Aslı Dağlı ile Kitapfelek

[Asli_Dagli (Aslı Dağlı)]

@Leingrad

1- Diyelim ki daha önce okumadığınız 10 kitaplık bir Epic-Fantasy serisinin son kitabını çevireceksiniz. Önceki 9 kitabı okumuyorsunuzdur diye düşünüyorum Peki serinin genel atmosferini ve o jargonu yakalayabilmek için nasıl bir yöntem izliyorsunuz?

Şöyle ki yarım bir seriye kesinlikle girmiyorum. Şimdiye dek üçüncü kitabından girdiğim tek bir seri oldu. O da Yabancı Yayınları’ndan çıkan Erika Foster serisinin (polisiye) üçüncü kitabıydı. Lakin polisiye sevdiğimden ilk iki kitabı zaten severek okumuştum, üçüncüden devam etmek hiçbir sorun yaratmadı. Yarım seriye girmediğim için daha geçen hafta bir yayınevinin devam niteliğindeki ikinci kitabını almak istemediğimi belirttim. Ama illa öyle bir seriye girecek olsam ilk dokuz kitabı okurum O dokuz kitapta binbir olay, binbir atıf, binbir terim vardır. Onları bilmeden onuncu çevrilir mi? Çevrilmez. Bunu yapan çevirmen varsa da bence bir köşede sıkıştırıp azıcık pataklayalım:))))

@Leingrad

2- Sizce yıllar içinde onlarca teen romance türünde kitaplar çevirmiş bir çevirmenin karşısına hard-sci-fi yada epic-fantasy gibi kendi jargonu olan niş bir tür geldiğinde, ortaya düzgün bir çeviri çıkma olasılığı nedir? Buna bağlı olarak çevirmenler belli bir türe yoğunlaşmalı mıdır?

Eğer çevirmen hard-sci-fi ya da epic-fantasy okuyucusuysa düzgün çeviri çıkar. Onun dışında çevirmenlerin keyif aldıkları türe yoğunlaşması gerektiğini düşünüyorum. Ancak o zaman cümleler akıyor çünkü… “Ben bu tarz çevireceğim çünkü okuru çok, bol satar,” demek yerine, “Bu tarzı seviyorum ve o yüzden bu tarzı çevireceğim,” demek bana daha mesnetli geliyor.

@Leingrad

3- Bizde okuduğunu anlamayan insanların bir numaralı günah keçisi olarak çevirmeni göstermesi durumuna sık sık maruz kalıyormusunuz? İngilizce bilmeyen biri, İngilzceden yaptığınız çeviriyi okuyup sözlüklerde, forumlarda, sosyal medyada “Çeviri çok kötüydü, hiçbişey anlamadım.” demesini çalışam şevkinizi baltalamıyor mu?

Koşulların getirdiği değil ama kendini geliştirme fırsatı varken geliştirmeyip cahil kalan insanlardan epey tiksiniyorum ve bir insanın deneyimi, bilgisi, fikri olmayan konularda görüş bildirdiğini görmek beni öfkelendiriyor. Bu gibi yorumlara çok sık olmasa da ben de maruz kalıyorum tabii. Ama şevkimi baltalıyor mu? Sanmıyorum. Çünkü tabiri caiz ise dünyadan haberi olmayan bir insanın getireceği kötü eleştiri benim için 1 puan değerindeyse nitelikli okurun olumlu eleştirisi 10 puan değerinde. Haliyle on tane mesnetsiz kötü eleştiri gözümde olumlu (fakat nitelikli) tek bir eleştiri kadar etmiyor.

Okurların çoğu şunu anlamakta zorlanıyor: Her çeviri akıcı olmak, kolay anlaşılabilir olmak zorunda DEĞİL. Eğer yazar akıcı ya da kolay anlaşılabilir bir kitap yazmamışsa çeviri de akıcı ve kolay anlaşılabilir olmamalı. Akıcı ve anlaşılabilir olursa çevirmen yazarın tarzına müdahale etmiş demektir çünkü. Lakin ülkede kitap okuma oranı ciddi yüksek olsa da ne yazık ki bunu anlayacak nitelikli okur oranı az.