Öncelikle Villeneuve kendi söyledi zaten “yetişkinler için Star Wars yapıyoruz” diye. Baya da eski bir açıklamaydı, filmin çekimleri başlamadan söylenmişti hatta. Dune’un 6 klasik serisinden 5’ini okumuş birisi olarak Dune’un kitabın üzerine hiçbir orijinal içerik koymadan, hiçbir konu ve işleyiş değişikliğine gidilmeden adapte edilmesinin imkansız olduğunu düşünüyorum, eğer Dune adapte edilecekse bile HBO tarzı bir platform için o zamana dek olan olayların üzerine koyarak ilerleyen bir TV dizisi şeklinde olmasını tercih ederdim. Villeneuve ise, yapmaya cesaret edebildiği yegane değişikliğin Kynes’in genderbend şekilde yorumlanması olduğunu göstererek bana göre eserin üzerine bir şey koyma cesareti olmadığını belli etmiş durumda.
Villeneuve filmini Star Wars ile benzeterek bana göre hata yaptı çünkü orijinal 6 film bana göre günahlarıyla sevaplarıyla Joseph Campbell’in Kahramanın Yolculuğu döngüsü için en hatırlanabilir örneği inşa etmiş, filmlerden binlerce yıl gerisine dek uzanan engin bir alan için kitaplar ve çizgiromanlara sayısız konu alanları sağlamıştı. 70’lerde sinema sektörü zaten can çekişirken, bilimkurgu türü zaten yapımcılarca artık umutsuz vaka kabul edilirken, sektörü kurtaran filmlerin Jaws ve Star Wars gibi filmlerle ortaya çıkan blockbuster akımı olması, bana göre 2020’lerde bir yönetmenin çıkıp kendi filmine yıkama yağlama çekebilmesi için “benim filmim onun yetişkinler için olanı olacak” demesini hiçbir şekilde tutarlı bir açıklama kılmaz. Dune’u sinemada izlemeyi düşünmüyorum zira zaten kitaplar kendi içinde birçok eksikliğe, arka plan evreni konusunda anlatım yetersizliğine ve farklı bakış açıları konusunda zaten baştan hatalı bir dizayn seçimine yeterince sahipken Villeneuve’un “yarım ekmek” mantığıyla çektiği filmin orijinal eserin şu yada bu şekilde sahip olduğu nitelikleri daha da parlatabileceğini düşünmüyorum.
Bu açıklamayı bilmiyordum. Eğer öyleyse hayal kırıklığı yaşadığımı söyleyebilirim. Dizi olmasını ben de çok isterdim. Ama yine de Dune’u merakla bekliyorum.
Konunun burada bir başka açısı var. Dune’yi uyarlamaya soyunan ilk yönetmen Jodorowsky’nin çekilmeyen filmiyle ilgili bir belgesel. Gerçekleşmeyen bu film çok vaatkar, Moebius, HR Giger falan tasarımlarını yapıyor. Fakat bütün tasarımlar ve storyboard gerçekletirildikten sonra yapım iptal ediliyor. Belgeselde anlatılana göre Star Wars ve benzerleri zaten bu film önerisi parçalanarak oluşturulmuş, ki akla uygun.
Jodorowsky’nin filmi gerçek bir şarlatanlık hikayesidir. Ön ödenek her neyse artık (yüzbinlerce dolar mı, milyonlarca dolar mı, neyse) uyuşturucu alemlerinde, orjilerde filan yedim ama iş 1 dakikalık footage bile koymaya gelince çamura yattım diyememiş, sağa sola laf atmış birisidir. Sadece bunu diyebilirim.
Uyuşturucu alemleri, orjiler falan muhtemelen gerçektir, bu filmin bir şaheser adayı olmasını engellemiyor. Zaten ayrıca Salvador Dali’li, Orson Welles’li kadro başka bir şekilde bir araya gelmez. Ben Dune’yi düşününce bunu istiyorum:
Hayaller ayrı, gerçekler ayrıdır. Çekilemeyen her filmi övmeye çalışsaydık buradan köye yol olurdu. Günün sonunda film olarak önümüze ne gelmiş, ne gelebilir ona bakmamız lazım. Yoksa Dune’un PC oyunu bile bir tek yaşasın kötülük diye bağırmadığı kalmış Harkonnen’ler ile iyilik timsali Atreides’ler acaba bu kadar büyük çaplı bir hikaye için fazla mı yetersiz diye düşünüp Dune ansiklopedisini eşeleyerek Ordos hanesini ekleyebilme cesareti gösterebilmişti, hakeza Hanedan Üçlemesi bile bana göre Ix hanesi, Grumman hanesi gibi pek çok haneyi tanıtıp Dune evreninin ikiden büyük olduğunu göstermesi açısından bile önemliydi ki, bana göre Dune bunun gibi senaryoyu genişletebilecek dokunuşlarla daha bir görkemli, daha bir önemli bir anlatı olabilirdi. Villeneuve’ün ise bu dediğim şekilde expanded içerik oluşturarak risk almak gibi bir işe girişebilecek birisi olmadığını biliyoruz.
Hayaller değil söz konusu olan, filmin kostümler dahil olmak üzere bütün konsept çizimleri tamamlanmış, stroyboard’u bitmiş, kastı tamamlanmış ve bunları uçuk denecek denli çok yetkin bir kadro hazırlamıştır. Buna rağmen Jodorowsky’nin Hollywood’a göre isimsiz bri yönetmen olmasından dolayı prodüksiyon bütçesi çıkmamış tahminimce.
Ayrıca yarım kalmış bir Jodorwsky filmi (hele ki böyle bir film) herhangi bir film değildir, bkz. El Topo, bkz. Kutsal Dağ.
Konuyu daha fazla uzatma gibi bir niyetim yok. Zack Snyder bile tüm imkanlar elinde iken ve 300 milyon dolarlık bütçenin üzerine ek bütçe ile 4.5 saatlik kurgu çektiğinde ortaya çıkan sonuç malumken “20-25 saatlik film çekeceğim” diye ortaya çıkıp 1 dakikalık footage ortaya koyamamış birisini sırf artwork’leri çizmesi için getirilen sanatçı ortaya Heavy Metal yada Immortel dışında pek örneği olmayan tarzda birşeyler ortaya koydu diye övmek bana “şeyh uçmaz müritleri uçurur” sözünü hatırlatıyor.
Ayrıca Jodorowsky’nin yazdığı senaryonun Dune’un ikinci yarısının anlatmaya çalıştığı şeyle en ufak alakası olmamasına hiç girmeyelim. Sinema bir troll müessesi değildir.
Superman ile Thor’un birbirine girdiğini izlemek güzel olabilirdi aslında. Tony’nin ellerinden çıkma güzel bir Batsuit ile ortalığı dağıtan Batman falan
