Bir Rahatsızlık (Dilin Düzgün Kullanımı)

Evet böyle bir şey var maalesef, normalde mantığa aykırı olan bu kullanım dilimize epey yerleşmiş durumda.

1 Beğeni

Dil dediğimiz olgu yaşayan bir olgudur. Halk nasıl kullanırsa öyle evrim geçirir. Her değişim sonucu iyi olmayabilir, lakin dili dil yapan halkın nasıl kullandığıdır. Halkın dilini doğru bir şekilde kullanmasını nasıl sağlayacağız? Esas kafa yorulması gereken şey budur.

Dil dediğimiz şey kültürlerin de aktarımıdır. Çok önemlidir lakin hem bu önemi hem de sorduğum sorunun cevabını halka indirgeyebilecek tek şey yazılı metinler ve okuma alışkanlıklarıdır.

2018 yılında yapılmış bir habere göre ülkemizde okuma oranı %0,1. Bu oran ile TDK olsun üniversitelerimiz olsun biz edebiyat gönüllüleri olsun, ağzımız ile kuş tutsak dilin doğru kullanımını halka öğretemeyeceğiz.

@frht45 'in paylaştığı resme de söyleyeceğim çok şey var fakat olay başka şeylere gidecek. O yüzden kendimden örnek vereceğim. Ben Artvinliyim, annemin de babamın da kökeni Laz ve hala Lazca konuşuyorlar. Bakın resimde paylaşılan şeylerin %90’ı şive ve yöresel ağız henüz farklı bir dil olayına girmedik. Tekrar kendime dönüyorum şimdi siz doğduğundan beri Lazca konuşan birine şive ve yöresel ağız dediğimiz olguları düzeltmesini söylerseniz en hafif tabir ile Olmayi der. Peki bir insan iki dil arasında niye bozuk bir şekli konuşmaya başladı? Bu soruya da kendimce cevap vereyim. Bugün ben Lazca konuşmuyorsam, annem, babam, büyüklerimiz düzgün Lazca konuşamıyorsa bunun sebebi Lazların yazılı kültürü olmamasıdır. Binlerce yıllık geçmişimizi yazılı olarak görebileceğimiz kaynak bir elin parmaklarını geçmiyor. Sonuç olarak geldik yine kitaplara ve okuma alışkanlıklarına.

Olayın özü okumak ve yazmak. Sağda solda de/da avukatlığı yapan arkadaşlarıma hep söylüyorum, de/da ayrımını -ve başka yanlışları- sık sık yapan insanlara kitap hediye edin, okumasını teşvik edin.

Okumadığınız bir dili düzgün kullanamazsınız, yazmadığınız bir dili de ebediyete kadar yaşatamazsınız.

Not ekleyeyim; bir dil bilimci değilim lütfen o gözle yorumlamayın :slight_smile:

5 Beğeni

Bu bana o kadar tatli geliyor ki! Dilin kullanimina ne kadar ozen gosterdigimi, onem verdigimi tahmin edersiniz lakin erkek arkadasimla ya da cok yakin arkadaslarimla yazismalarimiz “Obdum. Damam. Dooru.” seklinde. Bu bana muhtesem sevimli ve icten geliyor. Sozcuklerle oynamak, onlari sekilden sekle sokmak iyi bir seydir. Ifade seklini zenginlestirir. Bu ifadeleri nasil resmi bir yazismada kullanamazsak, komikli bir anda da resmi yazisma yapar gibi yazamayiz.

Bakin hatta “komikli” dedim. Zaten sifat olan kelimelere gereksiz bir -li takisi getirmeye de bayiliyorum. Komikli, eglencelili, mutlulu…

Dil pranga degildir. Yerine gore her sekilde esnetilip gevsetilebilir.

4 Beğeni

Benim bahsettiğim normal bir metin içinde bu şekilde yazılması. :slight_smile: “Henri ne yabacağını bilmiyordu,” yazmamalı bence bir öykü içinde.

Yoksa benim de günlük dilde ve arkadaşlarımla sohbette uçuk kaçık çarpıtmalarım var. Kardeşimle yarım saat “hay hi ho hay hi ho?” diye konuşmalarımız var. Biz anlaşıyoruz. :joy:

4 Beğeni

Ha bir oyku icinde boyle yaziyorsa hakikaten nabacagini bilmiyomus. Alsjalskala!

2 Beğeni

5 posts were merged into an existing topic: Başka Bir Dili İyi Bilirken Türkçede Çuvallamak

Yok benim yanlış yorumlamam olmuş.

Benim dediğimi demiyor mu orda zaten? Ödev alınmak örneği verilmiş orda, somut bir şey yani.

de/da ile yapılabilecek bütün hataları içeriyor. Bu konuyu kavrayamayanlar için bunları yapmayınca doğruyu öğrenmiş oluyorsunuz. :rofl: Tabii gözleriniz sağlam kalırsa…

Düzenleme: Gerçi bir tane eksikmiş. İnsan birisini “ta” olarak yazar… Olmamış bu…

8 Beğeni

Bu adam çabuk öğrenir aslında. Karşına alacaksın, “bak arkadaşım” diyeceksin. “Ayırdıklarını bitişik, bitişik yazdıklarını da ayrı yaz. Bir de ucuzluktan almışsın gibi her yere kesme işareti atıp durma. Sert sessizlerin iyi. Büyük harfle başlamak da en güçlü silahın. Noktalama da zamanla olur.”

6 Beğeni

Aslında bu da bir öğrenme biçimi. Biraz da onun için paylaştım. Bir şeylerin nasıl olması gerektiğine çok kafa yoruyoruz. Bazen olmaması gerekeni bilsek doğrusu daha kolay öğrenilebiliyor.

4 Beğeni

Paylaşım için teşekkür ler. Sayeniz de bildiğimi’de unuttum.

10 Beğeni

Gözüm kanadı. :man_facepalming: (20 karakter)

2 Beğeni

Bildiğim kadarıyla normalde kıslatmalar(harf harf söylenenler) e ünlüsüyle söyleniyor. Örneğin, PeTeTe(PTT). Fakat bazı kısaltmalar a ünlüsüyle söyleniyor. Örneğin, BeDeDeKa(BDDK). Bu kullanım yanlış mı? Böyle söylenmesine alıştığımız için yanlışmış gibi gelmiyor fakat doğrusu neyse o şekilde kullanmak lazımdır diye düşünüyorum.

Şunu biliyorum:

Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır: cm’yi, kg’dan , mm’den, kr . un . Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısalt­manın son harfinin okunuşu esas alınır: BDT’ye, TDK’den, THY’de, TRT’den, TL’nin vb. Ancak kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: ASELSAN’da, BOTAŞ’ın, NATO’dan, UNESCO’ya vb.

Alıntı: http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=189:kisaltmalar

4 Beğeni

Aslında Türkçede “ka” diye bir okunuş yok. Eskiden, 90’larda falan “ka” demezdik, okullarda hep “ke” diye öğretilirdi. Ama bir yerden sonra “ka” bir şekilde girdi işin içine. KDV mesela. Ya da TSK gibi gibi… O sıralarda bu konuyla ilgili bazı tartışmalar dönmüştü hatta. Ama artık ikisi de doğru kabul ediliyor diyebiliriz.

3 Beğeni

Artık ilkokulda harfler çıkardıkları seslere göre okunuyor “ka” kabul edilmiyor yine de diye biliyorum.

:smile:

1 Beğeni

Benim de en rahatsız olduğum konulardan biri. Böyle kelimeler konuşma diline aittir ve konuşma dilinde kullanılması tamamen doğrudur, örneğin “Yapacağım, değğil” gibi yazı diline ait sözcükleri konusurken kullanılması benim çok kulağımı tırmalıyor.
Aynı şekilde konuşma diline göre doğru olan “Gelcem, yapcam, Naber, Napıyon” gibi ifadeleri yazı dilinde kullanmak da hiç hoş değil. Onun yerine “Geleceğim, yapacağım, N’aber (Ne haber’in kısaltması), N’apıyorsun” gibi doğru ifadeleri kullanalım lütfen.

4 Beğeni

Yazarken kendi diline ve okuyana saygı duymayan kişiye ben de saygı duymuyorum. Yazdığını okumuyorum bile.

Noktalama işaretlerinden sonra bir boşluk bırakmak; yeni ve bağımsız cümleye büyük harf ile başlamak, virgül kullanmak asgari seviyede bilgiler. Bunları insan bilmiyorsa ve daha acısı öğrenmemek için direniyorsa saygıyı hak etmiyor demektir.

5 Beğeni