oluş yapısını ve gerçeği ortaya çıkarmaktır. Fakat günümüz ahlak felsefesi bundan uzaktır. Ahlak felsefesinin dönüş yapması gereken nokta sevgi ve erdem kavramlarıdır.
• Varoluşçuluk oldukça önemli bir akım olsa da oldukça romantiktir. Onun bu kadar geniş kitlelere ulaşabilmesinin sebebi de budur. Wittgenstein felsefede Kartezyen bakışı bitirdiğini iddia etse de, ahlak felsefesindeki varoluşçu bakış hala Kartezyen ve benmerkezci. Zaten varoluşçuluğun kitleler tarafından sevilmesinin sebeplerinden biri de bu bireylik.
• Russell ve Wittgenstein tarafından yapılan ampirik çalışmalar sonucunda etik felsefenin dışında kalmıştır. Ahlaki yargılar gerçeğe ya da temele dayanmaz, bu yüzden Tractaus’ta yerleri yoktur.
• İyilik filozofun üzerine düşünmesi gereken bir konudur çünkü bilimin insan üzerine bildikleri çok sınırlıdır. Tarihte iyi olarak atfedilen Sokrates, İsa gibi insanlar hakkında bildiklerimiz kısıtlı ve netlikten uzak olmasına rağmen iyiliklerine inanmamızı sağlayan onların dille sade ve açık ilişkiler kullanmasıdır.
• İnsan bağlanmaya eğilimlidir, bu yüzden Tanrı çoğunlukla ahlak düşüncesinin içindedir. Tanrı fikrini benimseyen kişi için yüce ve tek bir değer kavramı vardır ve bu oldukça zor bir fikirdir. Farklı ve bağımsız ahlaki değerler olamaz mı? Tüm insanlar bir değildir ki. Her şeyin akla yaktın ve anlamlı olarak düzenlendiği fikri çaresizlik karşısında bir kalkan işlevi görmektedir.
• Güzel olan şeylerin içeriği güzelliği taşır fakat iyi olan şeylerin içeriği iyiyi tam olarak taşıyor sayılmaz. Çünkü güzel duyumsamalar ile alakalıdır. İyi daha karmaşık ve daha girift bir yapıdır.
• Yücelik ve kusursuzluk sevgi kavramıyla ilintilidir.
• Çok nadir ortaya çıkan iyi sanatçı durumunda, sanatçı mucizevi bir şekilde gerçeğin varlığını tam olarak ortaya koyabilir. Sanatın aydınlatıcı formu gerçek olan şeyi çekip çıkararak ortaya koyabilmesidir.
• İyi dediğimiz şey o kadar küçük bir yerde durur ve çoğunlukla iyi dediğimiz şey o kadar da iyi değildir.
• Makalede Tanrının yokluğundan ve dinin etkisinin gün geçtikçe azaldığından ilerlenmiş. Ahlak felsefesi artık hor görülüyor. Murdoch ahlak felsefesinin en saf etkinlik olmasını istiyor.
Üçüncü ve son makale ise İyinin Diğer Kavramlara Egemenliği ise genel meselelerin tekrarı niteliğinde. O da konferans metni olduğu için biraz sıkıcı.
Kitap genel olarak iyi olsa da, çok ufuk açıcı değil. Kendinizi zor metinler ile sınamak istiyorsanız bakabilirsiniz.
7/10
Animesi çok tutmuştu da Light Novel’ına bakayım dedim.
Ancak kendisi vasat bir yazar olduğunu uzun süredir kanıtlamaya devam ediyor. Adının bizlerin gözünde değer kazandığı ilk çalışmalarında uzun araştırmaların, emeklerin olduğunu hissettirirken artık yayıncı baskı ve anlaşmaları ile yılda minimum 1 kitap çıkaralım çorbamıza bakalım stratejisinde olduğunu düzenli okurlarının hepsi hissediyordur eminim.
Benimde sonra okuyacağım kitap da Chocky olacak herhalde.
Bu yüzden suçu kendimde bulup dinlemeye devam ettim. Dinledikçe de ısındım.
